Szczególna ochrona przed wypowiedzeniem

Przepisy prawa pracy w sposób uprzywilejowany traktują pewne kategorie pracowników.

Ochrona trwałości stosunku pracy może wynikać zarówno z przepisów Kodeksu pracy, jak i innych przepisów prawa pracy.

Przede wszystkim Kodeks pracy

Przyczyną ograniczeń w rozwiązywaniu stosunku pracy są szczególne sytuacje, w jakich może znaleźć się pracownik. Do najważniejszych z nich należą okoliczności wskazane w Kodeksie pracy. Nie wiążą one jednak w sposób bezwzględny, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z takimi pracownikami przy spełnieniu bądź zaistnieniu dodatkowych przesłanek.

Przepisy chronią przed rozwiązaniem stosunku pracy następujące grupy pracowników:

• pracowników w wieku przedemerytalnym - pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu do osiągnięcia wieku emerytalnego (mężczyzna - 65 lat, kobieta - 60 lat) brakuje nie więcej niż 4 lata, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku (tj. mężczyźni - od 61. roku życia, kobiety - od 56. roku życia) - zakaz ten nie obowiązuje, w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy;

• kobiety w ciąży i korzystające z urlopu macierzyńskiego - ochroną objęte są wszystkie pracownice, od momentu zawiadomienia pracodawcy o stanie ciąży do końca urlopu macierzyńskiego - ochrona zatrudnienia osób przebywających na urlopach macierzyńskich jest wyłączona, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy, a reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Ponadto prawo przewiduje także możliwość rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem z pracownicą przebywającą na urlopie macierzyńskim w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy - przy ustalaniu terminu rozwiązania umowy o pracę pracodawca zobowiązany jest do współdziałania z organizacją związkową;

• pracowników przebywających na urlopie wychowawczym - ochrona obowiązuje w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu - rozwiązanie umowy o pracę w tym czasie dopuszczalne jest jedynie w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika;

• pracowników przebywających na urlopie wypoczynkowym lub z innego powodu nieobecni w pracy, gdy ta nieobecność jest usprawiedliwiona, jeżeli nie upłynął okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia - z przyczyn niezawinionych przez pracownika.