Preferowane metody rozliczania się przez GIGerów na jednoosobowej działalności gospodarczej

Kim jest GiGer?

Jak wynika z Raportu „EY & GIGLIKE: To GIG or not to GIG? GIG well!” GIGer to freelancer, osoba pracująca tymczasowo, osoba zatrudniona lub niezależny kontraktor. To człowiek, który preferuje elastyczny model pracy, wykonywanej często dla kilku firm równocześnie, w zależności od potrzeb i wymagań. Statystyczny polski GIGer ma od 25 do 44 lat, mieszka w dużym mieście (pow. 500 tys. mieszkańców) i specjalizuje się w zarządzaniu, konsultingu, informatyce lub finansach i rachunkowości.

GIGerzy zazwyczaj współpracują w ramach jednoosobowych działalności gospodarczych, w związku z czym istotne jest wybranie odpowiedniej formy opodatkowania, dopasowanej do potrzeb GIGera i jego osobistej sytuacji. W tym zakresie GIGerzy aktualnie mają do wyboru trzy formy opodatkowania: na zasadach ogólnych, liniowe albo ryczałt ewidencjonowany. Przy wyborze formy opodatkowania istotna jest nie tylko wysokość osiąganego przychodu, ale również wysokość kosztów ponoszonych w ramach działalności, które mogą stanowić podatkowe koszty uzyskania przychodu, sytuacja życiowa (możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem,  czy skorzystania z ulgi i preferencji), skala działalności oraz rodzaj aktywności.

–  Wybór formy opodatkowania jest jedną z kluczowych decyzji, jaką musi podjąć GIGer. Aby wybrać najkorzystniejszą opcję należy rozważyć wszystkie wady i zalety oraz dokonać analizy osiąganych przychodów i kosztów w kontekście swojej sytuacji osobistej. Decyzja ta ma wpływ również na inne aspekty prowadzenia działalności, tj.: koszty usług księgowych oraz dostępność ulg. Dużą grupę GIGerów stanowią osoby, które z jednej strony nie ponoszą znacznych kosztów prowadzenia działalności, a z drugiej strony wykonują działalność, której rodzaj umożliwia skorzystanie z atrakcyjnych stawek ryczałtu – podsumowuje Witold Widurek, Partner, zespół People Advisory Services, EY Polska.

Opodatkowanie na zasadach ogólnych, tj. skala podatkowa

Wybór skali podatkowej powoduje, że dochody GIGera do wysokości 120.000 złotych opodatkowane są od 1 lipca według 12%, natomiast nadwyżka powyżej tej kwoty opodatkowana jest podatkiem w wysokości 32%. Dodatkowo GIGer zobowiązany będzie, oprócz składek na ubezpieczenie społeczne, do zapłaty składki zdrowotnej w wysokości 9% od dochodu. Wybór zasad ogólnych umożliwia skorzystanie z dostępnych ulg podatkowych np. ulgi na dzieci, zerowy PIT dla dużych rodzin,  jak również wspólne rozliczenie z małżonkiem. W takim przypadku możliwe jest również stosowanie kwoty wolnej od podatku (30.000 zł) oraz prawo do odliczania kosztów uzyskania przychodu.

Opodatkowanie na zasadzie podatku liniowego

Wybór podatku liniowego powoduje, iż dochody GIGera opodatkowane zostaną według stawki 19%. GIGer zobligowany jest również do zapłaty składki zdrowotnej w wysokości 4,9%. GIGer nie ma możliwości skorzystania z kwoty wolnej od podatku. Od 1 lipca 2022 r. liniowcy mogą zaliczyć składkę zdrowotną do kosztów uzyskania przychodu albo odliczyć ją od dochodu (do limitu 8.700 zł).

Opodatkowanie działalności podatkiem liniowym wyklucza opcje wspólnego rozliczania z małżonkiem oraz możliwość skorzystania z większości ulg.

Podatku liniowego nie można stosować, jeśli GIGer będzie świadczył na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy usługi, które odpowiadają czynnościom wykonywanym uprzednio w ramach stosunku pracy w tym samym roku.

Ryczałt ewidencjonowany

Ryczałt jest najprostszą z dostępnych form opodatkowania dla GIGerów. Wynika to z faktu, że podstawą do obliczenia podatku jest przychód, a zatem nie ma możliwości odliczenia żadnych kosztów jego uzyskania. W zależności od rodzaju prowadzonej działalności stawki ryczałtu wynoszą od 2% do 17%. Dużą grupę GIGerów stanowią informatycy, którzy mają możliwość wyboru 12% stawki opodatkowania. W przypadku ryczałtu składka zdrowotna płacona jest również ryczałtowo, zależnie od przychodu. Nie ma natomiast możliwości rozliczania kosztów uzyskania przychodu. Brak jest również kwoty wolnej od podatku.

Ryczałtowa składka zależna od wysokości przychodów w roku podatkowym:

1. do 60 tys. – ok. 320 zł miesięcznie
2. do 300 tys. – ok. 530 zł miesięcznie
3. Powyżej 300 tys. – ok. 950 zł miesięcznie

Z opodatkowania ryczałtem nie można skorzystać, jeśli świadczy się takie same usługi na rzecz byłego pracodawcy jak w ramach umowy o praćę w roku poprzedzającym dany rok podatkowy.

Przykłady

Mając na względzie fakt, że większość GIGerów stanowią programiści poniżej prezentujemy różnice wynikające z wyboru formy opodatkowania w zależności od sytuacji i wysokości kosztów.

Przykład nr 1

Założenia:

- miesięczny przychód – 20.000 zł

- miesięczne koszty – 1.000 zł

- możliwa stawka ryczałtu 12%

- duży ZUS

- singiel, brak dzieci

Dochód „na rękę” :

Zasady ogólne – 12.795,35

Podatek liniowy –  13.674,97

Ryczałt – 14.997,33 zł

–  Z powyższego przykładu wynika, że w przypadku niskich kosztów działalności w przypadku osoby nie będącej w związku małżeńskim i nie posiadającej dzieci najlepszą formą opodatkowania dla programisty jest ryczałt. Jeżeli jednak założymy, że GIGer nie jest singlem i posiada małżonka, który nie ma dochodu, to  okaże się, że z uwagi na możliwość rozliczenia się z małżonkiem, który nie ma żadnego dochodu, największe korzyści da wybór skali podatkowej. Podatek będzie bowiem obliczony od połowy dochodów GIGera, który uzyskał dochód – mówi Dagmara Leonik, doradca podatkowy, menedżerka w zespole People Advisory Services, EY Polska.

Przykład  nr 2

- miesięczny przychód – 20.000 zł

- miesięczne koszty – 6.000 zł

- możliwa stawka ryczałtu 12%

- duży ZUS

- singiel, brak dzieci

Dochód „na rękę” :

Zasady ogólne – 9 470,35 zł

Podatek liniowy – 9.732,22 zł

Ryczałt – 9.963, 74 zł

–  Z podanego przykładu wynika, że w przypadku wyższych kosztów działalności różnice nie są znaczne, chociaż dalej najbardziej atrakcyjny jest ryczałt – mówi Dagmara Leonik, doradca podatkowy, menedżerka w zespole People Advisory Services, EY Polska.

Przykład  nr 3

- miesięczny przychód – 20.000 zł

- miesięczne koszty – 9.000 zł

- możliwa stawka ryczałtu 12%

- duży ZUS

- singiel, brak dzieci

Dochód „na rękę” :

Zasady ogólne: 8.033,09 zł

Podatek liniowy: 7.540,35 zł

Ryczałt: 6.997,33 zł

–  Z podanego przykładu wynika, że w przypadku wysokich kosztów działalności różnice są znaczne, a najbardziej atrakcyjne będzie opodatkowanie na zasadach ogólnych – mówi Dagmara Leonik, doradca podatkowy, menedżerka w zespole People Advisory Services, EY Polska.

Podsumowanie:

Autorzy:
Witold Widurek, Partner, People Advisory Services, EY Polska
Dagmara Leonik, Manager, People Advisory Services, EY Polska