Wpływ unieważnienia nabycia prawa własności samochodu na prawo do amortyzacji

RADA

Nie, spółka z o.o. nie ma prawa do zaliczenia do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od samochodu, którego własności nigdy nie nabyła. Dotyczy to także jednorazowej amortyzacji. Przepisy podatkowe wprowadziły zasadę, że odpisów amortyzacyjnych może dokonywać tylko właściciel rzeczy. Wyjątkiem jest prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych na podstawie umowy leasingu, która może zezwalać korzystającemu na amortyzację leasingowanego samochodu.

UZASADNIENIE

Orzeczenia sądowe mogą wywoływać skutek „na przyszłość” od momentu uprawomocnienia lub mieć wpływ na sytuację prawną stron sporu w przeszłości, nawet wiele lat przed zapadnięciem orzeczenia. W przypadku orzeczeń dotyczących wadliwego nabycia własności umowa jest nieważna i dotyczy już momentu jej podpisania. Umowa jest nieważna z uwagi na tzw. nieważność bezwzględną czynności prawnej od samego początku jej przeprowadzenia.

Samochód. Powodem może być zawarcie umowy kupna, np. z osobą, która nigdy nie była właścicielem samochodu. Taki sam skutek zachodzi w odniesieniu do odpisów amortyzacyjnych. Podatnik w ogóle nie miał prawa do amortyzacji. Podatnik, który nie posiada tytułu prawnego do amortyzowanego samochodu, nie może dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Zależność ta ma charakter bezwzględny. Spółka z o.o. musi więc dokonać wyksięgowania z kosztów podatkowych jednorazowej amortyzacji i skorygować zeznania roczne.

Jedną z instytucji, która pozwala nabyć własność pomimo braku praw właścicielskich, jest zasiedzenie. Na mocy art. 174 k.c. posiadacz rzeczy ruchomej niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny. Jeżeli jednak zostanie wykazane, że w okresie tych trzech lat posiadacz samochodu wiedział o tym, że nie jest jego właścicielem, nie ma prawa do zasiedzenia. W opisanej sytuacji nie ma możliwości skorzystania z zasiedzenia samochodu, gdyż dowiedzieli się Państwo o tym, że nie mogą być właścicielem przed upływem 3 lat.

W tego typu sprawach podatnicy często próbują powoływać się na odrębność prawa podatkowego od prawa cywilnego. Argumentują, że przecież w momencie dokonywania odpisów amortyzacyjnych byli nie tylko w swoim subiektywnym przekonaniu właścicielami amortyzowanej rzeczy. Taki stan potwierdzały mające charakter obiektywny dokumenty, jak umowa sprzedaży, rejestracja pojazdu, akt notarialny, umowa kredytowa. Sądy konsekwentnie nie zgadzają się na taką interpretację przepisów. Podstawowym kryterium decydującym o prawie do amortyzacji jest posiadanie własności aktywu traktowanego przez podatnika jako środek trwały. Pojęcie „własność” jest definiowane w prawie cywilnym. Jeżeli na mocy przepisów prawa cywilnego okaże się, że podatnik nigdy nie był właścicielem, automatycznie traci prawo do odpisów amortyzacyjnych.