Kto i kiedy odpowiada za nakłanianie do popełnienia szkody i pomoc przy jej wyrządzeniu?

Według przepisów za szkodę odpowiedzialny jest nie tylko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, lecz także ten, kto inną osobę do wyrządzenia szkody nakłonił albo był jej pomocny, jak również ten, kto świadomie skorzystał z wyrządzonej drugiemu szkody (art. 422 Kodeksu cywilnego, dalej; k.c.).

Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 stycznia 2007 r., sygn. akt III CSK 338/06 przepis art. 422 nie obejmuje osoby, która pomogła w ukryciu szkody już wyrządzonej przez sprawcę, chyba, że osoba ta jeszcze przed wyrządzeniem szkody zapewniła sprawcę o gotowości udzielenia pomocy do jej ukrycia lub świadomie skorzystała z tej szkody.

Pomocnik i podżegacz odpowiadają za całość szkody, do popełnienia której podżegał lub pomagał sprawcy szkody.

Polecamy: Co ze szkodą wyrządzoną przez lekarza?

Pomocnik jest odpowiedzialny za szkodę w takim zakresie, w jakim swoim działaniem pomógł wyrządzić szkodę. Oznacza to, że musi istnieć związek przyczynowy między działaniem pomocnika a powstałą szkodą. Trzeba podkreślić, że pomocnictwo w wyrządzeniu szkody jest rozumiane na mocy art. 422 k.c. trzeba rozumieć szeroko. Pomocnikiem jest zarówno osoba, która nie przeszkodziła czynowi wyrządzającemu szkodę, choć taki obowiązek na nich spoczywał. Pomocnikiem w wyjątkowych przypadkach może być także osoba, która zachowywała się biernie, gdy sprawca wyrządzał osobie poszkodowanej szkodę.

Złodziej przekazał paserowi skradzione rzeczy. Przedmioty te zostały zniszczone na skutek pożaru w domu pasera. Czy odpowiada on za szkodę wyrządzoną pokrzywdzonej kradzieżą osobie?
Paser odpowiada za szkodę wyrządzoną osobie poszkodowanej, jeżeli odniósł on korzyść w chwili nabycia przedmiotu pochodzącego z przestępstwa. Nie jest tu istotne to, co się działo po przejęciu skradzionych rzeczy przez pasera. Nawet jeśli przedmioty pochodzące z kradzieży zostały utracone nie zmienia to odpowiedzialności pasera za wyrządzoną osobie poszkodowanej szkodę.

Reasumując stwierdzić należy, że za szkodę odpowiada nie tylko sprawca szkody, ale także:
• osoby, które go nakłoniły (czyli podżegacze),
• osoby, które mu pomogły (pomocnik),
• osoby współdziałające w czynie, który wyrządził szkodę,
• osoba, która świadomie skorzystała ze szkody wyrządzonej drugiej osobie (paser),
• osoba udzielająca pomocy po dokonaniu czynu wyrządzającego szkodę (poplecznik).

Wymienione wyżej osoby odpowiadają za szkodę solidarnie. Jeżeli bowiem kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna (art. 441 k.c.).

Polecamy: Szkoda, odszkodowanie - czym są i jak ustalić ich wysokość?