Jak rozliczyć VAT od sprzedaży dokonywanej przez rolników?

Rolnikowi ryczałtowemu, który dokonał dostawy produktów rolnych lub wykonał usługi rolnicze dla czynnego podatnika VAT, przysługuje tzw. zryczałtowany zwrot podatku w wysokości 7% kwoty należnej z tytułu dokonanej dostawy lub wykonanej usługi, pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku. Zastosowanie tej procedury wymaga spełnienia warunków określonych szczegółowo w art. 115–118 ustawy o VAT.

1. Jaki status powinny mieć strony transakcji, aby zastosować procedurę szczególną

Warunkiem zastosowania procedury szczególnej, o której mowa w art. 115–118 ustawy o VAT, jest odpowiedni status stron transakcji. Dostawca płodów rolnych (usług rolniczych) powinien spełniać warunki do uznania go za rolnika ryczałtowego, natomiast nabywca musi być zarejestrowany jako czynny podatnik VAT.

Status nabywcy nie budzi poważniejszych wątpliwości. Generalnie chodzi o to, by nabywca był podatnikiem rozliczającym VAT. W tym celu wymagane jest, aby posiadał on status zarejestrowanego podatnika VAT czynnego.

Większe wątpliwości może natomiast wywoływać status dostawcy produktów rolnych (usług rolniczych), który powinien być rolnikiem ryczałtowym. Zgodnie z definicją określoną przez art. 2 pkt 19 ustawy o VAT rolnikiem ryczałtowym jest tylko ten rolnik, który:

● dokonuje dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczy usługi rolnicze,

● korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT,

● nie jest zobowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych na podstawie przepisów o rachunkowości.

Z podanej definicji rolnika ryczałtowego, stosowanej na potrzeby rozliczeń w VAT, nie wynika wprost, czy rolnikiem tym może był wyłącznie osoba fizyczna czy też np. spółka. Także w innych przepisach prawa obowiązuje co najmniej kilka niezależnych od siebie, odmiennych zakresowo definicji określenia „rolnik (producent rolny)”. Niektóre z nich, jak ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, za rolnika uważają tylko osobę fizyczną. Natomiast według ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego rolnikiem jest osoba fizyczna lub prawna albo grupa osób fizycznych lub prawnych.

W rezultacie także przy stosowaniu przepisów ustawy o VAT można mieć uzasadnione wątpliwości co do tego, czy rolnikiem może być wyłącznie osoba fizyczna czy także inny podmiot. Organy podatkowe nie ograniczają statusu rolnika ryczałtowego wyłącznie do osoby fizycznej. Twierdzą, że status ten posiada także spółka, która nie prowadzi ksiąg rachunkowych. Potwierdzenie tego stanowiska można odnaleźć m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora IS w Bydgoszczy z 19 marca 2015 r. (sygn. ITPP1/4512-10/15/BK), który wskazał, że: