Jak skuteczne przygotować się do końcowej kontroli projektów unijnych?

Instytucje kontrolujące

Kontrole wdrażania programu operacyjnego prowadzone są przez Instytucje Zarządzające (Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w programach centralnych, urzędy marszałkowskie w programach regionalnych), która deleguje swoje uprawnienia na m.in. Instytucje Pośredniczące i Wdrażające oraz Regionalne Instytucje Finansujące.

Ponadto kontrole mogą być prowadzone także przez:

• Komisję Europejską (KE)
• Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO)
• Urząd Kontroli Skarbowej (UKS)
• Najwyższą Izbę Kontroli (NIK)
• Regionalną Instytucję Obrachunkową (RIO)

W niektórych programach wsparcia występuje obowiązkowy audyt zewnętrzny projektu (realizowany przez niezależnego audytora posiadającego odpowiednie kwalifikacje).

Zakres kontroli

Przeprowadzanie kontroli ma na celu weryfikację m.in.:

• Prawidłowości ponoszenia wydatków kwalifikowanych w projektach, w tym zgodności z zasadami wspólnotowymi i krajowymi, a także postanowieniami umowy o dofinansowanie projektu
• Prawidłowości prowadzenia obowiązków sprawozdawczych (istotne w szczególności w tych projektach, w których beneficjent rozlicza się w sposób uproszczony tj. do wniosku o płatność przedstawia tylko zestawienie poniesionych wydatków, bez potwierdzających je dokumentów)
• Rzeczowego efektu realizacji projektu – w tym, czy zadeklarowane wydatki zostały faktycznie poniesione a roboty budowlane wykonane,
• Spełnienia innych zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie (np. obowiązków w zakresie informacji i promocji, terminowej realizacji projektu, osiągnięcia celów projektu)

Możliwe konsekwencje wykrycia nieprawidłowości

• Decyzja o zwrocie części dofinansowania wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych
• Rozwiązania umowy o dofinansowanie przez instytucję finansującą i zwrot całości dofinansowania wraz z odsetkami
• Nałożenie korekt finansowych
• Wykluczenie na 3 lata z możliwości korzystania z programów pomocowych finansowanych ze środków europejskich
• Odpowiedzialność karna w przypadku poświadczenia nieprawdy, przedłożenia poświadczającej nieprawdę dokumentacji lub niepoinformowania, mimo obowiązku, właściwego podmiotu o sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia