REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Klasyfikacja kosztów w przedsiębiorstwie

Marta Celej
Ekspert Equity Investments S.A., kontroler finansowy
Klasyfikacja kosztów w przedsiębiorstwie
Klasyfikacja kosztów w przedsiębiorstwie

REKLAMA

REKLAMA

Świadomość ponoszonych kosztów jest jednym z kluczowych czynników powodzenia każdego przedsięwzięcia. By dane do kosztach mogły być skuteczną informacją zarządczą, konieczne jest przedstawienie ich w odpowiednim przekroju. Sposób przedstawienia kosztów zależy przede wszystkim od celu, na potrzeby którego powstaje kalkulacja.

Zadania rachunku kosztów

Koszty są istotnym elementem pozwalającym ustalić w rachunku zysków i strat wynik z działalności firmy. Syntetyczny układ rodzajowy kosztów nie zaspokaja jednak w wystarczającym stopniu potrzeb informacyjnych decydentów. Z punktu widzenia zarządzania jednostką gospodarczą, rachunek kosztów pełni kilka istotnych funkcji. Należą do nich przede wszystkim:

REKLAMA

  • Ustalenie rentowności poszczególnych produktów;
  • Weryfikacja odchyleń pomiędzy planowanymi a rzeczywiście poniesionymi kosztami danej działalności;
  • Umożliwienie oceny ośrodków odpowiedzialności, co wiąże się z realizacją programów motywacyjnych;
  • Wykrywanie wolnych rezerw produkcyjnych i możliwości ograniczenia zbędnych kosztów.

Rachunek kosztów a rachunkowość finansowa

REKLAMA

Rachunek kosztów jest elementem rachunkowości zarządczej, która dotyczy szerszego obszaru niż rachunkowość finansowa. Integracja obu dziedzin często okazuje się niemożliwa, ponieważ kalkulacja kosztów wykracza zarówno poza horyzont czasowy jak i zakres księgowości i sprawozdawczości. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest oddzielenie tradycyjnej rachunkowości, skoncentrowanej na prezentowaniu informacji o przeszłości dla użytkowników zewnętrznych, od rachunkowości zarządczej, służącej wewnętrznym celom organizacji. Ze względu na ogromne znaczenie informacji zarządczych oraz poufność danych managerowie coraz częściej powierzają ich przygotowanie profesjonalnym podmiotom. Wykorzystanie outsourcingu wiąże się z możliwością uzyskania obiektywnej oceny działalności przez doświadczonych doradców, co nie zawsze jest możliwe przy wykorzystaniu własnych pracowników.

Niewątpliwą zaletą rachunków kosztów jest ich elastyczność – o ile dane o kosztach dla celów sprawozdawczości finansowej muszą zawierać się w określonej formie i ich ewidencja wiąże się z wieloma ustawowymi obostrzeniami, o tyle koszty w rachunkowości zarządczej mogą być agregowane w dowolny sposób w ramach potrzeb informacyjnych.  Istotną ich zaletą jest również możliwość ich rozszerzenia o wartości planowane.

Polecamy: Konta oszczędnościowe dla firm tańsze niż indywidualne

Tradycyjne metody klasyfikacji kosztów

Istnieje wiele możliwości klasyfikacji kosztów. Przed wyborem należy jasno określić potrzebę informacyjną. Warto zadać sobie pytanie, na które odpowiedzią ma być wynik kalkulacji. Ułatwi to wybór optymalnej metody.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Najpopularniejszymi rodzajami klasyfikacji kosztów są:

  • układ według typów działalności jednostki gospodarczej oraz
  • układ rodzajowy.

REKLAMA

Oba rozróżnienia występują łącznie w porównawczym rachunku zysków i strat. Wśród typów działalności wyróżnić można działalność operacyjną (związaną ze sprzedażą oraz pozostałe koszty), finansową oraz nietypową (zdarzenia nadzwyczajne).

Koszty operacyjne przedsiębiorstwa zazwyczaj prezentowane są w układzie rodzajowym, do którego należą: amortyzacja, zużycie materiałów i energii, usługi obce, podatki i opłaty, wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia oraz pozostałe koszty. Układ ten umożliwia ocenę struktury rodzajowej poniesionych kosztów, jednak nie uwzględnia celu ich poniesienia, w związku z czym jego przydatność dla celów wewnętrznych jest ograniczona.

Koszty działalności operacyjnej można rozpatrywać również z punktu widzenia odmian działalności, wśród których można wyróżnić koszty działalności podstawowej, koszty działalności pomocniczej oraz koszty zarządu. Schemat ten jest bardzo ogólny, jednak usprawnia analizę w kierunku „od ogółu do szczegółu” każdego poziomu działalności. W podobnym układzie występują koszty agregowane według miejsc ich powstawania. Rachunek ten tworzony jest głównie po to, by budować świadomość odpowiedzialności konkretnych ośrodków za generowane przez nich koszty poprzez odpowiednio skonstruowane systemy motywacyjne.

Metodą klasyfikacji kosztów pozwalającą oddzielić koszty związane bezpośrednio z działalnością właściwą od kosztów zakupu oraz sprzedaży. Działalność właściwa, w zależności od rodzaju przedsiębiorstwa, może obejmować koszty produkcji, handlowe itp. Koszty zakupu obejmują, oprócz wartości materiałów i towarów, np. koszty transportu i załadunku. Wśród kosztów sprzedaży można wyróżnić np. koszty marketingu i reklamy oraz transportu sprzedanych produktów.

Kolejnym podziałem kosztów jest ich układ kalkulacyjny, który grupuje koszty zgodnie z celem ich poniesienia. Możemy tu wyróżnić: koszty bezpośrednie produktu lub usługi oraz koszty pośrednie, w których nie jest możliwe określenie konkretnego obiektu, którego dotyczą. Koszty pośrednie są łączone w grupy, a następnie rozliczane na produkty lub usługi za pomocą ustalonych kluczy podziałowych. Sposób grupowania kosztów pośrednich zależy od potrzeb informacyjnych. Najczęściej występują: koszty zakupu, koszty sprzedaży, koszty wydziałowe oraz koszty zarządu, przy czym kosztów zarządu nie należy rozliczać na produkty. Układ kalkulacyjny umożliwia analizę struktury kosztów własnych produktów lub usług oraz kosztów własnych całego przedsiębiorstwa.

Odmienną klasyfikacją jest podział kosztów według ich reakcji na zmiany rozmiarów produkcji. Występują tu koszty stałe, które są niezmienne bez względu na rozmiar działalności i koszty zmienne, które mogą wzrastać proporcjonalnie do wzrostu produkcji, lecz mogą również mieć charakter progresywny lub degresywny. Istnieją też koszty względnie stałe, które zwiększają się dopiero po przekroczeniu pewnego pułapu. Rachunek ten jest skomplikowany i czasochłonny, lecz precyzyjnie ukazuje zmiany w wielkości i strukturze kosztów występujące pod wpływem zmian w wielkości produkcji lub sprzedaży.

Polecamy: Koszty kredytu dla firm - porada

Wybór metody klasyfikacji

Wybór właściwej metody kalkulowania kosztów powinien być poprzedzony dokładną analizą uwzględniającą strukturę organizacyjną i specyfikę przedsiębiorstwa. Niektóre z metod wymagają zmian w sposobach księgowania, inne mogą być prowadzone niezależnie od nich. Poszczególne sposoby klasyfikacji kosztów różnią się zarówno wartością informacyjną jak i pracochłonnością. Optymalna metoda powinna być dobierana dla każdego przedsiębiorstwa indywidualnie i po dokładnej analizie jego potrzeb. W wielu przypadkach tradycyjne metody nie są wystarczające i konieczne jest zastosowanie metod alternatywnych, takich jak np. rachunek kosztów działań, podział na fazy cyklu życia produktu, stopnia tworzenia wartości dodanej itp.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

REKLAMA

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

REKLAMA

Rekompensata dla rolnika za brak zapłaty za sprzedane produkty rolne. Wnioski tylko do 31 marca 2025 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że od 1 lutego do 31 marca 2025 r. producent rolny lub grupa może złożyć do oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wniosek o przyznanie rekompensaty z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne od podmiotu prowadzącego skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych, który stał się niewypłacalny w 2023 lub 2024 r. - w rozumieniu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa (FOR).

Zintegrowane raportowanie ESG zaczyna już być standardem. Czy w Polsce też?

96% czołowych firm na świecie raportuje zrównoważony rozwój, a 82% włącza dane ESG do raportów rocznych. W Polsce 89% dużych firm publikuje takie raporty, ale tylko 22% działa zgodnie ze standardami ESRS, co stanowi wyzwanie dla konkurencyjności na rynku UE.

REKLAMA