Zarobiłeś na kryptowalutach? Podatek dochodowy musisz rozliczyć według skali podatkowej

Ostatni miesiąc niewątpliwie emocjonował środowiska osób zarabiających na kryptowalutach. Za przyczynę całego zamieszkania należy uznać głośne orzeczenie Najwyższego Sądu Administracyjnego z dnia 6 marca 2018 r. (II FSK 488/16), gdzie po raz pierwszy rozprawiono się z mitem anonimowości bitcoina i innych kryptowalut. NSA uznał, że kryptowaluta to nic innego jak prawo majątkowe, wobec czego osoby, które uzyskują przychód z obrotu kryptowalutami muszą rozliczać się według skali podatkowej i będą musieli odprowadzić 18% lub nawet 32% podatek dochodowy. Następny cios branży kryptowalut zadało samo Ministerstwo Finansów, które w związku ze zbliżającym się terminem złożenia zeznania podatkowego za 2017 r. na swojej stronie internetowej w dniu 5 kwietnia opublikowało wytyczne jak rozliczyć zysk z handlu kryptowalutami. Zgodnie z powyższymi osoba handlująca Bitcoinem lub inną kryptowalutą, zobowiązana jest do zapłaty podatku dochodowego, ale także… PCC.

NSA: osoby, które kupują i sprzedają bitcoiny, uzyskują przychody z praw majątkowych

W dniu 6 marca 2018 r. zapadł wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt II FSK 488/16), który po raz pierwszy rozstrzygnął spór o opodatkowanie przychodów z obrotu kryptowalutami podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, iż bitcoin nie jest obiegową postacią pieniądza, gdyż nie przysługują mu atrybuty prawnego środka płatniczego w świetle obowiązującego porządku prawnego. Zgodnie z art. 227 ust. 1 Konstytucji RP. wyłączne prawo emisji pieniądza przysługuje Narodowemu Bankowi Polskiemu. Z kolei art. 31 i art. 32 ustawy o NBP stanowi, że znakami pieniężnymi Rzeczpospolitej Polskiej są banknoty i monety opiewające na złote i grosze. Natomiast znaki płatnicze emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej. Bitcoin nie spełnia też warunków do uznania go za pieniądz elektroniczny w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych. Według NSA bitcoin nie jest własnością, lecz prawem majątkowym, które może być zbywalne. Przychód ze sprzedaży zakupionej kryptowaluty bitcoin stanowić zatem będzie przychód z praw majątkowych, o których mowa w art. 18 u.p.d.o.f. Sprzedaż kryptowaluty jaką jest bitcoin nie stanowi źródła opodatkowania według zasad wynikających z art. 30a ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f., a więc przy zastosowaniu 19 % stałej stawki podatkowej. Uzyskany dochód należy więc opodatkować według progresywnej skali podatkowej stosując przepisy art. 27 ust. 1 u.p.d.o.f., które zawierają dwie rosnące stawki 18% i 32%.

Polecamy: RODO. Ochrona danych osobowych. Przewodnik po zmianach

Wytyczne Ministerstwa Finansów

W związku z obowiązkiem złożenia zeznania podatkowego za 2017 r. z początkiem kwietnia 2018 r. Ministerstwo Finansów opublikowało wytyczne jak poprawnie rozliczyć się z kryptowaluty. Jednocześnie resort finansów wskazał skutki obrotu kryptowalutami w podatku dochodowym od osób fizycznych, od towarów i usług oraz od czynności cywilnoprawnych.

1. Podatek dochodowy od osób fizycznych

Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów w rocznym PIT należy wykazać przychody ze sprzedaży lub zamiany kryptowalut, takich jak m. in. bitcoin, litecoin czy ether.

1. Prawo majątkowe albo działalność gospodarcza.

Przychody z obrotu krytpowalutą mogą być zakwalifikowane do źródła przychodów z tytułu: albo praw majątkowych albo pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli kryptowaluta jest przedmiotem obrotu w ramach działalności, która ma ona charakter zarobkowy, jest prowadzona we własnym imieniu przez podatnika, w sposób zorganizowany i ciągły. Ministerstwo Finansów wskazuje, iż: obrót kryptowalutami generuje przychód m.in. w przypadku: a) sprzedaży kryptowaluty (zamiany kryptowaluty na walutę tradycyjną), b) zamiany kryptowaluty na inną kryptowalutę, na towar lub na usługę. Zamianę kryptowaluty należy traktować jako formę jej odpłatnego zbycia, analogicznie jak zamianę jakichkolwiek innych praw majątkowych, np. wierzytelności.

2. Ustalenie momentu uzyskania przychodu.

Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów w przypadku przychodu z praw majątkowych, o których mowa w art. 18 ustawy PIT: przychód z odpłatnego zbycia kryptowaluty w drodze umowy sprzedaży lub zamiany powstaje w momencie otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika pieniędzy, innej kryptowaluty, towaru czy wykonania usługi. Należy mieć świadomość, iż taka interpretacja oznacza, że jeśli podatnik w ciągu roku handlował kryptowalutami, lecz nie wypłacał pieniędzy z giełdy to i tak zobligowany będzie do zapłaty podatku. Moment obowiązku podatkowego następuje w chwili transakcji, a nie w momencie przelewu pieniędzy z giełdy na konto bankowe. Natomiast w przypadku przychodu z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT za przychód z działalności gospodarczej uznaje się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Jednocześnie za datę powstania przychodu z działalności gospodarczej uważa się dzień zbycia prawa majątkowego – czyli dzień sprzedaży lub zamiany danej kryptowaluty – nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.

3. Koszty uzyskania przychodów

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Resort finansów podkreśla, że w przypadku obrotu kryptowalutą w ramach działalności gospodarczej sposób rozliczania i ewidencjonowania dla celów podatkowych uzyskiwanych przychodów i ponoszonych kosztów zależy od rodzaju prowadzonych przez podatnika ksiąg podatkowych (podatkowej księgi przychodów i rozchodów albo ksiąg rachunkowych). Podatnik może dokonywać zapisów wyłącznie na podstawie ściśle określonych dokumentów, takich jak np. faktury czy rachunki. Z tych względów dokumenty w postaci np. wyciągów z historią transakcji giełdowych z internetowej giełdy kryptowalut, czy wyciągów z kont bankowych z historią transakcji nie stanowią dowodów księgowych w rozumieniu przepisów i przychody oraz koszty uzyskania przychodu udokumentowane wyłącznie w ten sposób nie mogą zostać zaewidencjonowane w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Nadto brak możliwości zaewidencjonowania danych przychodów czy wydatków w podatkowej księdze przychodów i rozchodów – z uwagi na brak posiadania przez podatnika wymaganej w rozporządzeniu formy ich udokumentowania – nie oznacza automatycznego braku możliwości uznania ich odpowiednio za przychód oraz koszt uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy PIT. Jeżeli zatem podatnik w inny sposób rzetelnie udokumentuje powstanie przychodu podatkowego, czy poniesienie kosztu podatkowego, powinien to uwzględnić w trakcie roku podatkowego w bieżącej zaliczce na podatek, jak również w rocznym rozliczeniu podatku dochodowego: - wydatki na zakup kryptowaluty ujmowane są w kosztach uzyskania przychodów w momencie poniesienia wydatku, tj. „na bieżąco", czyli w dacie zakupu i według cen zakupu.

4. Opodatkowanie dochodu z obrotu kryptowalutą

Zgodnie z informacją Ministerstwa Finansów dochody z obrotu krytpowalutą zakwalifikowane do praw majątkowych opodatkowane są na zasadach ogólnych według skali podatkowej i wykazywane w zeznaniu PIT-36, w części D.1. lub D.2., w wierszu 7: Prawa autorskie i inne prawa. Natomiast dochody z obrotu krytpowalutą zakwalifikowane do pozarolniczej działalności gospodarczej, podlegają łączeniu z innymi dochodami z tego źródła przychodów. Wówczas dochód (stratę) z tego tytułu należy wykazać w zeznaniu: - PIT-36, jeżeli dla tego źródła przychodów wybrano formę opodatkowania na zasadach ogólnych według skali podatkowej, PIT-36L, jeżeli dla tego źródła przychodów wybrano formę opodatkowania 19% stawką podatku .

2. Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

Skutki obrotu kryptowalutami w podatku od czynności cywilnoprawnych wskazane w wytycznych resortu finansów wprawiły branżę kryptowalutową w osłupienie. Zgodnie z podaną informacją umowa sprzedaży oraz zamiany kryptowaluty, stanowiącej prawo majątkowe, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). W przypadku umowy sprzedaży obowiązek zapłacenia tego podatku – w wysokości 1% wartości rynkowej nabywanego prawa majątkowego zbywanej kryptowaluty – dotyczy kupującego. Przy umowie zamiany obowiązek zapłaty podatku – w wysokości 1% wartości rynkowej prawa majątkowego, od którego przypada wyższy podatek – dotyczy solidarnie stron czynności. Wyłączona z opodatkowania PCC jest natomiast umowa sprzedaży lub zamiany kryptowalut objęta podatkiem VAT – w zakresie, w jakim podlega opodatkowaniu VAT lub jeżeli przynajmniej jedna ze stron czynności jest zwolniona z VAT z tytułu dokonania tej czynności. W tym miejscu nasuwa się jednak pytanie w jaki sposób kupujący użytkownik giełdy miałby ustalić od kogo dokonuje kupna kryptowaluty w momencie kiedy kontrahent jest anonimowy?

3. Podatek od towarów i usług (VAT)

Ministerstwo Finansów odniosło się również do podatku od towarów i usług. Działalność w zakresie kupna i sprzedaży tzw. kryptowalut podlega opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług. Dla celów VAT pojęcie walut używanych jako prawny środek płatniczy obejmuje również tzw. kryptowalutę. Oznacza to, że sprzedaż i wymiana kryptowaluty na walutę tradycyjną i odwrotnie, jak również wymiana jednej kryptowaluty na inną, o ile podlega opodatkowaniu VAT, korzysta ze zwolnienia z VAT. Powyższe oznacza, że co do zasady podatnik nie ma prawa do odliczenia VAT od nabywanych towarów i usług związanych z działalnością w zakresie wydobywania jak i kupna/sprzedaży kryptowalut. Obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT powstaje w momencie sprzedaży/wymiany kryptowaluty na walutę tradycyjną, jak również w momencie wymiany jednej kryptowaluty na inną. Podstawa opodatkowania (którą zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT jest otrzymane wynagrodzenie) w przypadku handlu kryptowalutami zarówno w zakresie kupna/sprzedaży za walutę tradycyjną, jak i za inną kryptowalutę, ma być wyrażona w złotówkach (PLN).

Podsumowanie

Przedłożone przez resort finansów rozwiązania wywołały szeroką krytykę przedstawicieli branży kryptowalutowej. Szybka reakcja na kontrowersyjne wytyczne oraz mocne argumenty specjalistów rynku kryptowalut przeciwko opodatkowaniu PCC najwyraźniej trafiły do urzędników z Ministerstwa Finansów, gdyż wcześniejsze deklaracje przedstawione w podatkowych wytycznych resortu już 20 kwietnia 2018 r. zostały złagodzone. Podczas konferencji przeprowadzonej w resorcie finansów przez wiceministra Pawła Gruzę wyrażona została deklaracja dotycząca nieopodatkowania kryptowalut podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W związku z powyższym do czasu wypracowania docelowych rozwiązań, wiceminister zaapelował o nieskładanie deklaracji PCC. Jednocześnie utrzymany został obowiązek rozliczenia podatku dochodowego PIT. Co wobec tego wynika z całego zamieszania? Podkreślenia wymaga fakt, że zarówno informacje znajdujące się na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, jak również deklaracje urzędników składane podczas briefingów nie stanowią prawa. Dlatego też w obliczu rosnącej popularności rynku kryptowalut, należałoby rozpocząć pracę na nowymi, horyzontalnymi rozwiązaniami prawnymi, które w sposób kompleksowy uregulują tego typu działalność. Za pocieszające należy uznać, iż resort finansów także zauważył konieczność zmian w opodatkowaniu obrotu kryptowalutami i zapowiada pierwsze uproszczenia już od 2019 r. Pozostaje żywić nadzieję, że przyszłe rozwiązania spowodują, iż zamieszanie informacyjne dotyczące opodatkowania obrotu kryptowalutami jakiego w kwietniu tego roku wszyscy byliśmy świadkami więcej się nie powtórzy.