Sposób umarzania jednostek przez TFI ma znaczenie dla wysokości zysku

Załóżmy, że inwestor kupował jednostki w trzech transzach po 100: w styczniu 2006 r. (po 50 zł za jednostkę), w styczniu 2007 roku (po 80 zł za jednostkę) i w styczniu 2008 r. (po 60zł za jednostkę) i dziś umarza 100 jednostek. Zgodnie z metodą FIFOumorzone zostaną jednostki kupione w styczniu 2006 r, czylinajwcześniej. Zgodnie z metodą LIFO umorzone zostaną jednostki kupionew styczniu 2008 r., czyli z ostatniej transzy. Z kolei zgodnie z metodąHIFO umorzone zostaną jednostki kupione w styczniu 2007 r., czyli ponajwyższej cenie.

Inwestorzy nie mają wpływu na wybór metody umarzania. Jest ona ujęta w statucie funduszu.TFI decydując się na daną metodę, zwykle stosuje ją we wszystkichfunduszach. Metoda umarzania ma wpływ na wynik z inwestycji, a tymsamym na wysokość płaconego podatku Belki. Metoda umorzenia maznaczenie dla tych inwestorów, którzy przynajmniej na częściposiadanych jednostek notują zysk i nabyli jednostki, z których dochódjest objęty podatkiem Belki.

Prześledźmy to naprzykładzie. Do naszych założeń dodajmy jeszcze, że dziś jednostkakosztuje 70 zł. W przypadku zastosowania metody FIFO, umarzamy dziśjednostki kupione po 50 zł, płacimy więc 380 zł podatku. W przypadkuzastosowania metody LIFO, umarzamy jednostki kupione po 60 zł i płacimy190 zł podatku. W przypadku zastosowania metody HIFO umarzamy jednostkikupione po 80 zł i nie płacimy podatku.

Zewzględu na to, że w funduszach, w przypadku umorzenia jednostek nie mamożliwości kompensacji zysków i strat, uzasadnione wydaję się umorzeniew pierwszej kolejności jednostek kupionych po najwyższej cenie, naktórych inwestor ma zysk (z wyjątkiem jednostek kupionych przed 1grudnia 2001 r., które nie są objęte podatkiem Belki). Umorzeniejedenastek, na których inwestor ma stratę przy założeniu ponownegowejścia do funduszu i wzrostu wartości jednostek do poziomu wyjściowego(np. kupił 100 jednostek po 80 zł, wyszedł po 70, ponownie wszedł po 75i znowu umarza po 80 – płaci 95 zł podatku, chociaż wyszedł z całejoperacji na zero) oznacza konieczność zapłaty podatku mimo zerowegowyniku z inwestycji.

Jeżeli jednak w analizie uwzględnimy również to, co dzieje się z pozostałymi jednostkami, które nadal pracują w funduszui popatrzymy na inwestycję całościowo, to okaże się, że zysk zjednostek dwóch transz, które nadal pracują (w przypadku zastosowaniametody HIFO) będzie w stanie pokryć z nawiązką opisany wyżej podatekzapłacony mimo zerowego wyniku z jednej transzy. Przy takim podejściumetoda ta, niekorzystna przy poprzednim podejściu, staje sięnajkorzystniejsza.