Wpływ rodzaju leasingu na zobowiązania podatkowe

Leasing a podatki

W praktyce korzyści podatkowe płynące z leasingu sprowadzają się przede wszystkim do istotnie skróconego okresu, w którym wydatki ponoszone na spłatę wartości środka trwałego mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, podczas gdy w wypadku nabycia środka trwałego kosztem podatkowym korzystającego są odpisy amortyzacyjne od wartości środka trwałego dokonywane w okresie ściśle ustalonym prawem. Tymczasem dla wielu przedsiębiorstw wybór leasingu i jego formy to nie tylko korzyści na gruncie podatku dochodowego, lecz także korzystne efekty w zakresie podatku VAT.

W przypadku zawarcia umowy leasingu operacyjnego poszczególne raty leasingowe płacone przez przedsiębiorcę stanowić będą bezpośrednio jego koszt podatkowy, co pozwala w istotny sposób zwiększyć bieżące koszty uzyskania przychodów, zmniejszając tym samym podstawę opodatkowania. Z oczywistych względów przepisy prawne nakładają więc pewne ograniczenia w zakresie okresu trwania umowy leasingu operacyjnego. Niosąc ze sobą możliwość bezpośredniego zaliczenia pełnej kwoty rat leasingowych w koszty podatkowe, umowa leasingu operacyjnego powinna być zawarta co najmniej na okres:

• odpowiadający 40% tak zwanego normatywnego okresu amortyzacji w przypadku leasingu ruchomości bądź wartości niematerialnych i prawnych,

• 5 lat w przypadku leasingu nieruchomości, przy czym w przypadku umów leasingu zawartych przed 1 stycznia 2013 r. okres ten wynosi minimum 10 lat.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

 Przykładowo, jeśli samochód osobowy wykorzystywany jest na podstawie umowy leasingu operacyjnego, umowa powinna być zawarta na co najmniej 24 miesiące (gdyż normatywny okres amortyzacji samo-chodów to 60 miesięcy). W okresie 24 miesięcy przedsiębiorca może obniżyć swoją podstawę opodatkowania na potrzeby podatku dochodowego o poszczególne raty leasingowe, które łącznie mogą odpowiadać wartości początkowej przedmiotu umowy.

Jeśliby natomiast przedsiębiorca nabył ten sam samochód ze środków własnych lub z kredytu bądź skorzystał z leasingu finansowego, jego kosztem podatkowym byłyby odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej przedmiotu umowy oraz odsetkowa część po-szczególnych rat leasingowych. Tym samym pełne odpisanie wartości początkowej samochodu w koszty podatkowe trwałoby pięć lat, niezależnie od poziomu spłacanych przez przedsiębiorcę rat kredytu ani okresu, na który zawarta została umowa leasingu w przypadku leasingu finansowego.

Zobacz: Leasing operacyjny zawarty z przedsiębiorcą

Jeszcze większa jest korzyść podatkowa osiągana przy zastosowaniu umowy leasingu operacyjnego w odniesieniu do nieruchomości – okres amortyzacji nowych budynków wynosi bowiem 40 lat i tyle po-trzeba by czasu, aby wliczyć w koszty podatkowe całkowitą wartość początkową budynku. Tymczasem w sytuacji wykorzystywania budynku na podstawie umowy leasingu operacyjnego okres, w którym wartość budynku zaliczana jest do kosztów podatkowych, może obecnie ulec skróceniu nawet do 5 lat, gdyż tyle wynosi minimalny okres, na który może zostać zawarta umowa leasingu operacyjnego nieruchomości, przy czym możliwość ta dotyczy umów zawartych od 1 stycznia 2013 r. Warto jednak pamiętać, iż im krótszy okres trwania umowy leasingu operacyjnego, tym wyższa jest tzw. hipotetyczna wartość netto, poniżej której firma leasingowa nie powinna sprzedawać środka trwałego na rzecz korzystającego po zakończeniu trwania umowy leasingu. Zawarcie umowy leasingu operacyjnego nieruchomości na okres 5 lat wiązać się więc będzie z wyższą ceną potencjalnego wykupu tej nieruchomości, niż jak to miało miejsce dotychczas, tj. po upływie minimalnego 10-cio  letniego okresu umowy.

Jeśli początkowe zaangażowanie (opłata wstępna, początkowa rata leasingowa) i/lub cena wykupu przedmiotu umowy nie zostaną ustalone na odpowiednio wysokim poziomie, zastosowanie umowy leasingu o najkrótszym możliwym okresie trwania skutkować będzie wysokim poziomem miesięcznych rat leasingowych. Podejmując decyzję o metodzie finansowania nabycia środków trwałych za pomocą leasingu, przedsiębiorca powinien więc brać pod uwagę przede wszystkim prognozowany poziom swoich przychodów, który wyznaczać będzie potrzeby tego przedsiębiorcy w zakresie generowania kosztów podatkowych. Jeśli istnieje ryzyko, że prognozowane przychody nie pozwolą na swobodną spłatę miesięcznych rat leasingowych, warto rozważyć zastosowanie dłuższego okresu trwania umowy.

Zobacz: Amortyzacja samochodów osobowych przy leasingu finansowym

Korzystniejszym rozwiązaniem jest zawarcie umowy leasingowej o długoterminowym charakterze, to jest na okres zbliżony do okresu normatywnej amortyzacji. Krótki okres umowny będzie korzystny wyłącznie dla tych przedsiębiorców, którzy mają wysokie przychody i dążą do istotnego obniżenia podstawy opodatkowania.

Dla większości przedsiębiorców dość jasne są korzyści osiągane dzięki leasingowi również na gruncie podatku VAT, przy czym, tak jak w przypadku podatków dochodowych, korzystniejsze dla przedsiębiorcy rozwiązanie stanowi leasing operacyjny.

Wynika to z faktu, że zarówno zakup środka trwałego ze środków własnych czy uzyskanych za pośrednictwem kredytu, jak i jego leasing finansowy (jeśli umowa spełnia określone kryteria) wiążą się z koniecznością zapłaty na rzecz finansującego podatku VAT od pełnej wartości środka trwałego – w wypadku leasingu finansowego podstawę opodatkowania na potrzeby podatku VAT ustala się według wartości początkowej oraz sumy przyszłych płatności odsetkowych.

Zobacz: Nabycie rzeczy po zakończeniu leasingu operacyjnego

Mimo że płatność rat leasingowych rozkłada się w czasie, podatek VAT płacony jest na rzecz finansującego na samym początku trwania umowy leasingu finansowego. Podatek ten podlega odliczeniu od podatku należnego po stronie korzystającego, a gdy powstaje nadwyżka podatku naliczonego nad należnym – zwrotowi bezpośredniemu. Zwrot ten trwa jednak 60 dni od złożenia deklaracji VAT, przy czym organom podatkowym przysługuje prawo do przedłużenia terminu tego zwrotu, co oznacza, że kwota podatku VAT zapłacona przez korzystającego może ulec zamrożeniu na jakiś czas.

W przypadku leasingu operacyjnego korzystający stopniowo spłaca wartość początkową środka trwałego, a jednocześnie podatek VAT doliczany jest na bieżąco do każdej raty leasingowej. Tym samym przedsiębiorca unika obowiązku poniesienia istotnego wydatku w związku z rozpoczęciem leasingu oraz zamrożenia kwoty podatku VAT na parę miesięcy.

Zobacz: Cesja umowy leasingu

W przeszłości umowy leasingu operacyjnego stosowane były bardzo często przez przedsiębiorstwa świadczące usługi zwolnione od podatku VAT, a które w związku z prowadzoną działalnością były zmuszone wykorzystywać nieruchomości. Dotyczyło to na przykład operatorów kin. W celu osiągnięcia korzyści podatkowych, które w tym przypadku polegały przede wszystkim na polepszeniu przepływów pieniężnych, przedsiębiorstwa te powoływały spółki, których zadaniem było wzniesienie multipleksu. Spółka taka odzyskiwała podatek naliczony VAT poniesiony w związku z realizowanym procesem inwestycyjnym. Następnie multipleks oddawany był w użytkowanie na podstawie umowy leasingu operacyjnego na rzecz operatora kina. Podatek naliczony od każdej raty leasingowej nie mógł być odliczony przez korzystającego (ze względu na prowadzoną działalność zwolnioną), jednak zastosowanie leasingu operacyjnego pozwalało na rozłożenie kosztu tego podatku w czasie.   

Korzyści podatkowe umowy leasingu operacyjnego polegają również na podwyższonym odliczeniu podatku naliczonego VAT od samochodów osobowych i innych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t. Korzyści wynikają z tego, że przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia 60% podatku naliczonego VAT, nie więcej niż 6.000 złotych w związku z używaniem samochodu, a następ-nie, w związku z nabyciem tego samochodu po upływie podstawowego okresu trwania umowy przysługuje mu nowy limit odliczenia. Wynika to stąd, że nabycie samochodu po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego traktowane jest jako całkowicie odrębna czynność od korzystania z samochodu w trakcie trwania takiej umowy.

Zobacz: Nabycie rzeczy po zakończeniu leasingu finansowego