REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sprzedaż przedsiębiorstwa połączona ze zmianą firmy przedsiębiorcy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Sławińska
prawnik, redaktor naczelna „MONITORA księgowego“

REKLAMA

Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą ABC Jan Kowalski opodatkowaną na zasadach ogólnych (podatkowa księga przychodów i rozchodów). Przedsiębiorca zamierza zbyć całe przedsiębiorstwo nowo powstałej firmie ABC Anna Kowalska.Czy ta czynność będzie podlegała zwolnieniu z VAT zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług? Czy osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą w myśl art. 551 k.c. jest traktowana jako przedsiębiorstwo? Jeśli tak, to czy może zbyć całość tego przedsiębiorstwa, skoro nazwa firmy różni się imieniem?

Sprzedaż przedsiębiorstwa wyłączona z VAT

REKLAMA

Transakcja zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wynika to z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Chociaż efekt ekonomiczny jest ten sam, nie należy wyłączenia z opodatkowania VAT utożsamiać ze zwolnieniem z opodatkowania VAT. Różnice między wyłączeniem a zwolnieniem z opodatkowania polegają m.in. na odmiennym sposobie dokumentowania transakcji. Transakcji wyłączonych z opodatkowania nie należy bowiem dokumentować fakturą VAT, podczas gdy transakcje zwolnione z VAT są dokumentowane fakturami.

W konsekwencji sprzedaż przedsiębiorstwa, jako transakcja wyłączona z opodatkowania VAT, nie powinna być dokumentowana fakturą VAT.

REKLAMA

Organy podatkowe wskazują, że ze sprzedażą przedsiębiorstwa mamy do czynienia, gdy sprzedawany zbiór składników materialnych i niematerialnych tworzy pewną organizacyjną całość. Przykładowo: Dyrektor IS w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 29 grudnia 2008 r., nr IPPP1/443-1863/08-4/MP, stwierdził: „(...) składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Wyłączenie ze zbycia istotnych elementów przedsiębiorstwa powoduje, że mamy do czynienia ze sprzedażą sumy składników majątkowych, a nie ze sprzedażą przedsiębiorstwa. Jeśli natomiast wyłączone ze zbycia składniki przedsiębiorstwa nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa jako takiego, to czynność taka, na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, uznana będzie za sprzedaż przedsiębiorstwa, chociaż nie obejmuje ona wszystkich jego składników. (...)”.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jeżeli zatem transakcja sprzedaży przedsiębiorstwa, o której mowa w pytaniu, spełnia opisane warunki, to będzie wyłączona z opodatkowania VAT.

Należy dodać, że transakcja sprzedaży przedsiębiorstwa po stronie sprzedawcy nie wiąże się z koniecznością korekty VAT naliczonego. Obowiązek dokonywania stosownych korekt VAT naliczonego przechodzi w tym przypadku na nabywcę przedsiębiorstwa. Wynika to wprost z art. 91 ust. 9 ustawy o VAT.

Zmiana firmy przy sprzedaży przedsiębiorstwa

REKLAMA

Odpowiedź na pytanie, czy osoba fizyczna może być przedsiębiorcą i prowadzić (oraz zbyć) przedsiębiorstwo, wynika wprost z przepisów kodeksu cywilnego, którego art. 431 stanowi, że przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Niewątpliwie więc osoba fizyczna może być przedsiębiorcą.

Z kolei z definicji art. 551 k.c. wynika, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Definicja przedsiębiorstwa nie wskazuje podmiotu, który może prowadzić przedsiębiorstwo. W konsekwencji każdy przedsiębiorca (w tym osoba fizyczna) prowadzący we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową może być właścicielem przedsiębiorstwa, tworzyć je, prowadzić i ostatecznie zbyć.

Przepisy kodeksu cywilnego wskazują również, jakie warunki musi spełniać transakcja, aby można było nazwać ją transakcją sprzedaży przedsiębiorstwa. Z art. 552 k.c. wynika bowiem, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

A zatem:

1) osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą może dokonać zbycia przedsiębiorstwa rozumianego jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej,

2) transakcja zbycia przedsiębiorstwa będzie wyłączona z opodatkowania VAT, jeżeli transakcja sprzedaży mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmie wszystko, co wchodzi w jego skład (z wyłączeniem tych elementów, które umownie lub z mocy prawa nie zostały objęte transakcją sprzedaży przedsiębiorstwa).

Z pytania wynika, że podatnik ma wątpliwość, czy zmiana nazwy przedsiębiorstwa z obejmującej nazwisko „Jan Kowalski” na nazwę obejmującą nazwisko „Anna Kowalska” może być uznana za prawną przeszkodę w dokonaniu transakcji zbycia przedsiębiorstwa i kwalifikacji tej czynności jako wyłączonej z VAT.

Wątpliwość ta wynika zapewne z brzmienia art. 551 k.c., który jako jeden z elementów składających się na przedsiębiorstwo wymienia „nazwę przedsiębiorstwa”. W potocznym znaczeniu nazwa przedsiębiorstwa jest utożsamiana z „firmą”. Należy jednak podkreślić, że nie są to pojęcia tożsame. Firma nie jest jednym z elementów składowych zawartych w transakcji sprzedaży przedsiębiorstwa.

Przede wszystkim z art. 439 k.c. wynika, że firma nie może być zbyta (§ 1), a przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd (§ 2).

Istnieje zatem przepis szczególny, który wprost wyłącza możliwość zbycia firmy. Przepisy dopuszczają możliwość korzystania z firmy jednego przedsiębiorcy przez innego przedsiębiorcę, ale tylko wtedy, gdy nie wprowadza to w błąd.

Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych (art. 434 k.c.). Oczywiste jest zatem, że transakcja sprzedaży przedsiębiorstwa pomiędzy sprzedawcą Janem Kowalskim (osobą fizyczną i przedsiębiorcą) a kupującym Anną Kowalską (przedsiębiorcą prowadzącym działalność jako osoba fizyczna) będzie zawierać zmianę nazwy firmy, ponieważ pozostawienie dotychczasowej firmy może wprowadzać w błąd co do osoby przedsiębiorcy. Zgodnie z powołanym przepisem kodeksu cywilnego Anna Kowalska powinna prowadzić swoje przedsiębiorstwo pod swoim imieniem i nazwiskiem, tak jak to nakazują przepisy. Konieczność zmiany firmy przedsiębiorcy w opisany sposób wynika również z treści art. 433 k.c. Stanowi on, że firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku (§ 1), natomiast firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia (§ 2).

Powołane przepisy kodeksu cywilnego nakazują więc nawet taką zmianę firmy przedsiębiorcy w przypadku sprzedaży przedsiębiorstwa, ponieważ firma nie może wprowadzać w błąd co do osoby przedsiębiorcy. Innymi słowy - przedsiębiorca Anna Kowalska nie powinna prowadzić przedsiębiorstwa oznaczonego jako Jan Kowalski.

Z art. 438 § 3 k.c. wynika co prawda, że osoba, która nabywa przedsiębiorstwo, może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą. Powinna jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej. Jednak w opisanym przypadku strony nie mogą postanowić, że przedsiębiorstwo będzie prowadzone pod dotychczasową firmą, ponieważ wprowadzałoby to w błąd. Zmiana firmy jest więc koniecznością wynikającą z przepisów prawa cywilnego.

Należy zatem podkreślić, że transakcja zbycia przedsiębiorstwa jest wyłączona z opodatkowania VAT, niezależnie od wymuszonej przepisami zmiany nazwy firmy przedsiębiorcy - osoby fizycznej.

Reasumując, opisana w pytaniu sprzedaż przedsiębiorstwa jest wyłączona z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Istotne jest, że nie jest to transakcja zwolniona z VAT, lecz wyłączona z opodatkowania tym podatkiem. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może zbyć całość przedsiębiorstwa. Nie ma przy tym znaczenia, że nazwa firmy nabywcy będzie się różnić od nazwy firmy sprzedawcy imieniem.

Ewa Sławińska

Podstawa prawna:

• art. 433-439 i 551-552 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.),

• art. 6 pkt 1, art. 91 ust. 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).

 

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rząd podwyższy w 2026 r. płacę minimalną tylko o wskaźnik inflacji - przedsiębiorcy chwalą takie rozwiązanie, dlaczego

Płaca minimalna w 2026 roku wzrośnie o 140 złotych brutto do kwoty 4806 złotych. To mniejszy wzrost niż w minionych latach, ale przedsiębiorcy przyznają, że jest to kompromis pomiędzy możliwościami przedsiębiorców, a oczekiwaniami pracowników.

Szczęście i spełnienie może iść w parze

Rozmowa z dr Mary E. Anderson, autorką książki „Radość osiągania” – o tym, jak być szczęśliwym wysoko efektywnym człowiekiem.

Ludzie wciąż listy piszą, ale polecone wysyłają głównie urzędy. Rynek pocztowy w Polsce ma się dobrze

Jednak główną siłą napędową pozostają wciąż usługi kurierskie, które odpowiadają za 73,3 proc. wartości rynku i 56,5 proc. jego wolumenu. Mimo dominacji tego segmentu, istotną rolę wciąż odgrywają przesyłki listowe.

Miód podrożeje, bo prawo wymaga zmiany etykiet na słoikach a to kosztuje

Równo za rok na sklepowych półkach pojawią się nowe etykiety miodu, wynikające z przyjętej unijnej dyrektywy. Wprowadzają one niepozorną, ale mogącą narobić sporo zamieszania zmianę. Jednocześnie nielegalny handel miodem rozwija się niemal bez nadzoru.

REKLAMA

Rolnicy radzą sobie dużo lepiej z długami niż firmy przetwarzające plony ich pracy

Polska żywność ma się dobrze, ale kondycja finansowa branży już mniej. Sektor rolno-spożywczy musi oddać wierzycielom 760,6 mln zł, a wiarygodność płatnicza przetwórców i dostawców staje się coraz większym problemem. Nie dotyczy to rolników, którzy na ogół są wiarygodni finansowo.

Małe firmy z dużymi obawami przed kolejnym wysokim wzrostem płacy minimalnej

Duże wzrosty płacy minimalnej w ostatnich latach hamują wzrost małych i średnich firm. Poza bezpośrednim obciążeniem kosztami pracowniczymi oznaczają dla przedsiębiorców skokowy wzrost koszt w postaci coraz wyższych składek ZUS.

Umowa z influencerem krok po kroku

Szybki rozwój marketingu internetowego otworzył przed markami i twórcami zupełnie nowe perspektywy współpracy. W dobie cyfrowej rewolucji, influencerzy stali się kluczowymi partnerami w promocji produktów i usług, oferując unikatowy sposób docierania do odbiorców (potencjalnych klientów marek). Współpraca z twórcami, choć niezwykle efektywna, wiąże się jednak z szeregiem wyzwań prawnych, które wymagają szczególnej uwagi. Odpowiednie uregulowanie wzajemnych praw i obowiązków jest fundamentem sukcesu i bezpieczeństwa obu stron, minimalizując ryzyko sporów i nieporozumień.

Deregulacja: rząd naprawia prawo, ale przedsiębiorcy nie są zadowoleni z zakresu i tempa zmian w przepisach

Przedsiębiorcy przekonują, że Polska musi być krajem ze sprawną strukturą przepisów. Mimo postępów nadal wiele zagadnień z prawa budowlanego, pozwoleń na zatrudnienie czy przepisów związanych z regulacją handlu i usług zdają się być niepotrzebnym mnożeniem administracji.

REKLAMA

Czy konto firmowe jest obowiązkowe?

Przy założeniu firmy musisz dopełnić wielu formalności. O ile wybór nazwy przedsiębiorstwa, wskazanie adresu jego siedziby, czy wskazanie właściwego PKD są obligatoryjne, o tyle otworzenie rachunku firmowego niekoniecznie. Jednak dużo zależy przy tym od tego, jaka forma działalności jest prowadzona, jakie transakcje są wykonywane i wreszcie, czy chce ona korzystać z mechanizmu split payment.

Blisko LUDZI i dla LUDZI. Czym Emtor wyróżnia się jako pracodawca na rynku wózków widłowych?

Na przestrzeni lat firma Emtor udowodniła, że sukces w biznesie nie zależy wyłącznie od produktów czy wyników finansowych, ale przede wszystkim od ludzi, którzy ten biznes tworzą. To dzięki zaangażowaniu, lojalności i codziennej pracy zespołów połączenie tradycji z nowoczesnością jest możliwe. Emtor stawia na człowieka – nie tylko jako pracownika, ale jako partnera w budowaniu wspólnej przyszłości. Bo gdy ludzie czują się docenieni, chcą zostać na dłużej. Jak zatem firma buduje swoją przewagę na konkurencyjnym rynku?

REKLAMA