REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sekret tajemnicy handlowej

inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Termin „tajemnica handlowa” jest w Polsce często używany, chociaż nie ma go w zapisach polskiego ustawodawstwa. W prawie polskim istnieje natomiast pojęcie „tajemnica przedsiębiorstwa”, które obejmuje swoim zakresem również tajemnicę handlową.

O tajemnicy handlowej nagminnie mówią szefowie instytucji publicznych, a także właściciele i zarządcy przedsiębiorstw, szczególnie w sytuacji, gdy nie chcą ujawnić danych dotyczących działalności tych instytucji lub firm. Termin powtarzają media. Tymczasem w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503) funkcjonuje pojęcie „tajemnica przedsiębiorstwa”.

REKLAMA

Art. 11 pkt 4

REKLAMA

Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

W opinii mecenasa Przemysława Maciaka, reprezentującego kancelarię Sójka & Maciak Adwokaci, pojęcie tajemnicy handlowej mieści się w części definicji tajemnicy przedsiębiorstwa: „(...) lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą”. W tym fragmencie pojęcie tajemnicy handlowej jest niejako zdefiniowane i jako takie ma znaczenie normatywne nadane mu w ustawie.

Rozróżnienie umowne

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Zdaniem mecenasa pojęcie tajemnicy handlowej jest obecne w prawodawstwie państw obcych (trade secrets, Geschaftsgeheimis) i prawdopodobnie stąd rozprzestrzeniło się na sposób pojmowania ochronnych danych przedsiębiorstw w Polsce. Teoretycy prawa dostrzegają także praktykę, zgodnie z którą pojęcie tajemnicy handlowej odnosi się do informacji o charakterze komercyjnym, natomiast pojęcie tajemnicy przedsiębiorstwa - do informacji o charakterze technicznym, organizacyjnym firmy. Istnieje także inne rozróżnienie: informacji trwałych o przedsiębiorstwie oraz w pewnym sensie jednorazowych, dotyczących poszczególnych transakcji, czyli handlowych.

- Takie rozróżnienie ma charakter wyłącznie teoretyczny, dlatego należy zachować ostrożność w zamiennym posługiwaniu się wyżej wymienionymi terminami, aby uniknąć wrażenia, że w polskich ustawach istnieje pojęcie tajemnicy handlowej - podkreśla mecenas Przemysław Maciak.

Zysk w tajemnicy

Zgodnie z powyższymi rozważaniami polska definicja tajemnicy przedsiębiorstwa jest więc dość pojemna i w części „inne informacje posiadające wartość gospodarczą” zawiera w sobie także informacje o charakterze komercyjnym. Dzięki ich ochronie firma może zwiększyć swoją konkurencyjność. Dotyczą one przede wszystkim wszelkiej działalności przedsiębiorstwa, która jest związana ze zdobywaniem przez nie jak największego rynku, jak największej liczby klientów, a więc wpływają na powiększenie zysku. W tym sensie do umownie przyjętego pojęcia tajemnicy handlowej będą należały takie informacje, jak np. kalkulacja cen, technologia wyrobów, szczególnie nowych produktów, wzory przemysłowe, umowy handlowe w całości lub w części.

- Nie tyle skład nadzienia do rogali marcińskich, ile sposób jego wytwarzania jest u nas objęty ścisłą tajemnicą - opowiada Piotr Koperski, właściciel sieci piekarni i sklepów. - Ten sposób znają w firmie oprócz mnie tylko moja żona i syn. We troje co roku robimy farsz do wszystkich naszych rogali.

Sposób wyrabiania farszu, jak wyjaśnia Piotr Koperski, wpływa na niepowtarzalny smak jego rogali marcińskich. To przekłada się na przywiązanie klientów do rogali jego firmy, nawet na postrzeganie innych jej wyrobów, a co za tym idzie - na zysk firmy. Dlatego ta część działalności, jaką jest farsz do rogali, jest tak bardzo chroniona.

Informacje, np. dotyczące nowych produktów, stanowiące tajemnicę handlową, mogą zostać opatentowane i chronione prawem autorskim. Jednak opatentowanie wyrobu wymaga szczególnych procedur.

Jak chronić?

Piotr Koperski ogranicza się do informowania o tym, co należy zachować w tajemnicy, pracowników, którzy mają z nią do czynienia (dotyczy to np. księgowych). Taka praktyka nie dziwi w średniej firmie o charakterze rodzinnym. W innych przypadkach przedsiębiorcy powinni rozważyć możliwość podjęcia szczególnych kroków w celu zapobieżenia ujawnienia chronionych informacji. Większe przedsiębiorstwa wdrażają w tym celu specjalne procedury. Jednak taki zabieg może być kosztowny. Małe i średnie firmy powinny ocenić opłacalność wdrożenia tych procedur. Warto jednak podjąć choćby drobne kroki, na bazie istniejącego prawa, które pozwolą na nieupublicznianie chronionych informacji. Przede wszystkim należy trzymać się zasady, że do takich informacji dopuszczeni są tylko ci pracownicy, którzy muszą je znać, by pracować, i tylko na czas jej wykonywania. W uzasadnionych przypadkach należy podpisać z nimi stosowną umowę. Ważne jest również, żeby uświadomić pracownikom wagę informacji, a także poinformować, jaką szkodę może firma ponieść w przypadku ujawnienia, i wskazać, jaką, zgodnie z przepisami, mogą ponieść za to karę.

Zgodnie z prawem

O tym, że ujawnienie tajemnicy to podlegający karze czyn nieuczciwej konkurencji, stanowią przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz ustawy - Kodeks pracy.

Ustawa o nieuczciwej konkurencji

Art. 11 pkt 2

Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji, stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy.

Art. 11 pkt 2

Przepis ust. 1 stosuje się również do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego przez okres 3 lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy.

Art. 11 pkt 3

Przepisu ust. 1 nie stosuje się wobec tego, kto nabył tajemnicę od nieuprawnionego w dobrej wierze.

Art. 18 pkt 1

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:

● zaniechania niedozwolonego działania,

● usunięcia skutków niedozwolonego działania,

● złożenia określonego oświadczenia (...)

● naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych,

● zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny (wsparcie kultury polskiej, ochrona dziedzictwa narodowego) - jeśli czyn był zawiniony.

Ustawa - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94)

Kwestia zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa jest tu określona w dziale dotyczącym obowiązków pracownika.

Pracownik w szczególności jest zobowiązany:

Art. 100 § 2 pkt 4

Dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Art. 100 § 2 pkt 5

Przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach.

Art. 101 § 1

W zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).

Art. 101 § 2

Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji, przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w przepisach rozdziału I w dziale piątym. Artykuł 101 § 1 stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mają dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się też okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy, z zastrzeżeniem przepisów § 2 i 3.

Art. 101 § 2

Zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z wypłaty odszkodowania.

Art. 101 § 3

Odszkodowanie, o którym mowa w § 1, nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji, może być wypłacane w ratach. W razie sporu o odszkodowanie decyduje sąd pracy.

Art. 113

Umowy, o których mowa w art. 101 § 1 i art. 101 § 2 wymagają pod rygorem nieważności formy pisemnej.

Umowa handlowa

Żadne przepisy nie wyjaśniają, jakie informacje przedsiębiorstw powinny być objęte tajemnicą. O tym decyduje sam przedsiębiorca. Z jednej strony musi skalkulować, co mogłoby przynieść firmie szkody, a z drugiej, które poprzez utajnienie mogą zwiększyć konkurencyjność przedsiębiorstwa. Szczególną uwagę winien jednak zwrócić przy podpisywaniu umów handlowych. W takich przypadkach do gry wchodzi podmiot z zewnątrz. Zastrzeżenie umowy jako objętej tajemnicą musi w takiej sytuacji być dobrze rozważone i wyraźnie zaznaczone w dokumencie. Należy też podkreślić, czy ochrona informacji dotyczy całości kontraktu, czy jego części.

Bez pieczątki

Nie ma przepisu, by nieprzeznaczone do informacji publicznej dokumenty w firmie były specjalnie oznaczone jako tajne. Taki wymóg stawiany jest tylko wobec instytucji państwowych na podstawie przepisów ogólnych ustawy o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. z 2005 r. Nr 196, poz. 1631). Ustawę tę stosuje się także do przedsiębiorców (art. 1 ust. 2 pkt 5), jednak warunkiem jest ich zaangażowanie we współpracę z państwem w zakresie informacji niejawnych.

Czy zatem przedsiębiorca może dochodzić roszczeń od pracownika, który ujawnił tajemnicę, mimo że dokumenty nie były oznaczone jako tajne?

W opinii mecenasa Przemysława Maciaka brak takiego oznaczenia nie przekreśla możliwości dochodzenia roszczeń. - Posiłkując się przywołaną powyżej definicją ustawową oraz wyrokiem Zespołu Arbitrów Urzędu Zamówień Publicznych z 17 stycznia 2003 r., UZP/ZO/0-27/03, można stwierdzić, że przybicie pieczątki określonego rodzaju nie jest warunkiem koniecznym dochodzenia roszczeń z tytułu złamania tajemnicy przedsiębiorstwa. W wyroku tym podnosi się m.in, że konieczne jest podjęcie „niezbędnych działań w celu zachowania poufności” - samo oznaczenie dokumentu będzie miało znaczenie dowodowe działające na korzyść podmiotu dochodzącego odszkodowania, jednak wątpliwym jest, aby ta cecha miała przesądzać o zasadności roszczenia - konkluduje mecenas.

Barbara Kozłowska

Źródło: Twój Biznes

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Człowiek ponad algorytmy. Czyli rola umiejętności miękkich w świecie automatyzacji

W miarę jak automatyzacja i sztuczna inteligencja zmieniają całe branże, firmy i miejsca pracy – umiejętności miękkie postrzegane jako jedyna rzecz, której maszyny nie mogą zastąpić, stają się absolutnie niezbędne. Które zatem z kompetencji będą szczególnie cenione przez pracodawców i mogą zadecydować o przewadze konkurencyjnej w 2025 r.?

ZUS: Zmiany w składce zdrowotnej. Jak skorzystają przedsiębiorcy?

Od nowego roku zmieniły się zasady obliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina, kto skorzysta z nowych przepisów i kiedy pierwsze płatności według nowych zasad.

Piękny umysł. Wiedza o mózgu w analizie preferencji zachowań i postaw człowieka

W dzisiejszym świecie, w którym wiedza neuronaukowa jest coraz bardziej dostępna, a tematyczne publikacje wychodzą poza ramę dyskursu naukowego i pisane są przystępnym językiem, wiedza o mózgu staje się niebywale wartościowym obszarem do codziennego wykorzystania. Warto, aby sięgali po nią również ci, którzy wspierają wzrost ludzi w biznesie i rozwoju indywidualnym.

Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP)

Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Wnioski można składać do 10 marca 2025 r. Gdzie złożyć wniosek? Kto może ubiegać się o dofinansowanie? Co podlega dofinansowaniu?

REKLAMA

Potrzebna pilna decyzja, bo można dużo zyskać lub stracić na podatku, termin 20 lutego

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

REKLAMA

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

REKLAMA