Internacjonalizacja przedsiębiorstwa

Internacjonalizacja przedsiębiorstwa to inaczej mówiąc umiędzynarodowienie działalności przedsiębiorstwa. O jej zaistnieniu można stwierdzić w sytuacji, w której co najmniej jeden produkt (usługa) w portfelu produktów - rynków firmy powiązany jest z rynkiem zagranicznym (przy czym należy zwrócić szczególną uwagę, że powiązanie to przybiera różne formy, a tylko jedną z nich jest sprzedaż - eksport). Generalnie można wyróżnić jej dwa rodzaje, czyli internacjonalizację czynną i internacjonalizację bierną. Pierwsza z nich to ekspansja zagraniczna przedsiębiorstwa w różnych możliwych formach, a druga to zawieranie różnorakich związków gospodarczych z firmami zagranicznymi bez wychodzenia z działalnością gospodarczą poza granice kraju lokalizacji danej firmy.

Zarówno strategii działania, jak i kryteriów ich podziału jest wiele. Ogólnie można dokonać podstawowego podziału strategii na aktywne (poszukiwanie przez przedsiębiorstwo nowych możliwości na rynkach zagranicznych) oraz pasywne (stosowanie obrony przed konkurencją z zagranicy na rynku krajowym). Najczęściej prezentowanym jest podział strategii internacjonalizacji na: etnocentryczną - przeprowadzaną w formie eksportu na określone, wybrane rynki zagraniczne, które są zbliżone do specyfiki rynku krajowego, a tym samym umożliwiają stosowanie podobnej strategii jak na rynku krajowym; policentryczną - przeprowadzaną na zasadzie obsługi wielu rynków zagranicznych z uwzględnieniem ich zróżnicowania i specyfiki, przedsiębiorstwo tworzy na tych rynkach zupełnie nowe rozwiązania organizacyjne; globalną - która zakłada traktowanie rynku światowego lub regionalnego jako rynku homogenicznego; dualną - jest ona hybrydą strategii globalnej i policentrycznej (uzyskanie korzyści z globalnej integracji przy dopasowaniu się do specyfiki poszczególnych rynków).

Innym podziałem strategii internacjonalizacji firmy jest tzw. klasyczny, uwzględniający kierunki zmiany portfela produktów - rynków. Według tego kryterium można wyróżnić następujące strategie: obronną - przedsiębiorstwo kieruje dotychczasową ofertę produktową na rynki, na jakich działało do tej pory; rozwoju rynków - przedsiębiorstwo wprowadza swoją ofertę produktową na nowe rynki; rozwoju produktu - przedsiębiorstwo wprowadza nową ofertę produktową na rynki, na jakich działało to tej pory; dywersyfikacji - przedsiębiorstwo rozpoczyna działalność na nowych rynkach, wprowadzając ofertę nowych produktów. Przewagę konkurencyjną, jaką wyznacza strategia internacjonalizacji, można określić za pomocą dwóch wyznaczników: rozproszenia geograficznego działalności przedsiębiorstwa oraz zdolności do koordynacji różnych ogniw łańcucha wartości. Biorąc pod uwagę powyższe wyznaczniki, można wyróżnić: strategię koncentracji - najważniejsze ogniwa łańcucha wartości skupione są na terytorium danego kraju lub kilku krajów w sytuacji, w której przedsiębiorstwo produkuje we własnym kraju i eksportuje produkty przy wykorzystaniu sieci dystrybucji rozproszonej na cały świat (głównymi przesłankami do stosowania strategii są: korzyści skali w danym ogniwie łańcucha wartości: masa krytyczna, produktywność, obniżka kosztów jednostkowych; efekt doświadczenia w zakresie danej funkcji oraz korzyści logistyczne z tytułu koordynacji dwóch ogniw łańcucha wartości: obniżenia kosztów i terminów dostaw); strategię rozproszenia - rozproszenie terytorialne działalności wymagające znacznych inwestycji bezpośrednich poza granicami kraju; typ strategii najbardziej odpowiedni dla sektorów, w których koszty przechowywania towaru i jego transportu są wysokie (głównymi przesłankami do stosowania strategii są: wysokie koszty lub trudności transportowe; konieczność modyfikacji produktów celem spełnienia oczekiwań odbiorców lokalnych; oddziaływanie władzy państwowej).