Jakie ograniczenia w obrocie likwiduje nowelizacja prawa dewizowego

Takie zmiany przyniosła nowelizacja ustawy - Prawo dewizowe (dalej upd) i Kodeksu karnego skarbowego (dalej k.k.s.), która weszła w życie 21 kwietnia 2007 r. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.

Zmiany w definicjach

Nowelizacja wprowadziła nową definicję krajów trzecich. Pojęcie „krajów trzecich” uzupełniono o terytoria zależne, autonomiczne i stowarzyszone tych krajów (państw) oraz terytoria zależne, autonomiczne i stowarzyszone państw Unii Europejskiej. Za kraje trzecie uważa się więc wszystkie terytoria znajdujące się poza terytorium państw członkowskich UE. Ma to praktyczny skutek dla wszystkich dokonujących transferów pieniężnych z terytoriów zależnych krajów unijnych. Są one traktowane jako kraje trzecie dla celów Prawa dewizowego i podlegają odpowiednim ograniczeniom, o których piszemy dalej. Od 21 kwietnia polski przedsiębiorca, wykonujący za granicą działalność gospodarczą, jest traktowany w zakresie czynności związanych z tą działalnością jak nierezydent. Odpowiednio cudzoziemiec, prowadzący w Polsce działalność gospodarczą, będzie traktowany w zakresie czynności związanych z tą działalnością jak rezydent (art. 2 ust. 1a upd).

WAŻNE!

Osoba fizyczna będąca rezydentem, wykonująca za granicą działalność gospodarczą, jest traktowana w Polsce w zakresie czynności związanych z tą działalnością jak nierezydent. Nierezydent (osoba fizyczna), wykonujący w Polsce działalność gospodarczą, jest traktowany w zakresie czynności związanych z tą działalnością jak rezydent (art. 2 ust. 1a upd).

Status dewizowy takich osób został więc określony w oparciu o miejsce wykonywania działalności gospodarczej. Pozwala to na ich traktowanie w tym zakresie zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym miejscu. Zatem zagraniczni obywatele prowadzący w Polsce działalność nie będą musieli dla celów tej działalności występować o wiele zezwoleń niewymaganych od rezydentów.

Zasady udzielania zezwoleń dewizowych

Przedsiębiorcy występujący o udzielenie zezwoleń dewizowych nie muszą się już zastanawiać, czy wydanie zezwolenia naruszy przesłanki ochrony równowagi bilansu płatniczego. Przedsiębiorcy uzyskają zezwolenia dewizowe, jeżeli nie wystąpi negatywna przesłanka zagrożenia interesu publicznego oraz przesłanka zagrożenia międzynarodowych zobowiązań Polski.

Wszystkie strony rozliczenia w walucie obcej będą mogły skorzystać z zezwolenia dewizowego udzielonego jednej z jego stron (art. 6 ust. 3 upd). Dotychczas możliwość taka istniała jedynie dla zezwolenia dewizowego udzielonego na zawarcie umowy.

WAŻNE!

Z zezwolenia mogą korzystać wszystkie strony rozliczenia, ogólnie lub imiennie określone w takim zezwoleniu.

Zakres ograniczeń w przepływie kapitału do i z krajów trzecich

Ustawodawca wprowadził do ustawy postanowienia tzw. ogólnych zezwoleń dewizowych. Do tej pory były one określone w rozporządzeniu w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych. W praktyce oznacza to skreślenie z ustawy szeregu ograniczeń. Uprości to z pewnością stosowanie w praktyce Prawa dewizowego (por. tabela).

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Nowelizacja wprowadza nowe ograniczenia dla:

l transferowania do krajów trzecich środków na nabycie nieruchomości na potrzeby gospodarcze (art. 9 pkt 4 upd),

l zbywania w kraju przez nierezydentów z krajów trzecich papierów wartościowych dłużnych o terminie wykupu krótszym niż rok (art. 9 pkt 5 lit. a upd). Zastąpiło ono ograniczenie dotyczące zbywania w kraju przez nierezydentów z krajów trzecich papierów wartościowych (dłużnych i udziałowych) oraz jednostek uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania,

l nabywania przez rezydentów wartości dewizowych zbywanych przez nierezydentów z krajów trzecich. Do przepisu dodano, że chodzi o wartości dewizowe nabywane w zamian za inne wartości dewizowe lub krajowe środki płatnicze (art. 9 pkt 7 lit. e upd).

Zmiany w działalności kantorowej

Kantory mogą bez ograniczeń wynikających z Prawa dewizowego sprzedawać i skupywać waluty. Zniesiono bowiem limit transakcji zawieranych w ramach działalności kantorowej (dotychczas 20 000 euro). Zastąpił go zapis, zgodnie z którym sprzedaż wartości dewizowych nabytych przez przedsiębiorcę w ramach działalności kantorowej może być dokonywana wyłącznie po wprowadzeniu tych wartości do ewidencji na podstawie wpisu określającego datę realizacji transakcji. W ramach działalności kantorowej mogą być sprzedawane tylko te wartości dewizowe (waluty obce), które będą znajdowały się na stanie kantoru (w kasie lub depozycie bankowym).

WAŻNE!

Sprzedaż wartości dewizowych nabytych przez przedsiębiorcę w ramach działalności kantorowej może być dokonywana wyłącznie po wprowadzeniu tych wartości do ewidencji na podstawie wpisu określającego datę realizacji transakcji.

Po zmianie prowadzący działalność w formie kantorów mogą zawiesić swą działalność na maksymalny okres dwóch lat.

Przywóz, wywóz i wysyłanie wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych

Wywożący za granicę złoto dewizowe i platynę dewizową, bez względu na ilość, oraz krajowe i zagraniczne środki płatnicze o wartości przekraczającej łącznie równowartość 10 000 euro mają obowiązek zgłoszenia takiego wywozu. Dotychczas ten ustawowy obowiązek dotyczył jedynie przywozu, natomiast zgłaszanie wywozu za granicę krajowych lub zagranicznych środków płatniczych o wartości przekraczającej 10 000 euro następowało na podstawie ogólnego zezwolenia dewizowego dopuszczającego ich wywóz. Stanowiło warunek korzystania z tego zezwolenia.

Przekazy pieniężne za granicę

Konieczność dokonywania przekazów pieniężnych za granicę oraz rozliczeń w kraju z nierezydentami za pośrednictwem banków, pojawia się dopiero, jeżeli kwota przekazu lub rozliczenia przekracza równowartość 15 000 euro (art. 25 upd). Dotychczas kwota, od której należało korzystać z pośrednictwa banku, wynosiła 10 000 euro.

WAŻNE!

Obowiązkiem pośrednictwa uprawnionego banku zostały objęte wszelkie rozliczenia w kraju w obrocie dewizowym oraz wszelkie przekazy za granicę powyżej równowartości 15 000 euro.

Korzystną dla polskich przedsiębiorców i obywateli zmianą jest likwidacja obowiązku podawania i dokumentowania tytułu prawnego przy przekazie pieniężnym za granicę oraz rozliczeniu w kraju z nierezydentem, a także przy dokonywaniu przez nierezydentów przekazów gotówkowych za granicę oraz wpłat gotówkowych na własne rachunki bankowe lub rachunki innych nierezydentów (art. 26 upd).

Nowe obowiązki dla przedsiębiorców

Nowelizacja wprowadza nowe obowiązki dla przedsiębiorców wykonujących działalność kantorową oraz rezydentów i nierezydentów dokonujących obrotu dewizowego, podlegającego ograniczeniom lub obowiązkom określonym w Prawie dewizowym. Mają oni obowiązek przechowywać dokumenty związane z tą działalnością lub tymi czynnościami na potrzeby kontroli skarbowej oraz kontroli wykonywanej przez Prezesa NBP. Dokumenty należy przechowywać przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wykonywali działalność kantorową lub dokonali danej czynności obrotu dewizowego (art. 32a upd).

WAŻNE!

Prowadzący kantor powinni przechowywać związane ze swą czynnością dokumenty przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wykonywali działalność kantorową.

Polscy przedsiębiorcy będą mieli także obowiązek przekazywania na żądanie banków pośredniczących w obrocie dewizowym informacji o obrocie dewizowym (art. 32 upd). Dotychczas obowiązek ten pojawiał się jedynie przy obrocie dewizowym z zagranicą. Dla dokonujących obrotu dewizowego na dużą skalę może to oznaczać więcej kłopotliwej sprawozdawczości.

Zmiany w Kodeksie karnym skarbowym

Konsekwencją zmian dokonanych w Prawie dewizowym było usunięcie szeregu wykroczeń i przestępstw z Kodeksu karnego skarbowego. W tabeli wymieniono czyny, za które przedsiębiorcy nie będą już karani.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

l ustawa z 26 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo dewizowe oraz innych ustaw - Dz.U. Nr 61, poz. 410

Sławomir Biliński

konsultant podatkowy