Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pieniądze dla firmy w 2022 roku

Pieniądze dla firmy 2022 - jakie są formy zewnętrznego finansowania?
Pieniądze dla firmy 2022 - jakie są formy zewnętrznego finansowania?
ShutterStock
Pieniądze dla firmy w 2022 roku - jakie są zewnętrzne źródła finansowania? Czy kredyt dla firmy się opłaca? Czym jest faktoring? Co z leasingiem po Polskim Ładzie?

Pieniądze dla firmy w 2022 roku

Zewnętrzne źródła finansowania, m.in. w postaci kredytów, często są niezbędne, aby nie tylko zadbać o rozwój firmy, ale też, jak to miało miejsce np. w korona-kryzysie, by przetrwać na rynku w niesprzyjających warunkach. Z drugiej strony, pandemia, zwłaszcza w początkowych etapach, wpłynęła negatywnie na nastroje części przedsiębiorców, budząc obawy dotyczące korzystania z zewnętrznych form wsparcia biznesu. Widać to np. w wartości udzielonych kredytów firmowych przez najważniejszych graczy na rynku pośrednictwa finansowego. W II kw. 2020 r. firmy członkowskie Związku Firm Pośrednictwa Finansowego (ZFPF) udzieliły aż o 46% mniej kredytów dla przedsiębiorstw w stosunku do wcześniejszego kwartału (329 mln vs 614 mln), nieobjętego jeszcze skutkami korona-kryzysu, i 59% mniej r/r. (329 mln vs 803 mln)!

Wiele banków zaostrzyło kryteria ich przyznawania, szczególnie w przypadku sektorów obarczonych wysokim ryzykiem, tj. gastronomia czy branża turystyczna, sprawiając, że tym firmom trudniej było uzyskać kredyt. Jest to jednak obraz sytuacji sprzed kilku miesięcy. Czy po 2 latach funkcjonowania w korona-kryzysie przedsiębiorstwa powinny wrócić do zewnętrznego finansowania swojej działalności? A jeśli tak, to na co najlepiej się zdecydować – kredyt bankowy, leasing, a może faktoring? O co chodzi w gwarancji de minimis oraz dla kogo są dostępne dotacje z Unii Europejskiej? Eksperci Związku Firm Pośrednictwa Finansowego (ZFPF) odpowiadają na te pytania, uwzględniając przy tym aktualną sytuację na rynku kredytowym czy zmiany prawne wprowadzone w ramach Polskiego Ładu.

Sprzedaż kredytów dla firm rośnie

Mimo że sprzedaż kredytów dla firm nadal nie powróciła do poziomów sprzed pandemii, to jednak od kilku miesięcy widoczne są wzrosty w tej kategorii produktów. Jak podaje BIK, w listopadzie 2021 r. banki udzieliły więcej kredytów mikroprzedsiębiorcom zarówno w ujęciu liczbowym (+19,8%), jak i wartościowym (+20,8%) w porównaniu do sytuacji rok wcześniej[1]. Również dane ZFPF potwierdzają większe zainteresowanie kredytami firmowymi: w III kw. 2021 r. wartość udzielonego finansowania przy wsparciu ekspertów ZFPF i firmy Open Finance wyniosła ponad 475 mln zł, czyli o ok. 13% więcej niż w III kw. 2020 r[2]. Czy jednak te wzrosty to oznaka „zielonego światła” dla przedsiębiorców, aby sięgnęli po zewnętrzne źródła finansowania, np. w postaci kredytów i nie tylko?

Czy kredyt dla firm się opłaca?

W ofercie banków możemy znaleźć różne rodzaje kredytów dla firm w zależności od potrzeb przedsiębiorstwa: jedne z najpopularniejszych produktów w tej kategorii to kredyty obrotowe i inwestycyjne. Decydując się na któryś z tych produktów, bank oblicza koszty jego udzielenia na podstawie prowizji (jednorazowa opłata), a także oprocentowania, na które składa się marża i stawka WIBOR uzależniona od wysokości stóp procentowych. Należy pamiętać, że te od października 2021 r. są stopniowo podwyższane. Aktualnie stopa referencyjna po podwyżce z lutego wynosi 2,75%, jednak szacuje się, że może ona jeszcze w tym roku wzrosnąć nawet do 5%, a to zdecydowanie zwiększy raty kredytów. Co w takiej sytuacji?

Przedsiębiorcy decydujący się na finansowanie w postaci kredytu, powinni mieć na uwadze, że ich raty w zależności od decyzji Rady Polityki Pieniężnej mogą ulec zmianie. Dobrze zastanowić się więc, czy jeśli stopy procentowe wzrosną jeszcze np. o 2 pp. wciąż będzie stać Twoją firmę na spłacanie bezproblemowo zadłużenia – mówi Leszek Zięba, ekspert ZFPF, mFinanse.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jakie wsparcie dla przedsiębiorcy?

Z jakiego wsparcia może skorzystać przedsiębiorca? Jest to uzależnione przede wszystkim od aktualnej sytuacji w jakiej znajduje się firma i od jej potrzeb. Przykładowo, jeśli w wyniku pandemii przedsiębiorstwo ma do czynienia z niepłacącymi na czas klientami i kontrahentami, boryka się z płynnością finansową, brakuje mu środków na codzienną działalność, a takich jest sporo (bo jak podają dane Intrum, 46% przedsiębiorców za główną przeszkodę, jaką postawił na ich drodze Covid-19 w 2021 r., wskazywało utratę płynności finansowej[3]), warto rozważyć kredyt obrotowy. Taka forma finansowania pozwoli pokryć bieżące koszty działalności.

W przypadku chęci dalszego rozwoju przedsiębiorstwa odpowiedni będzie kredyt inwestycyjny, który umożliwia np. zakup środków trwałych (maszyn, urządzeń biurowych itp.) czy budowę nieruchomości.

Kredyt dla firmy - gwarancja de minimis

Dla części przedsiębiorstw „tradycyjny” kredyt firmowy, zwłaszcza w pandemii, może być trudno osiągalny. Przede wszystkim chodzi w tym przypadku o firmy nieposiadające wystarczająco dużego majątku, który stanowiłby zabezpieczenie kredytu. Takim „poręczeniem” może być np. hipoteka lub wskazanie drugiej osoby odpowiadającej swoim majątkiem za spłatę zobowiązania w razie wystąpienia trudności w wywiązaniu się z umowy przez kredytobiorcę (firmę). Problemem w uzyskaniu środków z banków może okazać się również brak historii kredytowej. Rozwiązaniem dla przedsiębiorstw niespełniających wyżej wspomnianych wymogów banku jest np. kredyt z gwarancją de minimis.

Kredyt z gwarancją de minimis skierowany jest do przedsiębiorców z sektora MŚP. Gwarancja została przygotowana przez Bank Gospodarstwa Krajowego we współpracy z sektorem bankowym. Jest to forma pomocy, która ma służyć zabezpieczeniu spłaty kredytu inwestycyjnego lub obrotowego udzielanego przedsiębiorstwu do 80% jego wartości. Najprościej mówiąc, oznacza to, że w razie niemożności spłaty pieniędzy przez kredytobiorcę, to gwarant ureguluje dług do wyznaczonej w umowie sumy, przynajmniej tymczasowo. Jednak dług „nie znika”, zmienia się natomiast jego wierzyciel, którym w takim wypadku zostaje właśnie gwarant. Z drugiej strony, takie rozwiązanie jest szansą dla tych przedsiębiorców, którzy w „normalnych” warunkach nie mieliby możliwości na uzyskanie świadczenia – mówi Jan Wojtczak, ekspert ZFPF, Lendi.

Zarówno w przypadku kredytów obrotowych jak i inwestycyjnych gwarancja de minimis udzielana jest do 80% kwoty zobowiązania. Dla tych pierwszych okres „poręczenia” wynosi 75 miesięcy, natomiast dla drugich
120 miesięcy. Jednak jak wskazuje Leszek Zięba, ekspert ZFPF, mFinanse, te warunki obowiązują jeszcze do 30 czerwca 2022 r.: – Po upływie tego czasu, przedsiębiorcy chcący skorzystać z pomocy BGK, powrócą do zasad sprzed pandemii, co oznacza mniejszy okres i niższy zakres gwarancji. Dla kredytów obrotowych będzie to 27 miesięcy, a dla inwestycyjnych 99 miesięcy, przy zabezpieczeniu długu w wysokości 60% dla obu opcji.

Faktoring - co to jest?

W walce z problemem zatorów płatniczych przedsiębiorcom może pomóc także faktoring, który w skrócie polega na wykupieniu przez firmę faktoringową bieżących, nieopłaconych przez klientów faktur. Przedsiębiorca korzystając z tej formy finansowania, od razu otrzymuje zapłatę za swoje usługi i/lub produkty od faktora, pomniejszoną o prowizję i odsetki: – Faktoring to zewnętrzna forma finansowania, która zwłaszcza teraz może zyskać na popularności, ponieważ jego koszty nie są uzależnione od ewentualnych wzrostów stóp procentowych. Po drugie, jest to dobre rozwiązanie dla firm z tzw. „branż zagrożonych”, na których wnioski część banków nadal spogląda z większą uwagą. Faktoringiem powinny zainteresować się także młode przedsiębiorstwa, nieposiadające jeszcze odpowiedniej historii kredytowej, a tym samym niebędące wiarygodnym, potencjalnym kredytobiorcą dla banku – tłumaczy Jan Wojtczak, ekspert ZFPF, Lendi.

Leasing

Przedsiębiorca poszukujący środków na rozwój swojej firmy, umożliwiających mu sfinansowanie np. zakupu maszyn, sprzętów biurowych, aut itd., może wybrać, zamiast kredytu inwestycyjnego, leasing. Taka forma wymaga zazwyczaj mniej formalności, a środki można uzyskać naprawdę szybko. Co więcej, firma nie musi funkcjonować 12 miesięcy na rynku (jak w przypadku kredytu), aby otrzymać pomoc. W części firm leasingowych wystarczą nawet 3 miesiące. Jest to więc dobra opcja dla młodych przedsiębiorców, którzy wnioskując o kredyt z banku nie mieliby szans na jego uzyskanie. Jednak namieszać może… Polski Ład.

Zmiany w leasingu - Polski Ład

Jak wskazuje Leszek Zięba, ekspert ZFPF, mFinanse, od tego roku w wyniku reformy podatkowej jaką jest Polski Ład zmieniły się warunki leasingowania samochodów firmowych dla osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze oraz wspólników spółek cywilnych: – Nowe przepisy wprowadzone w ramach Polskiego Ładu sprawiają, że leasing dla części leasingobiorców może być już mniej korzystny. Dotyczy to jednak tych podmiotów, które chcą wykupić pojazd po zakończeniu umowy, a następnie sprzedać go jako osoba prywatna. Takie rozwiązanie umożliwiało jeszcze kilka miesięcy temu uniknięcie zapłacenia podatku dochodowego. Obecnie, jeśli przedsiębiorca chciałby zdecydować się na taki krok przed upływem 6 lat od ustania umowy, będzie zobligowany do zapłacenia podatku PIT, ponieważ przychód ze sprzedaży zostanie wliczony w majątek firmy.

Drugą, istotną zmianą, na jaką wskazuje Jan Wojtczak, ekspert ZFPF, Lendi, jest wysokość podatku VAT związana z wykupem auta: – Do końca 2021 r. leasingobiorcy chcący wykupić samochód odliczali VAT od ostatniej, „symbolicznej” raty leasingowej, natomiast teraz muszą od rzeczywistej wartości pojazdu, a to oznacza większy podatek.

Czy w takiej sytuacji leasing nadal będzie opłacalny? Na pewno na korzyść tej formy finansowania przedsiębiorstw wciąż przemawia możliwość wliczenia rat leasingu w koszty uzyskania przychodu.

Fundusze Europejskie - kredyt, poręczenie, pożyczka

Środki unijne można uzyskać nie tylko na start firmy, ale również na jej rozwój. Najwięcej możliwości wsparcia w tym wypadku mają mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. Takim rozwiązaniem powinny zainteresować się szczególnie firmy, które nie mają szansy na uzyskanie kredytu z banku, czego powodem może być np. niska zdolność kredytowa czy krótki okres funkcjonowania na rynku. W ramach funduszy europejskich przedsiębiorca może starać się o kredyt, poręcznie lub pożyczkę finansową. Na lata 2021-2027 środki z UE wynoszą prawie 76 miliardów euro. Zostaną one przeznaczone na realizację inwestycji w innowacje, przedsiębiorczość, cyfryzację, infrastrukturę, ochronę środowiska, energetykę, edukację i sprawy społeczne[4].

Chcąc otrzymać dofinansowanie z UE, należy pamiętać, że wciąż wymagany jest wkład własny, a także bardzo często wskazanie zabezpieczenia. Taka forma pomocy[5] jest bezzwrotna, jeśli tylko środki rozdysponowane są zgodnie z umową, jednak wymaga też od przedsiębiorcy spełnienia szeregu warunków. Dobrym rozwiązaniem przy wyborze najlepszego finansowania dla swojej firmy, może być kontakt z pośrednikiem finansowym, który wesprze również wnioskodawcę w formalnościach – radzi Leszek Zięba, ekspert ZFPF, mFinanse.

[1] BIK, Newsletter BIK - Mikroprzedsiębiorcy. Najnowsze dane o sprzedaży kredytów dla mikrofirm (listopad 2021 r.)

[2] Dane ZFPF za III kw. 2020 r. nie uwzględniają danych firmy Lendi, która dołączyła do organizacji w późniejszym czasie.

[3] Intrum, European Payment Report 2021, czerwiec 202.

[4] Portal Funduszy Europejskich, Fundusze Europejskie na lata 2021-2027.

[5] Należy pamiętać, że środki wsparcia z UE dotyczą tylko konkretnych branż lub celów w danych programach unijnego wsparcia. Listę wszystkich programów w ramach, których przedsiębiorca może uzyskać finansowanie znajduje się na stronie: funduszeeuropejskie.gov.pl

Źródło: Związek Firm Pośrednictwa Finansowego

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(2)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
  • albert1988
    2022-03-07 22:56:08
    Korzystam z funduszy unijnych i faktoringu a dodatkowo pozyskuję środki inwestując w otwarte fundusze inwestycyjne z doradcą zarabiajmypl bo to znacznie bardziej opłacalna opcja niż lokaty.
    0
  • powodzonka
    2022-02-26 13:09:28
    cały system złozony z byluych komunistó i dr uczących sie złego systemu nie koniecznie sprawdza się w 21 wieku co ale zebami i nogami się trzymają choć nić nie kumają.
    0
QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polscy emeryci muszą pracować, żeby przetrwać

Badanie obejmujące 45 rozwiniętych krajów świata stawia Polskę w nie najlepszym świetle – to polskim emerytom, bez pracy na emeryturze najtrudniej sobie poradzić. 

Sztuczna inteligencja pomoże w marketingu?

71 proc. dyrektorów marketingu ma problem z realizacją swoich strategii w ramach obniżonych budżetów. To powoduje, że muszą poszukiwać nowych możliwości, aby przy funduszach, jakimi dysponują, mogli spełniać założone plany

Mój Prąd 5.0 – pompy ciepła w czołówce wniosków

Ruszył Mój Prąd 5.0. Ważnymi zmianami są m.in. rozszerzenie dofinansowania o pompy ciepła różnego typu oraz kolektory słoneczne. Zainteresowanie było tak duże, że dołożone zostały dodatkowe środki krajowe w wysokości 400 milionów złotych. Kto ma jeszcze szansę zdążyć i dostać dofinansowanie? 

Corporate gifting. W jakie prezenty biznesowe inwestować?

Prezenty biznesowe i firmowe akcesoria zawsze były ważnym elementem prowadzenia firmy. Przekłada się to na wzrost wartości globalnego rynku corporate gifting, która wynosi ponad 258 miliardów dolarów.

Konsumenci surowo oceniają jakość obsługi klienta. Jest coraz gorzej

Jakość obsługi klientów na polskim rynku sukcesywnie spada, na co wskazują cykliczne badania prowadzone przez Polski Program Jakości Obsługi. Z ostatniej edycji tego badania wynika, że Polacy najgorzej oceniają m.in. wiedzę i kompetencje pracowników, czas obsługi oraz ceny i dostępność asortymentu. 

Ile Polacy planują wydać na prezent na Dzień Dziecka?

Dzień Dziecka. Niemal co czwarty ankietowany zamierza przeznaczyć od 50 do 100 zł na prezent dla jednej osoby z okazji Dnia Dziecka. Z kolei 15% uczestników sondażu chce na ten cel wydać od 100 do 150 zł. Natomiast 12% nie będzie w ogóle obchodzić tego święta. 

Opel Corsa 2023. Lifting dodaje do gamy 48-woltową hybrydę

Opal zaprezentował poliftingowe wydanie Corsy F. Modernizacja kojarzy się z delikatnymi zmianami? Na polu stylistycznym być może i tak. Małego hatchbacka czeka jednak rewolucja technologiczna.

Jak podróżować autem ze zwierzętami?

Podróż autem ze zwierzęciem może być prawdziwym wyzwaniem. Co zatem zrobić, aby zadbać o komfort, ale i bezpieczeństwo czworonoga oraz zabezpieczyć auto przed zniszczeniami? Jest kilka porad, które powinniście poznać.

Izba Zbożowo-Paszowa: zwiększenie dopłat do sprzedaży zbóż zachęciło rolników

Decyzje rządu w sprawie zwiększenia dopłat do sprzedaży zbóż zachęciły rolników do sprzedaży, ale podażowa "górka" wydaje się powoli kończyć – przekazała Izba Zbożowo-Paszowa. Dodano, że część przetwórców skupuje spore wolumeny ziarna przewidując, że w żniwa rynkowa podaż może być mniejsza.

Telezakupy 2.0 z użyciem internetu

Gdy połączyć to, co internauci kochają najbardziej, czyli wideo i zakupy, otrzymamy przepis na sprzedażowy sukces. 

Prawdziwy Lider

W dobie nieustających wyzwań, to właśnie umiejętności przywódcze naszych liderów są najsilniej wystawione na próbę. Każdy kryzys stanowi egzamin ich siły oraz magnetyzmu. Beata Drzazga – przedsiębiorca wizjoner, konsultant biznesowy i prelegent na konferencjach związanych z przywództwem i biznesem, opowiada czy urodzony lider to mit czy rzeczywistość.

W Polsce jest obecnie około setki start-upów, których działalność jest bezpośrednio związana ze sztuczną inteligencją

– Sztuczna inteligencja i cleantech to w tej chwili dwie kluczowe branże, które są w centrum zainteresowania funduszy venture capital i do nich będą płynąć w nadchodzącym czasie największe środki – ocenia prezes zarządu Orlen VC Marek Garniewski. Statystyki pokazują, że rodzime start-upy dobrze sobie radzą w obu tych branżach.

DS 7 Rivoli E-Tense 4x4 300. Bo SUV może być... artystyczny!

Czy DS 7 jest pretensjonalny? W żadnym razie! Czy jest nietuzinkowy? W stu procentach. A lifting jedynie podkreślił wartości tego rodzinnego SUV-a. Chociaż sprawdźcie na własne oczy.

Test: DS 7 po liftingu. Wersja E-Tense 4x4 300 jest szybka jak... hot-hatch!

Choć jest 5-osobowym SUV-em z 555-litrowym bagażnikiem, oferuje 300 koni i może jeździć... za darmo! A to dopiero początek ciekawostek dotyczących testowego przeze mnie DS 7 po liftingu w wersji E-Tense 4x4 300.

Sejmowa komisja przeciw poprawkom do projektu zniesienia opłat za państwowe autostrady

Sejmowa Komisja Infrastruktury nie poparła poprawek zgłoszonych podczas drugiego czytania do projektu dot. zniesienia opłat za państwowe autostrady. Jedna z nich miałby skutkować zdjęciem opłat ze wszystkich autostrad w Polsce.

11. pakiet sankcji UE wobec Rosji w fazie uzgodnień technicznych

11. pakiet sankcji UE wobec Rosji jest w fazie uzgodnień technicznych. W ciągu najbliższych dni powinien zostać przyjęty przez państwa członkowskie - mówi PAP ambasador Polski przy UE Andrzej Sadoś.

Składniki masy upadłości. Co syndycy wystawiali na sprzedaż w 2022 r.?

Od domów i mieszkań, poprzez samochody i komputery, aż po widelce, kilogramy posypki czekoladowej i drewniane wiaderka. Oto, jakie przedmioty zostały wystawione na sprzedaż przez syndyków w Krajowym Rejestrze Zadłużonych w 2022 r. pokazuje raport analityków MGBI.

Jak smartfony ułatwiają życie mamom?

75 proc. mam używa dziennika elektronicznego, by sprawdzać wyniki w nauce swojego dziecka. Co druga z nich robi to codziennie. Technologia pomaga także rodzicom najmłodszych. Co trzecia kobieta korzysta bądź korzystała z aplikacji monitorujących ciążę, a co piąta wykorzystuje smartfona do organizacji opieki nad dzieckiem. 

Coraz więcej wniosków o założenie jednoosobowej działalności gospodarczej

W pierwszym kwartale br. do rejestru CEIDG wpłynęło ponad 80 tys. wniosków dot. założenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Tym samym nastąpił wzrost o przeszło 6% rdr. A do tego zaobserwowano przewagę zakładanych JDG nad zamykanymi.

Używane Audi A4 B8. Awarie, wady, ceny, opinie

Używane Audi A4 to marzenie przeciętnego Polaka. Szczególnie gdy mówimy o generacji B8. Auta są przystępne cenowo. Tylko czy z technologicznego punktu widzenia nie stanowią zakupowej miny? Sprawdźmy, co psuje się w używanych sedanach i kombi z Niemiec.

Rośnie świadomość polskich firm na temat faktoringu

Ostatnie lata pokazały, że polscy przedsiębiorcy wiedzą o faktoringu coraz więcej i coraz częściej wybierają tę opcję. Jaka jest kondycja polskiego faktoringu i czy dzięki niemu polskie firmy unikną utraty płynności?

Matura 2023: co o egzaminie mówią maturzyści?

Jak uczniowie oceniają tegoroczną maturę? Które zadania sprawiły im najwięcej trudności? Z jakich pomocy korzystali, przygotowując się do egzaminu? 

Coraz więcej prądu z małych OZE. Fotowoltaika najbardziej opłacalna

Najszybciej rozwijają się niewielkie farmy solarne, które pod koniec ubiegłego roku osiągnęły moc 2,5 GW i wytworzyły 4,6 TWh energii elektrycznej. W 73 proc. została ona sprzedana.

Pięć tanich chwytów hakerów – jak nie dać się nabrać

Phishing był i jest najczęstszym cyberprzestępstwem internetowym. Potwierdza to również raport FBI. Zgodnie z nim liczba zgłoszonych przestępstw związanych z phishingiem wzrosła o ponad 1560 procent w ciągu pięciu lat

Jak przyciągnąć uwagę klientów marketów? Czy warto umieszczać reklamę na drzwiach sklepów?

Z raportu firmy technologicznej Proxi.cloud wynika, że w pierwszym kwartale 2023 roku Polacy robili zakupy w dużych sieciach 15% częściej niż w 2022 roku, a same dyskonty odwiedziło 92% ogółu konsumentów. Jak wykorzystać ten trend by dotrzeć z reklamą do potencjalnego klienta? Odpowiadamy.