Fundusze z UE: ostatnie słowo ma mieć urzędnik

Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, nad którą dzisiaj będą dyskutować w Sejmie posłowie, wyłącza całkowicie możliwość odwoływania się do sądu w sprawach ubiegania się o fundusze strukturalne, a także w sprawach ich udzielania. Do jej regulacji nie będzie miał również zastosowania kodeks postępowania administracyjnego.

Ustawowy zakaz odwołań

– Wyłączenie trybu kontroli sądowej powoduje, że subiektywna decyzja urzędnicza nie będzie mogła być skutecznie kwestionowana przed niezawisłym sądem – mówi Michał Gwizda – z firmy doradczej Accreo Taxand, specjalizującej się w pomocy publicznej. Nie zgadza się on z argumentacją, podnoszoną przez organy udzielające wsparcia, że odwołania do sądów administracyjnych mogłyby zmniejszyć tempo wydawania funduszy strukturalnych, gdyż takie środki będzie można wydatkować w ciągu 9 lat.

Zdaniem Artura Bartoszewicza, eksperta ds. funduszy europejskich Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, wyłączenie możliwości będzie powodowało problemy dla przedsiębiorców, gdyż zasady przyznawania funduszy nie będą transparentne.

– To przyzwolenie dla urzędniczej samowoli, sprzeczne z założeniami strategii antykorupcyjnych – dodaje posłanka Julia Pitera.

Sądy sobie...

Ustawowe wyłączenie kontroli sądowej wzbudza wątpliwości co do jego zgodności z konstytucyjną zasadą prawa do sądu.

– Administracja z całą pewnością powinna podlegać kontroli legalności – mówi prof. Michał Kulesza z Uniwersytetu Warszawskiego.

Według niego, uzasadnione mogłoby być jedynie wyłączenie kontroli sądowej przy ocenie wniosków, która jest swoistym postępowaniem konkursowym. Musi jednak istnieć możliwość sądowej weryfikacji czynności administracyjnych w zakresie spełnienia wymogów ustawowych, uprawniających do skorzystania z dofinansowania.

– Jej brak może powodować wątpliwości natury konstytucyjnej – dodaje prof. Kulesza.

Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny, z którego orzeczeń wynika, że decyzje w sprawie dysponowania funduszami strukturalnymi podlegają kontroli sądowej. Jedna ze spraw rozstrzyganych przez NSA dotyczyła odrzucenia wniosku o dofinansowanie projektu z programu Ułatwianie startu młodym rolnikom, w której wniosek o pozyskanie funduszy został odrzucony przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Inna – skargi spółki, której minister gospodarki i pracy odmówił wsparcia finansowego przeznaczonego na inwestycje. W obu przypadkach podmioty decydujące o przyznaniu funduszy argumentowały, że nie wydają decyzji administracyjnej. NSA uznał jednak, że mamy tu do czynienia z decyzją administracyjną, gdyż dochodzi do władczego i jednostronnego decydowania o przyjęciu lub odrzuceniu wniosku.