Podział spółek lekarstwem na konflikty

W uproszczeniu podział spółek stanowi przeciwieństwo ich łączenia. Ten typ restrukturyzacji stanowi poważną alternatywę dla tzw. podziału de facto, tj. wniesienia części majątku spółki do innej spółki (w ramach podwyższenia kapitału zakładowego tej ostatniej).

Atrakcyjność podziału de iure wynika między innymi z faktu, że na skutek takiego podziału nie dochodzi do powstania relacji kapitałowych pomiędzy spółkami w nim uczestniczącymi (tj. np. spółka dzielona nie staje się bezpośrednio wspólnikiem/akcjonariuszem spółki przejmującej jej majątek lub jego część). Istotne jest także, iż w przypadku podziału de iure mamy do czynienia z sukcesją generalną, która niekiedy ulega jednak ograniczeniom.

Podziałowi, na dwie albo więcej spółek kapitałowych, mogą ulegać jedynie spółki kapitałowe, tj. wyłącznie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne. Nie jest dopuszczalny podział spółki akcyjnej, jeżeli jej kapitał zakładowy nie został pokryty w całości. Nie może być też dzielona spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku pomiędzy swych wspólników (akcjonariuszy), ani spółka w upadłości.

W omawianym zakresie zastosowanie znajdują przede wszystkim art. 528–550 kodeksu spółek handlowych – ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (dalej jako k.s.h.). Jeżeli jednak wyżej wymienione przepisy nie stanowią inaczej, wówczas odpowiednie zastosowanie na tej płaszczyźnie znajdują przepisy dotyczące powstania odpowiedniego typu spółki przejmującej albo nowo zawiązanej, z wyłączeniem przepisów o wkładach niepieniężnych (art. 532 par. 1 k.s.h.) oraz inne przepisy bezpośrednio wskazane w art. 528–550 k.s.h. Z art. 2 k.s.h. wynika również możliwość posiłkowania się w tym zakresie przepisami kodeksu cywilnego.

Zgodnie z VI dyrektywą z 17 grudnia 1982 r. o podziale spółek, k.s.h. przewiduje trzy fazy podziału spółek:

• fazę menedżerską,
• fazę decyzyjną (tj. podjęcie przez zgromadzenia wspólników [walne zgromadzenia] uchwał o podziale) oraz
• fazę rejestracji podziału w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ogłoszenia podziału.