Państwo płaci, ale wymaga

Uchwalenie 3 marca 2000 r. ustawy o wynagrodzeniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. nr 26, poz. 306 z późn. zm.) było reakcją na bardzo liczne przypadki patologii płacowej panującej w przedsiębiorstwach z udziałem Skarbu Państwa. Najczęściej wskazywano na sytuację, w której zarządzający firmą prezesi pobierali wysokie wynagrodzenie niepowiązane z osiąganymi przez nich wynikami.

Rząd Jerzego Buzka przygotował i przeforsował w Sejmie ustawę ograniczającą wysokość wynagrodzeń m.in. prezesów, wiceprezesów, głównych księgowych w spółkach, w których państwo posiada co najmniej 50 proc. kapitału.

Obecnie menedżer kierujący taką spółką może maksymalnie zarobić 15 275,84 zł (czyli sześciokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, bez nagród z zysku ogłaszanego przez prezesa GUS).

Pracodawcy nie pogodzili się z ograniczeniami i wydali swoistą wojnę ustawie kominowej. Szczególną aktywnością w tym zakresie wykazała się Konfederacja Pracodawców Polskich. Jest to uzasadnione tym, że sporą grupę jej członków stanowią przedsiębiorstwa podpadające pod ustawę z 3 marca 2000 r. Na początek KPP postanowiła zaskarżyć ustawę do Trybunału Konstytucyjnego.

W skardze konstytucyjnej pracodawcy zarzucili naruszenie przez przepisy ustawy zasady wolności działalności gospodarczej, ponadto łamanie prawa jednostki do wynagrodzenia odpowiedniego do wartości świadczonej pracy. Dodatkowo domagali się uznania, że ograniczenia wynagrodzeń naruszają zasadę gwarancji własności i innych praw nabytych. Trybunał Konstytucyjny nie podzielił argumentów KPP.

W uzasadnieniu wyroku z 7 maja 2001 r. (sygn. K 19/00) uznał m.in., że zasada wolności działalności gospodarczej (w tym swoboda umów zawieranych w takiej działalności) nie dotyczy w jednakowym stopniu wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Gwarancje te odnoszą się głównie do osób fizycznych oraz instytucji niepublicznych. Ponadto w uzasadnieniu wyroku stwierdzono, że konstytucja w art. 65 nie ogranicza możliwości ustawowej regulacji zagadnień z zakresu wysokości wynagrodzeń.