Odrabianie opóźnień

Mimo że ubiegły rok był kojarzony z trudnymi warunkami rynkowymi w wielu krajach, łączny wolumen światowego faktoringu wypadł znacznie lepiej niż większość innych działów branży bankowo-finansowej. Wartość transakcji faktoringu wyniosła ponad 800 mld euro.

Największym rynkiem usług faktoringowych jest dziś Europa, na którą przypada prawie 70 proc. wartości globalnych transakcji. Szczególny rozwój faktoringu odnotowywany jest na rynkach kilku nowych członków Unii Europejskiej – w Polsce, a także w Czechach i krajach nadbałtyckich. Polski rynek faktoringu nadal jednak nie jest imponujący.

Działalność firm faktoringowych ma niebagatelne znaczenie dla polskiej gospodarki. W ubiegłym roku obroty dziesięciu największych instytucjonalnych firm zrzeszonych w Konferencji Instytucji Faktoringowych osiągnęły 14,1 mld zł, co stanowi prawie dokładnie dziesięciokrotny wzrost w stosunku do odnotowanych w 1997 r., kiedy faktoring rzeczywiście zaczął być widoczny na naszym rynku. Oferowane usługi pomagają w utrzymaniu płynności finansowej coraz większej liczbie przedsiębiorstw, głównie z branży komputerowej, meblowej, farmaceutycznej, tekstylnej i spożywczej.

Pierwszą instytucją oferującą usługi faktoringowe w Polsce był w 1990 r. Bank Gospodarstwa Krajowego. Dziś na usługi faktoringowe świadczą instytucje dwojakiego rodzaju: banki oraz firmy wyspecjalizowane w obsłudze należności. Banki na ogół zajmują się standardowymi przypadkami i oferują jedynie finansowanie. Natomiast firmy faktoringowe oprócz finansowania oferują także inne usługi, jak prowadzenie rozliczeń, inkaso wierzytelności czy pomoc w ściąganiu przeterminowanych należności. Taka jest wersja oficjalna, związana ze ścisłym respektowaniem definicji faktora.

Ewolucja tego sektora rynku jest znikoma. W stosunku jednak do istniejących przedsiębiorstw, liczba rachunków faktoringowych – szacowana na 40 tys. – jest ciągle zbyt mała w stosunku do rzeczywistych potrzeb podmiotów gospodarczych.

W tej grupie firm od dawna prym wiedzie Pekao Faktoring, który mimo systematycznego spadku obrotów nadal zagospodarowuje 33 proc. instytucjonalnego rynku. W pewnym odstępie – z obrotami niższymi o jedną trzecią plasują się Polfactor i Handlowy-Heller.

Faktoring w Polsce nadal nie dociera do najmniejszych kilkuosobowych przedsiębiorstw, a więc do 1,7 mln podmiotów gospodarczych. Nic więc dziwnego, że równocześnie powstaje nowy rynek usług faktoringowych, przeznaczonych dla małych podmiotów gospodarczych. Zaczynają powstawać firmy, które nie boją się podejmowania ryzyka obsługiwania niemających jeszcze renomy niewielkich podmiotów. one same, dysponując stosunkowo niewielkim kapitałem, wywodzą się z kręgu małych i średnich firm, toteż właśnie dlatego ciążą ku obsłudze podobnych sobie przedsiębiorstw.

Tacy faktorzy, wywodzący się w prostej linii z firm zajmujących się do tej pory obrotem, a po części także windykacją wierzytelności, są przyszłością polskiego rynku. Ich obrotów nie ma dziś sensu porównywać z obrotami KIF – choć jest to rząd kilkuset milionów zł rocznie – ale siła tego sektora już w niedalekiej przyszłości polegać może na jego liczebności. Według stanu na dziś na rynku aktywnie działa AOW Kinkel i Masłowski, Cash Flow, Premium, na odnotowanie zasługuje Śląska Agencja Finansowa, Fides i Favor.

Najbliższe dwa–trzy lata pokażą, czy na rynku faktoringowym rzeczywiście rozwinie się nowy jego segment, uzupełniający dotychczasową ofertę dużych, wyspecjalizowanych faktorów.

Marek Matusiak