Świadczenie wyrównawcze dla agenta

Agent może ubiegać się o świadczenie wyrównawcze od byłego zleceniodawcy, gdy korzyści uzyskiwane z umów zawartych z klientami są wynikiem jego aktywnej pracy. Jednak, aby możliwe było jego otrzymanie, muszą zostać spełnione określone w ustawie warunki.

Regulacja dotycząca świadczenia wyrównawczego dla agentów została zawarta w art. 764³ Kodeksu cywilnego. Świadczenie wyrównawcze będzie należało się wówczas, gdy zleceniodawca po rozwiązaniu umowy z agentem nadal czerpie korzyści z jego wcześniejszej pracy.

Ustawodawca ustanawia maksymalną wysokość świadczenia wyrównawczego. Kwota tego  świadczenia nie może przekroczyć wysokości wynagrodzenia, które agent otrzymywał za rok pracy u danego zleceniodawcy. Oblicza się je na podstawie średniego rocznego wynagrodzenia, które agent uzyskiwał w okresie ostatnich pięciu lat. W sytuacji, kiedy umowa agencyjna trwała krócej niż pięć lat, podstawą obliczenia wynagrodzenia jest średnia z całego okresu trwania umowy agencyjnej.

Świadczenie wyrównawcze nie jest roszczeniem odszkodowawczym. Uzyskanie przez agenta świadczenia wyrównawczego nie pozbawia go prawa do dochodzenia odszkodowania od zleceniodawcy na zasadach ogólnych.

Kiedy agent może ubiegać się o świadczenie wyrównawcze?

Uzyskanie przez agenta świadczenia wyrównawczego zostało uzależnione od spełnienia  określonych w ustawie warunków. Agent nabywa roszczenie o to świadczenie jedynie wówczas, kiedy zostaną łącznie spełnione wszystkie warunki przewidziane w przepisach. Niespełnienie jednego z nich uniemożliwia dochodzenie przez agenta świadczenia.

Po pierwsze: umowa agencyjna musi zostać rozwiązana.

Po drugie, agent musi wykazać, że w czasie trwania umowy agencyjnej pozyskał klientów lub doprowadził do istotnego zwiększenia dochodów zleceniodawcy z umów zawartych z dotychczasowymi klientami.

Po trzecie, zleceniodawca po rozwiązaniu umowy z agentem nadal czerpie znaczne korzyści z umów z klientami pozyskanymi przez agenta.

Po czwarte, agent utracił prowizję od umów zawartych przez zleceniodawcę z pozyskanymi przez niego klientami.

Ostatnim i bardzo istotnym warunkiem jest to, że za przyznaniem agentowi świadczenia wyrównawczego przemawiają względy słuszności.

Agent, który będzie się starał o uzyskanie świadczenia wyrównawczego powinien pamiętać, że to właśnie na nim spoczywa ciężar udowodnienia faktów, że spełnione zostały wszystkie przesłanki upoważniające go do dochodzenia od zleceniodawcy tego świadczenia. Kluczem do sukcesu jest wykazanie, że między działalnością byłego agenta a znacznymi korzyściami czerpanymi przez dającego zlecenie po rozwiązaniu umowy zachodzi związek przyczynowy.

Kiedy świadczenie wyrównawcze nie przysługuje?

Przepisy wskazują sytuacje, w których wyłączona została możliwość ubiegania się przez agenta o świadczenie wyrównawcze.

1) Kiedy zleceniodawca wypowiedział umowę na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi agent, usprawiedliwiających wypowiedzenie umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia.

2) W przypadku, gdy to sam agent wypowiedział umowę. Jednakże uzyskanie świadczenia wyrównawczego będzie możliwe wówczas, gdy wypowiedzenie było uzasadnione okolicznościami, za które odpowiada zleceniodawca, albo jest usprawiedliwione wiekiem, ułomnością lub chorobą agenta, a względy słuszności nie pozwalają domagać się od niego dalszego wykonywania czynności agenta.

3) Gdy agent za zgodą zleceniodawcy przeniósł na inną osobę swoje prawa i obowiązki wynikające z umowy.

Jak dochodzić świadczenia wyrównawczego?

Agent może dochodzić swojego roszczenia dopiero po zgłoszeniu odpowiedniego żądania wobec zleceniodawcy. Ważne jest zachowanie terminu do zgłoszenia żądania, który kończy się z upływem roku od rozwiązania umowy agencyjnej. Od spełnienia tego warunku uzależnione jest skuteczne dochodzenie świadczenia wyrównawczego. Aby je uzyskać, agent powinien wezwać na piśmie byłego zleceniodawcę do zapłaty odpowiedniej kwoty tytułem świadczenia wyrównawczego.

Jeżeli były zleceniodawca nie spełni żądania, wówczas agent będzie mógł wytoczyć powództwo o zapłatę.

Roszczenie o świadczenie wyrównawcze przechodzi na spadkobierców agenta. Należy podkreślić, iż dla zachowania wskazanego terminu do zgłoszenia żądania, nie ma znaczenia dzień otwarcia spadku, czy data, w której spadkobierca dowiedział się o śmierci spadkodawcy.

Roczny termin do zgłoszenia żądania jest terminem zawitym. Po jego upływie roszczenie wygasa.