REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nabycie udziałów własnych w celu umorzenia bez obniżenia kapitału zakładowego ("buy-back")

Subskrybuj nas na Youtube
Konsekwencją umorzenia udziałów z czystego zysku jest zmniejszenie liczby udziałów w spółce, przy zachowaniu tej samej wielkości kapitału zakładowego.
Konsekwencją umorzenia udziałów z czystego zysku jest zmniejszenie liczby udziałów w spółce, przy zachowaniu tej samej wielkości kapitału zakładowego.

REKLAMA

REKLAMA

Umorzenie udziałów z czystego zysku, bez obniżania kapitału zakładowego możliwe jest jedynie w spółce z o.o. Jest to strategia o tyle wygodna, że nie wymaga przeprowadzania postępowania konwokacyjnego.

Tylko spółka z o.o.

W aktualnym stanie prawnym konstrukcję nabycia przez spółkę własnych udziałów w celu umorzenia bez obniżania kapitału zakładowego spółki (tzw. „buy-back”) można zastosować wyłącznie w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Podstawowa regulacja w tym zakresie zawarta jest w art. 199 § 6 w związku z art. 200 § 1 in fine Kodeksu spółek handlowych (dalej „k.s.h.”). Warto wspomnieć, że pod rządami rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 27 czerwca 1934 r. Kodeks handlowy (dalej „k.h.”), konstrukcja powyższa możliwa była do zastosowania także w spółce akcyjnej, na podstawie art. 363 § 2 k.h. Obecnie jednak umorzenie akcji w spółce akcyjnej wiąże się zawsze z obniżeniem kapitału zakładowego.

REKLAMA

Zobacz: Zbywanie udziałów spółki z o.o. - ograniczenia

Umorzenie z zysku- również z lat ubiegłych

REKLAMA

Omawianą konstrukcję należy uznać jako nabycie udziałów, z późniejszym zastosowaniem kwalifikowanej postaci dobrowolnego umorzenia kapitału zakładowego. Jego kwalifikacja polega na tym, że ustawodawca wskazuje jednoznacznie na źródło pochodzenia środków na wypłatę wynagrodzenia dla wspólnika za nabyte przez spółkę udziały, w celu późniejszego ich umorzenia. Źródłem tym jest czysty zysk spółki, a nie środki z kapitału zakładowego. Biorąc pod uwagę, że ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „czysty zysk”, celowe wydaje się bliższe wyjaśnienie tego sformułowania. Rozważyć należy, czy pod pojęciem tym kryje się wyłącznie zysk osiągnięty przez spółkę w ostatnim roku obrotowym, który został przeznaczony do podziału pomiędzy wspólników stosownie do art. 192 k.s.h., czy też oznacza ono środki finansowe pochodzące zarówno z zysku spółki za rok ostatni, jak i zysk za ubiegłe lata obrotowe, który nie został zgromadzony na funduszach celowych, wyłączających możliwość odmiennego wykorzystania środków.

Naszym zdaniem słuszne wydaje się stanowisko drugie, zgodnie z którym źródłem finansowania omawianego umorzenia mogą być zarówno środki pochodzące z zysku spółki za ostatni rok obrotowy, jak i środki pochodzące z zysku spółki z lat ubiegłych, o ile spółka nie przeznaczyła ich na pokrycie innych wydatków.

Z umorzenia z czystego zysku można skorzystać w sytuacji, gdy łącznie są spełnione następujące przesłanki:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. spółka jest zarejestrowana,
  2. umowa spółki przewiduje możliwość umorzenia udziałów,
  3. w spółce występuje czysty zysk, wynikający ze sprawozdania finansowego.

Z kolei, z formalnego punktu widzenia, procedura nabycia udziałów własnych przez spółkę celem umorzenie z czystego zysku winna przebiegać w ten sposób, że samo nabycie udziałów i późniejsze umorzenie poprzedza uchwała zgromadzenia wspólników, o której mowa w art. 231 § 2 pkt 2 k.s.h., gdzie odpowiednia część czystego zysku zostaje przeznaczona na wypłatę wynagrodzenia wspólnikowi za umorzone udziały. Następnie winno dojść do zawarcia umowy sprzedaży udziałów pomiędzy spółką a zbywcą, z zachowaniem formy określonej w art. 180 k.s.h. Dopiero później zgromadzenie wspólników może powziąć uchwałę o umorzeniu udziałów, określoną w art. 199 § 2 k.s.h. Skutek w postaci umorzenia udziałów, finansowanego z czystego zysku, następuje z chwilą podjęcia uchwały o umorzeniu, co oznacza, że wpis w rejestrze ma charakter deklaratywny.

Zobacz: Co warto wiedzieć o spółkach kapitałowych w organizacji?

Zastosowanie praktyczne

Z praktycznego punktu widzenia, warto wskazać kilka argumentów za przydatnością omawianej konstrukcji.

REKLAMA

Po pierwsze, jest to jeden ze sposobów wystąpienia wspólnika ze spółki, szczególnie przydatny w sytuacji, gdy z jednej strony umowa spółki zawiera ograniczenia rozporządzania udziałami lub wspólnik zainteresowany wystąpieniem ze spółki nie może znaleźć nabywcy posiadanych udziałów bądź to wśród pozostałych wspólników bądź wśród osób trzecich, a z drugiej strony pozostający w spółce wspólnicy nie sprzeciwiają się takiej formie wystąpienia wspólnika ze spółki.

Po drugie, biorąc pod uwagę, że środki na wynagrodzenie za umorzone udziały pochodzą z czystego zysku, a nie z kapitału zakładowego, z jednej strony zachowane zostają funkcje kapitału zakładowego, z drugiej zaś omawiany sposób umorzenia jest zdecydowanie prostszy do przeprowadzenia pod względem proceduralnym, jak i oszczędniejszy czasowo, bowiem nie wiąże się z koniecznością przeprowadzania postępowania konwokacyjnego.

Po trzecie, pozwala pozostającym w spółce wspólnikom zachować kontrolę nad spółką, bez ponoszenia ryzyka, że udziały wspólnika zainteresowanego wystąpieniem ze spółki trafią do niepożądanej w spółce osoby.

Po czwarte, spółka z o.o. o kapitale zakładowym w wysokości 5.000 złotych nie może przeprowadzić umorzenia udziałów poprzez obniżenie tego kapitału, ponieważ k.s.h. określa w art. 154 § 1 minimalną jego wysokość, która musi być zachowana. Powyższe argumenty jawią omawianą konstrukcję jako szczególnie atrakcyjną, zarówno z punktu widzenia spółki, jak i pozostających w spółce wspólników.

Warto również wskazać na ograniczenia, które zachowują aktualność nie tylko w odniesieniu do umorzenia z czystego zysku, ale do każdego umorzenia. Na gruncie k.s.h. w pełni zasadne jest stwierdzenie, że umorzeniem nie można objąć wszystkich udziałów. Co najmniej jeden udział musi pozostać, gdyż w przeciwnym razie powstałaby konstrukcja spółki bezosobowej, pozbawionej organu uchwałodawczego, niezbędnego przecież do prawidłowego funkcjonowania każdej spółki kapitałowej.

Umorzenie udziału z zysku zaburza strukturę kapitału zakładowego

Konsekwencją umorzenia udziałów z czystego zysku jest zmniejszenie liczby udziałów w spółce, przy zachowaniu tej samej wielkości kapitału zakładowego. Dochodzi więc do powstania takiego stanu, w którym suma wartości nominalnej istniejących udziałów jest niższa od wielkości kapitału zakładowego. Powstała niezgodność może zostać usunięta w ten sposób, że wspólnicy podejmą uchwałę o zmianie umowy spółki w części dotyczącej kapitału zakładowego, poprzez odpowiednie dostosowanie wartości nominalnej pozostałych po umorzeniu udziałów do wielkości kapitału zakładowego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 1997 roku, sygn. akt III CZP 15/97, OSNC 1997/6/7/74). W żadnym przepisie nie został jednak zawarty obowiązek, aby sytuacja, w której suma wartości nominalnych istniejących udziałów nie odpowiadała wysokości kapitału zakładowego, trwała jedynie przejściowo, przez określony czas, bądź związany był z taką sytuacją określony skutek prawny.

Skutki podatkowe

W zakresie skutków podatkowych, odnoszących się do instytucji „buy - back”, wciąż aktualny wydaje się pogląd wyrażony przez Podkarpacki Urząd Skarbowy w dniu 8 lipca 2004 r. (nr PUS.I/423/65/2004), w którym stwierdza, że „w świetle obowiązujących przepisów podatkowych dla spółki dokonującej nabycia własnych akcji w celu ich umorzenia, jak również dla pozostających w spółce udziałowców nie wystąpią skutki podatkowe”. Czynność ta nie spowoduje również powstania przychodu u wspólników tej spółki mimo, iż wzrośnie wartość księgowa posiadanych przez nich udziałów.

Odpowiedzialność karna

Niezwykle istotne jest, aby nabycie udziałów własnych w celu umorzenia odbyło się zgodnie z wszelkimi regulacjami. W przeciwnym wypadku zarząd spółki może być narażony na odpowiedzialność karną wynikającą z art. 588 k.s.h., w myśl którego „kto będąc członkiem zarządu albo likwidatorem, dopuszcza do nabycia przez spółkę handlową własnych udziałów (...) podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 6 miesięcy”.

źródło: ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych

Autorzy:

dr Adam Wiśniewski,

wykładowca Wszechnicy Polskiej Szkoły Wyższej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie
(www.wszechnicapolska.ids.pl)

Wiktor Czeszejko-Sochacki, aplikant radcowski w Warszawie,
Kancelaria Adwokacka adw. Krzysztof Czeszejko-Sochacki

(www.czeszejko.pl)

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W świadomej podróży po spokój

Rozmowa z Olą Krzemińską, twórczynią i CEO agencji Power, promotorką aktywnego stylu życia, o mądrym zarządzaniu energią w życiu i biznesie, zmianach w kulturze pracy oraz trendach w organizacji wydarzeń i wyjazdów firmowych.

Upały w pracy – od 2027 roku nowe przepisy. Co musisz wiedzieć już dziś?

Rząd zapowiada zmiany w przepisach BHP. Od 1 stycznia 2027 r. pracodawcy będą musieli przestrzegać nowych zasad dotyczących pracy w wysokich temperaturach. Zanim jednak wejdą one w życie, już teraz warto znać swoje prawa.

Fiskus na tropie! Jak działa kontrola? [Gość Infor.pl]

Podatnik pod lupą fiskusa – co warto wiedzieć o kontrolach skarbowych w Polsce Kontrola skarbowa – hasło, które budzi dreszcze u większości przedsiębiorców. Choć nikt nie chce być sprawdzany przez fiskusa, w praktyce takie sytuacje są coraz częstsze i nierzadko trudne do uniknięcia.

Relaks nie jest dla słabych. Dlaczego liderom tak trudno jest odpoczywać?

Wyobraź sobie, że siedzisz z kubkiem ulubionej herbaty, czujesz bryzę morską, przymykasz oczy, czując promienie słońca na twarzy i… nie masz wyrzutów sumienia. W twojej głowie nie pędzi pendolino tematów, kamieni milowych i zadań, które czekają w kolejce do pilnej realizacji, telefon służbowy milczy. Brzmi jak science fiction? W świecie liderów odpoczynek to często temat tabu, a relaks – luksus, na który prawdziwy przywódca nie może sobie pozwolić. Uważam, że to już najwyższy czas, abyśmy przestali się oszukiwać i zaczęli zadawać niewygodne pytania dotyczące relaksu – przede wszystkim sobie - powiedziała Dyrektorka zarządzająca, dyrektorka Departamentu Zasobów Ludzkich i Organizacji w KIR Dorota Dublanka.

REKLAMA

Polscy wykonawcy działający na rynku niemieckim powinni znać VOB/B

VOB/B nadal jest w Niemczech często stosowanym narzędziem prawnym. Jak w pełni wykorzystać zalety tego sprawdzonego zbioru przepisów, minimalizując jednocześnie ryzyko?

BCC ostrzega: firmy muszą przyspieszyć wdrażanie KSeF. Ustawa już po pierwszym czytaniu w Sejmie

Prace legislacyjne nad ustawą wdrażającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) wchodzą w końcową fazę. Sejm skierował projekt nowelizacji VAT do komisji finansów publicznych, która pozytywnie go zaopiniowała wraz z poprawkami.

Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

REKLAMA

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

REKLAMA