Skonsolidowane sprawozdania finansowe, czyli jak rozliczyć jednostki tworzące grupę kapitałową

Czas ten obliczany jest od dnia bilansowego, na który jednostka dominująca sporządza roczne sprawozdanie finansowe ze swej działalności. Również od tego dnia biegnie okres sześciu miesięcy przeznaczonych na zatwierdzenie przez organ zatwierdzający jednostki dominującej skonsolidowanego sprawozdania.

Jeżeli chodzi o jednostki, które obejmuje skonsolidowane sprawozdanie finansowe to pomocna będzie tutaj z pewnością ustawa o rachunkowości z naciskiem na jej rozdział 6 o sprawozdaniach finansowych jednostek powiązanych.

Skład grupy kapitałowej

Kwestią podstawową staje się w tym wypadku bezbłędne ustalenie składu grupy kapitałowej. Obejmuje ona zarówno jednostkę dominującą jak i wszystkie jednostki od niej zależne, bez rozróżnienia na szczeble i stopień tej zależności. Ważne jest jednak, aby spełniały one ustawową definicję kontroli jednostki dominującej nad jednostkami zależnymi. Musimy mieć zatem do czynienia ze zdolnością jednego podmiotu do kierowania polityką finansową i operacyjną innego, w celu uzyskania korzyści ekonomicznych z jego działalności. Kontrola ta przejawia się przez posiadanie pakietu udziałów (akcji) jak również przeważającej liczby głosów w organie stanowiącym danej jednostki podporządkowanej. Istnienia tak rozumianej kontroli nie wyklucza również sprawowanie jej za pośrednictwem innych podmiotów (tzw. kontrola pośrednia). 

Przeczytaj również: Czy wniesienie wkładów w spółce cywilnej jest konieczne?

W tym miejscu warto jednak zwrócić uwagę na art. 58 wspomnianej wyżej ustawy, który upoważnia grupę kapitałową do pominięcia podczas konsolidacji jednostek spełniających warunki ustawowe, mianowicie:

• dane finansowe tej jednostki są nieistotne z punktu widzenia obowiązku konsolidacji,
• pozyskanie informacji niezbędnych do prawidłowego i rzetelnego objęcia jednostki.

Co należy uwzględnić w sprawozdaniu?

Podstawową zasadą przy sporządzaniu sprawozdania finansowego jest ujednolicenie we wszystkich jednostkach objętych konsolidacją zasad wyceny aktywów i pasywów, oraz ustalenie takich samych zasad rachunkowości, dostosowanych najczęściej do tych przyjętych przez jednostkę dominującą (to jej zarząd odpowiada za przekazanie podmiotom zależnym zasad rozliczania jakie stosowane będą w całej grupie kapitałowej).

W sprawozdaniu skonsolidowanym, podobnie jak w zwykłym rocznym sprawozdaniu finansowym przygotowywanym przez spółki, uwzględnić należy wszelkie zdarzenia mające istotny wpływ na sytuację finansową przedsiębiorstwa w okresie bilansowym, którego takie sprawozdanie dotyczy. Nie ma tu więc miejsca na ukryte działania jednostek podporządkowanych, o których niejednokrotnie nie informują one spółki mającej pozycję dominującą (np. udzielanie gwarancji, dokonywanie zabezpieczeń w związku z kredytami itp.).