REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Obowiązki zarządu niewypłacalnej spółki kapitałowej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Maciej Kożuchowski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W praktyce obrotu gospodarczego przedsiębiorcy starają się wykorzystywać we wzajemnych relacjach - jako swoistą technikę negocjacyjną - groźbę zainicjowania postępowania upadłościowego. Zachowaniom tego typu sprzyjają mało precyzyjne przepisy, zgodnie z którymi nawet obiektywnie zdrowa spółka może wypełniać przesłanki do ogłoszenia jej upadłości.

Podstawowym aktem prawnym regulującym postępowanie w przypadku kryzysu finansowego spółki handlowej jest ustawa z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (dalej jako u.p.u.n.) nakładająca na wszystkie osoby mające prawo do reprezentowania spółki kapitałowej (a więc także na członków zarządu) obowiązek zgłoszenia w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia wystąpienia podstaw do ogłoszenia upadłości (art. 20 i 21 u.p.u.n.).

REKLAMA

Kiedy powstaje niewypłacalność

REKLAMA

Zgodnie z art. 10 u.p.u.n. upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Z kolei art. 11 u.p.u.n. stanowi, iż dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań, a dłużnik będący osobą prawną jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. Tym samym, w świetle bezwzględnie obowiązujących przepisów u.p.u.n. podstawa do ogłoszenia upadłości powstaje w chwili zaistnienia: 1) stanu niewypłacalności spółki lub 2) stanu nadmiernego zadłużenia spółki. Z pozoru powyższa regulacja wydaje się racjonalna, zwraca jednak uwagę jej bardzo szeroki zakres. W doktrynie prawa podkreśla się, że dla wystąpienia przesłanki niewypłacalności nie jest istotne m.in.: 1) czy dłużnik nie wykonuje wszystkich zobowiązań, czy też tylko niektórych z nich; 2) czy niewykonywanie zobowiązań przez dłużnika jest zawinione czy też nie; 3) jaka jest wysokość niewykonywanych zobowiązań. Przy ocenie stanu nadmiernego zadłużenia należy uwzględnić wszystkie zobowiązania dłużnika, bez względu m.in. na to, czy są wymagalne czy też niewymagalne (szerzej: A. Jakubecki, F. Zedler, Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Zakamycze, 2003).

Brak precyzji ustawowego pojęcia niewypłacalności niewątpliwie znacząco utrudnia możliwość zidentyfikowania chwili jego wystąpienia, co może skutkować bardzo surową odpowiedzialnością zarządu spółki. Jednocześnie analizowane uregulowania u.p.u.n. mogą prowadzić do sytuacji, w której obiektywnie zdrowa spółka będzie wypełniała przesłanki do ogłoszenia jej upadłości.

Odpowiedzialność za niezłożenie wniosku

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Mając na uwadze przytoczony obowiązek członków zarządu spółki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, należy wskazać na surową odpowiedzialność majątkową wiążącą się z niewykonaniem tego obowiązku. Z wielu przepisów dotyczących tej kwestii warto zwrócić uwagę na art. 21 ust. 3 u.p.u.n., zgodnie z którym osoby uprawnione do reprezentacji spółki (w szczególności członkowie zarządu) ponoszą osobistą odpowiedzialność majątkową za szkodę wyrządzoną niezłożeniem przedmiotowego wniosku. Warto także wskazać regulację art. 373 u.p.u.n. przewidującego możliwość orzeczenia pozbawienia na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji reprezentanta w spółce handlowej osoby, która ze swej winy nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy odpowiedniego wniosku.

Wniosek trudny do sporządzenia

Jeżeli członkom zarządu spółki uda się w porę określić, że w danym dniu zaistniał stan niewypłacalności ich spółki, w związku z czym rozpoczął bieg 14-dniowy termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, czeka ich jeszcze bardzo trudne zadanie poprawnego przygotowania takiego wniosku. Szczegółowe omówienie obligatoryjnych elementów takiego wniosku wykracza poza ramy niniejszego artykułu, należy jednak wskazać, że zgromadzenie wymaganej prawem dokumentacji w terminie 14 dni nie jest prostym zadaniem. Należy przy tym także podkreślić, że wszelkie formalne nieprawidłowości przedmiotowym wniosku o ogłoszenie upadłości mogą skutkować jego zwróceniem przez sąd - co wywołuje takie skutki, jakby wniosek nigdy nie został złożony. Tym samym w przypadku zwrotu wadliwego wniosku nie występuje skutek zwolnienia członków zarządu z odpowiedzialności, wynikającej z przytoczonych powyżej regulacji prawnych. Jak wskazuje praktyka, w przypadku spółek prowadzącej rozległą działalność operacyjną przygotowanie prawidłowego wniosku, spełniającego wszystkie wymogi u.p.u.n., w ciągu 14 dni jest bardzo trudne i wymaga dużego zaangażowania zarówno kadr samej spółki, jak i zewnętrznych doradców.

Jak się bronić przed szantażem

REKLAMA

Bardzo szerokie i nieprecyzyjne określenie przez u.p.u.n. przesłanek upadłości, obejmujących często także zdrowe gospodarczo spółki, sprzyja wzmiankowanej już na wstępie praktyce wykorzystywania zagrożenia ogłoszenia upadłości jako formy wywierania presji w toczących się negocjacjach. Oczywiście w praktyce obrotu gospodarczego, pamiętając zwłaszcza o surowych sankcjach za niezłożenie wniosku w terminie, do każdego przypadku związanego z analizowaną materią należy podchodzić indywidualnie, jednakże spróbujmy przyjrzeć się bliżej sytuacji wskazanej w przytoczonym przykładzie, dotyczącej trzech wystawionych i wymagalnych faktur.

W przytoczonym przykładzie podstawa do uznania spółki za niewypłacalną w rozumieniu u.p.u.n. zaistniała, pomimo że spółka posiadała środki na zapłatę przedmiotowych trzech faktur. Tym samym ich nieuregulowanie wynikało bądź z faktu przeoczenia tego obowiązku, bądź też jego kwestionowania przez spółkę. Warto wskazać, że pomimo, iż formalnie doszło do spełnienia przesłanki mogącej stanowić podstawę do ogłoszenia upadłości spółki, to jednak nie dojdzie do tego jeżeli: 1) przedmiotowe faktury zostaną - nawet z opóźnieniem - zapłacone lub 2) w odrębnym postępowaniu zostanie ustalone, że na spółce nie ciążył obowiązek zapłaty tych faktur (np. ponieważ kontrahent spółki nie miał podstaw do ich wystawienia z powodu wadliwego wykonania zamówienia). Tym samym, skuteczną obroną przed stosowaniem szantażu wszczęcia postępowania upadłościowego i pociągnięcia członków zarządu do odpowiedzialności za niezłożenie w terminu wniosku o ogłoszenie upadłości, może być szybkie zainicjowanie postępowania sądowego, którego przedmiotem będzie zakwestionowanie roszczeń kontrahenta.

Pomimo oczywistych mankamentów analizowanych przepisów, definiujących stan niewypłacalności oraz konsekwencje jego zaistnienia oraz pozwalających na posługiwanie się szantażem zagrożenia upadłością, są one obowiązującym w Polsce prawem. Biorąc pod uwagę przytoczone powyżej szerokie podstawy odpowiedzialności osób, które nie złożyły terminowo wniosku o ogłoszenie upadłości, powinni mieć je na uwadze wszyscy członkowie kapitałowych spółek handlowych.

PRZYKŁAD

STAN NIEWYPŁACALNOŚCI SPÓŁKI

15 stycznia spółka X Sp. z o.o., posiadająca przeciętne miesięczne obroty na poziomie 100 tys. zł i wykazująca comiesięczne zyski na poziomie co najmniej 10 tys. zł, spóźnia się z zapłatą na rzecz swoich dostawców trzech faktur, o wartości 150 zł każda. Termin płatności każdej z ww. trzech faktur został ustalony na 1 stycznia. Ponieważ spółka nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań, spełnione są przesłanki art. 11 u.p.u.n., a więc spółka X Sp. z o.o. znajduje się w stanie niewypłacalności w rozumieniu u.p.u.n. Na zarządzie spółki X Sp. z o.o., zgodnie z regulacją u.p.u.n., ciąży obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Z wnioskiem takim może również wystąpić kontrahent spółki, który wystawił trzy wymienione wyżej faktury.

MACIEJ KOŻUCHOWSKI

aplikant radcowski w Kancelarii Prawnej Gessel

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. nr 60, poz. 535 ze zm.).

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Umowy PPA w 2025 r. – korzyści i ryzyka dla małych i średnich firm w Polsce

Płacisz coraz wyższe rachunki za prąd? Coraz więcej firm w Polsce decyduje się na umowy PPA, czyli długoterminowe kontrakty na energię z OZE, które mogą zagwarantować stałą cenę nawet na 20 lat. To szansa na przewidywalne koszty i lepszy wizerunek, ale też zobowiązanie wymagające spełnienia konkretnych warunków. Sprawdź, czy Twoja firma może na tym skorzystać.

Rezygnują z własnej działalności na rzecz umowy o pracę. Sytuacja jest trudna

Sytuacja jednoosobowych działalności gospodarczych jest trudna. Coraz więcej osób rezygnuje i wybiera umowę o pracę. W 2025 r. wpłynęło blisko 100 tysięcy wniosków o zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej. Jakie są bezpośrednie przyczyny takiego stanu rzeczy?

Umowa Mercosur może osłabić rynek UE. O co chodzi? Jeszcze 40 umów handlowych należy przejrzeć

Umowa z krajami Mercosur (Argentyną, Brazylią, Paragwajem i Urugwajem) dotyczy partnerstwa w obszarze handlu, dialogu politycznego i współpracy sektorowej. Otwiera rynek UE na produkty z tych państw, przede wszystkim mięso i zboża. Rolnicy obawiają się napływu tańszych, słabszej jakości produktów, które zdestabilizują rynek. UE ma jeszcze ponad 40 umów handlowych. Należy je przejrzeć.

1 października 2025 r. w Polsce wchodzi system kaucyjny. Jest pomysł przesunięcia terminu lub odstąpienia od kar

Dnia 1 października 2025 r. w Polsce wchodzi w życie system kaucyjny. Rzecznik MŚP przedstawia szereg obaw i wątpliwości dotyczących funkcjonowania nowych przepisów. Jest pomysł przesunięcia terminu wejścia w życie systemu kaucyjnego albo odstąpienia od nakładania kar na jego początkowym etapie.

REKLAMA

Paragony grozy a wakacje 2025 na półmetku: więcej rezerwacji, dłuższe pobyty i stabilne ceny

Wakacje 2025 na półmetku: więcej rezerwacji, dłuższe pobyty i stabilne ceny. Mimo pojawiających się w mediach “paragonów grozy”, sierpniowy wypoczynek wciąż można zaplanować w korzystnej cenie, zwłaszcza rezerwując nocleg bezpośrednio.

150 tys. zł dofinansowania! Dla kogo i od kiedy można składać wnioski?

Zakładasz własny biznes, ale brakuje Ci środków na start? Nie musisz od razu brać drogiego kredytu. W Polsce jest kilka źródeł finansowania, które mogą pomóc w uruchomieniu działalności – od dotacji i tanich pożyczek, po prywatnych inwestorów i crowdfunding. Wybór zależy m.in. od tego, czy jesteś bezrobotny, mieszkasz na wsi, czy może planujesz innowacyjny startup.

W pół roku otwarto ponad 149 tys. jednoosobowych firm. Do tego wznowiono przeszło 102 tys. [DANE Z CEIDG]

Jak wynika z danych Ministerstwa Rozwoju i Technologii (MRiT), w pierwszej połowie 2025 roku do rejestru CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) wpłynęło 149,1 tys. wniosków dotyczących założenia jednoosobowej działalności gospodarczej. To o 1% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku, kiedy takich przypadków było 150,7 tys. Co to oznacza?

Jak liderzy finansowi mogą budować odporność biznesową w czasach niepewności?

Niepewność stała się trwałym elementem globalnego krajobrazu biznesowego. Od napięć geopolitycznych, przez zmienność inflacyjną, po skokowy rozwój technologii – dziś pytaniem nie jest już, czy pojawią się ryzyka, ale kiedy i jak bardzo wpłyną one na organizację. W takim świecie dyrektor finansowy (CFO) musi pełnić rolę strategicznego radaru – nie tylko reagować, ale przewidywać i przekształcać ryzyko w przewagę konkurencyjną. Przedstawiamy pięć praktyk budujących odporność biznesową.

REKLAMA

Strategia Cyberbezpieczeństwa na lata 2025-2029: uwagi Rzecznika MŚP

Rzecznik MŚP ma uwagi do rządowej Strategii Cyberbezpieczeństwa na lata 2025-2029. Zwraca uwagę na zasadę proporcjonalności, obligatoryjne oszacowanie kosztów dla gospodarki narodowej, ocenę wpływu na mikro, małych i średnich przedsiębiorców, a także obowiązek szerokich konsultacji.

Działalność nierejestrowana 2025 - limit. Do jakiej kwoty można prowadzić działalność bez rejestracji? Jak obliczyć przychód w działalności nierejestrowanej?

Działalność nierejestrowana to sposób na legalne dorabianie bez obowiązku zakładania firmy. W 2025 roku możesz sprzedawać swoje produkty lub usługi bez wpisu do CEIDG, o ile spełniasz określone warunki. Ile wynosi limit przychodów i co jeszcze trzeba wiedzieć?

REKLAMA