REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Obowiązki zarządu niewypłacalnej spółki kapitałowej

Maciej Kożuchowski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W praktyce obrotu gospodarczego przedsiębiorcy starają się wykorzystywać we wzajemnych relacjach - jako swoistą technikę negocjacyjną - groźbę zainicjowania postępowania upadłościowego. Zachowaniom tego typu sprzyjają mało precyzyjne przepisy, zgodnie z którymi nawet obiektywnie zdrowa spółka może wypełniać przesłanki do ogłoszenia jej upadłości.

Podstawowym aktem prawnym regulującym postępowanie w przypadku kryzysu finansowego spółki handlowej jest ustawa z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (dalej jako u.p.u.n.) nakładająca na wszystkie osoby mające prawo do reprezentowania spółki kapitałowej (a więc także na członków zarządu) obowiązek zgłoszenia w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia wystąpienia podstaw do ogłoszenia upadłości (art. 20 i 21 u.p.u.n.).

REKLAMA

Kiedy powstaje niewypłacalność

REKLAMA

Zgodnie z art. 10 u.p.u.n. upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Z kolei art. 11 u.p.u.n. stanowi, iż dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań, a dłużnik będący osobą prawną jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. Tym samym, w świetle bezwzględnie obowiązujących przepisów u.p.u.n. podstawa do ogłoszenia upadłości powstaje w chwili zaistnienia: 1) stanu niewypłacalności spółki lub 2) stanu nadmiernego zadłużenia spółki. Z pozoru powyższa regulacja wydaje się racjonalna, zwraca jednak uwagę jej bardzo szeroki zakres. W doktrynie prawa podkreśla się, że dla wystąpienia przesłanki niewypłacalności nie jest istotne m.in.: 1) czy dłużnik nie wykonuje wszystkich zobowiązań, czy też tylko niektórych z nich; 2) czy niewykonywanie zobowiązań przez dłużnika jest zawinione czy też nie; 3) jaka jest wysokość niewykonywanych zobowiązań. Przy ocenie stanu nadmiernego zadłużenia należy uwzględnić wszystkie zobowiązania dłużnika, bez względu m.in. na to, czy są wymagalne czy też niewymagalne (szerzej: A. Jakubecki, F. Zedler, Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Zakamycze, 2003).

Brak precyzji ustawowego pojęcia niewypłacalności niewątpliwie znacząco utrudnia możliwość zidentyfikowania chwili jego wystąpienia, co może skutkować bardzo surową odpowiedzialnością zarządu spółki. Jednocześnie analizowane uregulowania u.p.u.n. mogą prowadzić do sytuacji, w której obiektywnie zdrowa spółka będzie wypełniała przesłanki do ogłoszenia jej upadłości.

Odpowiedzialność za niezłożenie wniosku

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Mając na uwadze przytoczony obowiązek członków zarządu spółki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, należy wskazać na surową odpowiedzialność majątkową wiążącą się z niewykonaniem tego obowiązku. Z wielu przepisów dotyczących tej kwestii warto zwrócić uwagę na art. 21 ust. 3 u.p.u.n., zgodnie z którym osoby uprawnione do reprezentacji spółki (w szczególności członkowie zarządu) ponoszą osobistą odpowiedzialność majątkową za szkodę wyrządzoną niezłożeniem przedmiotowego wniosku. Warto także wskazać regulację art. 373 u.p.u.n. przewidującego możliwość orzeczenia pozbawienia na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji reprezentanta w spółce handlowej osoby, która ze swej winy nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy odpowiedniego wniosku.

Wniosek trudny do sporządzenia

Jeżeli członkom zarządu spółki uda się w porę określić, że w danym dniu zaistniał stan niewypłacalności ich spółki, w związku z czym rozpoczął bieg 14-dniowy termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, czeka ich jeszcze bardzo trudne zadanie poprawnego przygotowania takiego wniosku. Szczegółowe omówienie obligatoryjnych elementów takiego wniosku wykracza poza ramy niniejszego artykułu, należy jednak wskazać, że zgromadzenie wymaganej prawem dokumentacji w terminie 14 dni nie jest prostym zadaniem. Należy przy tym także podkreślić, że wszelkie formalne nieprawidłowości przedmiotowym wniosku o ogłoszenie upadłości mogą skutkować jego zwróceniem przez sąd - co wywołuje takie skutki, jakby wniosek nigdy nie został złożony. Tym samym w przypadku zwrotu wadliwego wniosku nie występuje skutek zwolnienia członków zarządu z odpowiedzialności, wynikającej z przytoczonych powyżej regulacji prawnych. Jak wskazuje praktyka, w przypadku spółek prowadzącej rozległą działalność operacyjną przygotowanie prawidłowego wniosku, spełniającego wszystkie wymogi u.p.u.n., w ciągu 14 dni jest bardzo trudne i wymaga dużego zaangażowania zarówno kadr samej spółki, jak i zewnętrznych doradców.

Jak się bronić przed szantażem

REKLAMA

Bardzo szerokie i nieprecyzyjne określenie przez u.p.u.n. przesłanek upadłości, obejmujących często także zdrowe gospodarczo spółki, sprzyja wzmiankowanej już na wstępie praktyce wykorzystywania zagrożenia ogłoszenia upadłości jako formy wywierania presji w toczących się negocjacjach. Oczywiście w praktyce obrotu gospodarczego, pamiętając zwłaszcza o surowych sankcjach za niezłożenie wniosku w terminie, do każdego przypadku związanego z analizowaną materią należy podchodzić indywidualnie, jednakże spróbujmy przyjrzeć się bliżej sytuacji wskazanej w przytoczonym przykładzie, dotyczącej trzech wystawionych i wymagalnych faktur.

W przytoczonym przykładzie podstawa do uznania spółki za niewypłacalną w rozumieniu u.p.u.n. zaistniała, pomimo że spółka posiadała środki na zapłatę przedmiotowych trzech faktur. Tym samym ich nieuregulowanie wynikało bądź z faktu przeoczenia tego obowiązku, bądź też jego kwestionowania przez spółkę. Warto wskazać, że pomimo, iż formalnie doszło do spełnienia przesłanki mogącej stanowić podstawę do ogłoszenia upadłości spółki, to jednak nie dojdzie do tego jeżeli: 1) przedmiotowe faktury zostaną - nawet z opóźnieniem - zapłacone lub 2) w odrębnym postępowaniu zostanie ustalone, że na spółce nie ciążył obowiązek zapłaty tych faktur (np. ponieważ kontrahent spółki nie miał podstaw do ich wystawienia z powodu wadliwego wykonania zamówienia). Tym samym, skuteczną obroną przed stosowaniem szantażu wszczęcia postępowania upadłościowego i pociągnięcia członków zarządu do odpowiedzialności za niezłożenie w terminu wniosku o ogłoszenie upadłości, może być szybkie zainicjowanie postępowania sądowego, którego przedmiotem będzie zakwestionowanie roszczeń kontrahenta.

Pomimo oczywistych mankamentów analizowanych przepisów, definiujących stan niewypłacalności oraz konsekwencje jego zaistnienia oraz pozwalających na posługiwanie się szantażem zagrożenia upadłością, są one obowiązującym w Polsce prawem. Biorąc pod uwagę przytoczone powyżej szerokie podstawy odpowiedzialności osób, które nie złożyły terminowo wniosku o ogłoszenie upadłości, powinni mieć je na uwadze wszyscy członkowie kapitałowych spółek handlowych.

PRZYKŁAD

STAN NIEWYPŁACALNOŚCI SPÓŁKI

15 stycznia spółka X Sp. z o.o., posiadająca przeciętne miesięczne obroty na poziomie 100 tys. zł i wykazująca comiesięczne zyski na poziomie co najmniej 10 tys. zł, spóźnia się z zapłatą na rzecz swoich dostawców trzech faktur, o wartości 150 zł każda. Termin płatności każdej z ww. trzech faktur został ustalony na 1 stycznia. Ponieważ spółka nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań, spełnione są przesłanki art. 11 u.p.u.n., a więc spółka X Sp. z o.o. znajduje się w stanie niewypłacalności w rozumieniu u.p.u.n. Na zarządzie spółki X Sp. z o.o., zgodnie z regulacją u.p.u.n., ciąży obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Z wnioskiem takim może również wystąpić kontrahent spółki, który wystawił trzy wymienione wyżej faktury.

MACIEJ KOŻUCHOWSKI

aplikant radcowski w Kancelarii Prawnej Gessel

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. nr 60, poz. 535 ze zm.).

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

REKLAMA

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

REKLAMA

Rekompensata dla rolnika za brak zapłaty za sprzedane produkty rolne. Wnioski tylko do 31 marca 2025 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że od 1 lutego do 31 marca 2025 r. producent rolny lub grupa może złożyć do oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wniosek o przyznanie rekompensaty z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne od podmiotu prowadzącego skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych, który stał się niewypłacalny w 2023 lub 2024 r. - w rozumieniu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa (FOR).

Zintegrowane raportowanie ESG zaczyna już być standardem. Czy w Polsce też?

96% czołowych firm na świecie raportuje zrównoważony rozwój, a 82% włącza dane ESG do raportów rocznych. W Polsce 89% dużych firm publikuje takie raporty, ale tylko 22% działa zgodnie ze standardami ESRS, co stanowi wyzwanie dla konkurencyjności na rynku UE.

REKLAMA