REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak pracodawca może ukarać pracownika

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piotr Matwiejczyk
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Pracodawca może zastosować wobec pracownika trzy rodzaje kar: upomnienie, naganę lub karę pieniężną. Rodzaj kary jest zależny od przewinienia, jakiego dopuścił się pracownik.

REKLAMA

Karę upomnienia i nagany można zastosować wobec pracownika, który naruszy ustaloną organizację i porządek w procesie pracy, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy przeciwpożarowe lub nie przestrzega przyjętego w zakładzie pracy sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy lub usprawiedliwiania nieobecności.

REKLAMA

Karę pieniężną pracodawca może nałożyć na pracownika, który nie przestrzega przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuścił pracę bez usprawiedliwienia, stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy. Wysokość kary pieniężnej - za każde przekroczenie lub za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności - nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika. W przypadku opuszczenia przez pracownika kilku dni bez usprawiedliwienia łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia, które pracodawca ma wypłacić pracownikowi, po ewentualnym dokonaniu potrąceń kwot egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, kwot egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie innych należności niż świadczenia alimentacyjne i zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi.

W przypadku dłuższej nieobecności pracownika można zastosować karę pieniężną jedynie w wysokości 1/10 wynagrodzenia pracownika, mimo że iloczyn dni nieusprawiedliwionej nieobecności i wielkości wynagrodzenia za jeden dzień nieobecności przekracza 1/10 wynagrodzenia.

Pracodawca nie może swobodnie dysponować środkami pieniężnymi uzyskanymi z tytułu kar nałożonych na pracowników. Środki te należy przeznaczyć na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

Kara zależy od pracodawcy

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Należy zwrócić uwagę, że zastosowanie kar porządkowych jest jedynie uprawnieniem pracodawcy, a nie jego obowiązkiem. Tak więc w przypadku naruszenia przez pracownika swoich obowiązków pracodawca może w ogóle nie nakładać kary. Jednocześnie nie obowiązuje już art. 1131 k.p., zgodnie z którym z powodu tej samej przyczyny, która była podstawą nałożenia kary porządkowej, nie można pracownika pozbawić dodatkowo uprawnień wynikających z przepisów prawa pracy, które są uzależnione od nienaruszenia obowiązków pracowniczych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami pracodawca oprócz nałożenia na pracownika kary porządkowej może zastosować inne środki, np. pozbawić go premii czy nagrody, o ile przepisy dotyczące wynagrodzenia obowiązujące u pracodawcy przewidują taką możliwość.

Stosując karę porządkową, pracodawca nie ma obowiązku jej stopniowania - jeżeli uzasadnia to sytuacja, pracodawca może zastosować wobec pracownika karę nagany lub karę pieniężną, nawet jeżeli pracownik nie był dotychczas karany upomnieniem lub naganą. Pracodawca może również zastosować upomnienie, nawet jeśli sytuacja uzasadnia zastosowanie kary pieniężnej.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika nie zależy od tego, czy na skutek naruszenia przez pracownika jego obowiązków pracodawca poniósł szkodę. Jest ona jednak zależna od winy pracownika, zgodnie z art. 111 k.p. przy wymierzaniu kary bierze się bowiem pod uwagę stopień winy pracownika oraz rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i dotychczasowy stosunek pracownika do pracy.

Ważne terminy

Pracodawca, nakładając karę porządkową, musi uwzględnić dwa terminy. Pierwszy to 2-tygodniowy termin liczony od momentu powzięcia przez pracodawcę wiadomości o zachowaniu pracownika, które uzasadnia nałożenie kary. W tym okresie pracodawca może wyjaśnić wszelkie okoliczności sprawy oraz podjąć decyzję o ukaraniu pracownika karą porządkową. Drugi to 3-miesięczny termin liczony od chwili, kiedy pracownik dopuścił się naruszenia obowiązków pracowniczych (popełnił czyn). Naruszenie któregokolwiek z tych terminów uniemożliwia ukaranie pracownika karą porządkową.

Kolejnym warunkiem, który powinien spełnić pracodawca, jest wysłuchanie pracownika przed nałożeniem kary. Wysłuchanie pracownika ma umożliwić wszechstronne ustalenie okoliczności popełnienia czynu. Wysłuchanie pracownika może również przybrać formę odebrania od niego wyjaśnień w formie pisemnej. Jeśli pracodawca nie może wysłuchać pracownika z powodu jego nieobecności, 2-tygodniowy termin od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się pracownika do pracy. Sytuacja ta nie ma jednak żadnego wpływu na bieg drugiego - 3-miesięcznego terminu. Zasadniczo wysłuchania pracownika powinna dokonać osoba uprawniona do nałożenia kary w imieniu pracodawcy. Jednak zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 1998 r., sygn. akt I PKN 45/98, nie narusza art. 109 § 2 k.p. wysłuchanie pracownika przez inną wyznaczoną do tego osobę niż uprawniona do wymierzenia kary porządkowej.

Pracodawca ma obowiązek zawiadomienia pracownika o zastosowanej karze na piśmie. Pismo powinno wskazywać naruszenia obowiązków pracowniczych, datę dopuszczenia się przewinienia oraz informację o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia. Odpis zawiadomienia należy umieścić w aktach osobowych.

Spór o karę rozstrzygnie sąd

Pracownik może złożyć sprzeciw od kary porządkowej w ciągu 7 dni od jej nałożenia. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 4 marca 1999 r., sygn. akt I PKN 605/98, zastosowanie kary następuje w chwili podpisania przez pracownika pisma o ukaraniu, gdyż wtedy wewnętrzna wola przełożonego otrzymuje swój zewnętrzny wyraz. Natomiast z punktu widzenia skutków takiej decyzji dla pracownika istotne znaczenie ma chwila zawiadomienia go na piśmie o zastosowanej karze. Natomiast odmowa przyjęcia pisma, o którym pracownik wie, że zawiera informację o ukaraniu, jest równoznaczna z zawiadomieniem o zastosowaniu kary porządkowej w rozumieniu art. 110 i 112 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z 29 czerwca 2000 r., sygn. akt I PKN 716/99).

Decyzję o odrzuceniu lub uwzględnieniu sprzeciwu podejmuje pracodawca po uwzględnieniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej.

Jeśli pracodawca nie odrzuci sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia, uznaje się go za uwzględniony.

Jeśli sprzeciw nie zostanie uwzględniony, pracownik może zwrócić się o uchylenie kary do sądu. Uwzględnienie sprzeciwu od kary pieniężnej lub jej uchylenie na podstawie orzeczenia sądu powoduje konieczność zwrotu równowartości tej kary.

Po roku nienagannej pracy w razie uwzględnienia sprzeciwu lub uchylenia kary przez sąd, karę uważa się za niebyłą, a odpis o jej nałożeniu usuwa się z akt osobowych pracownika. Oczywiście pracodawca może z własnej inicjatywy lub na wniosek reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej uznać karę za niebyłą w terminie wcześniejszym.

Piotr Matwiejczyk 

Podstawa prawna:

ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn.zm.).

 

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zmiany w amortyzacji aut od 2026 r. – jak nie stracić 20 tys. zł na samochodzie firmowym?

Od 1 stycznia 2026 r. nadchodzi rewolucja dla przedsiębiorców. Zmiany w przepisach sprawią, że auta spalinowe staną się znacznie droższe w rozliczeniu podatkowym. Nowe, niższe limity amortyzacji i leasingu mogą uszczuplić kieszeń firmy o nawet 20 tys. zł w ciągu kilku lat. Co zrobić jeszcze w 2025 r., żeby uniknąć dodatkowych kosztów i utrzymać maksymalne odliczenia? Poniżej znajdziesz praktyczny poradnik.

Obcokrajowcy wciąż chętnie zakładają w Polsce małe firmy. Głównie są to Ukraińcy i Białorusini [DANE Z CEIDG]

Obcokrajowcy wciąż chętnie zakładają w Polsce małe firmy. Głównie są to Ukraińcy i Białorusini [DANE Z CEIDG]. W pierwszej połowie br. 21,5 tys. wniosków dotyczących założenia jednoosobowej działalności gospodarczej wpłynęło do rejestru CEIDG od osób, które mają obywatelstwo innego państwa. To 14,4% wszystkich zgłoszeń w tym zakresie.

Hossa na giełdzie w 2025 r. Dlaczego Polacy nie korzystają z tego okresu? Najwięcej zarabiają zagraniczni inwestorzy

Na warszawskiej giełdzie trwa hossa. Dlaczego Polacy nie korzystają z tego okresu? Najwięcej zarabiają u nas zagraniczni inwestorzy. Co musi się w Polsce zmienić, aby ludzie zaczęli inwestować na giełdzie?

Umowy PPA w 2025 r. – korzyści i ryzyka dla małych i średnich firm w Polsce

Płacisz coraz wyższe rachunki za prąd? Coraz więcej firm w Polsce decyduje się na umowy PPA, czyli długoterminowe kontrakty na energię z OZE, które mogą zagwarantować stałą cenę nawet na 20 lat. To szansa na przewidywalne koszty i lepszy wizerunek, ale też zobowiązanie wymagające spełnienia konkretnych warunków. Sprawdź, czy Twoja firma może na tym skorzystać.

REKLAMA

Rezygnują z własnej działalności na rzecz umowy o pracę. Sytuacja jest trudna

Sytuacja jednoosobowych działalności gospodarczych jest trudna. Coraz więcej osób rezygnuje i wybiera umowę o pracę. W 2025 r. wpłynęło blisko 100 tysięcy wniosków o zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej. Jakie są bezpośrednie przyczyny takiego stanu rzeczy?

Umowa Mercosur może osłabić rynek UE. O co chodzi? Jeszcze 40 umów handlowych należy przejrzeć

Umowa z krajami Mercosur (Argentyną, Brazylią, Paragwajem i Urugwajem) dotyczy partnerstwa w obszarze handlu, dialogu politycznego i współpracy sektorowej. Otwiera rynek UE na produkty z tych państw, przede wszystkim mięso i zboża. Rolnicy obawiają się napływu tańszych, słabszej jakości produktów, które zdestabilizują rynek. UE ma jeszcze ponad 40 umów handlowych. Należy je przejrzeć.

1 października 2025 r. w Polsce wchodzi system kaucyjny. Jest pomysł przesunięcia terminu lub odstąpienia od kar

Dnia 1 października 2025 r. w Polsce wchodzi w życie system kaucyjny. Rzecznik MŚP przedstawia szereg obaw i wątpliwości dotyczących funkcjonowania nowych przepisów. Jest pomysł przesunięcia terminu wejścia w życie systemu kaucyjnego albo odstąpienia od nakładania kar na jego początkowym etapie.

Paragony grozy a wakacje 2025 na półmetku: więcej rezerwacji, dłuższe pobyty i stabilne ceny

Wakacje 2025 na półmetku: więcej rezerwacji, dłuższe pobyty i stabilne ceny. Mimo pojawiających się w mediach “paragonów grozy”, sierpniowy wypoczynek wciąż można zaplanować w korzystnej cenie, zwłaszcza rezerwując nocleg bezpośrednio.

REKLAMA

150 tys. zł dofinansowania! Dla kogo i od kiedy można składać wnioski?

Zakładasz własny biznes, ale brakuje Ci środków na start? Nie musisz od razu brać drogiego kredytu. W Polsce jest kilka źródeł finansowania, które mogą pomóc w uruchomieniu działalności – od dotacji i tanich pożyczek, po prywatnych inwestorów i crowdfunding. Wybór zależy m.in. od tego, czy jesteś bezrobotny, mieszkasz na wsi, czy może planujesz innowacyjny startup.

W pół roku otwarto ponad 149 tys. jednoosobowych firm. Do tego wznowiono przeszło 102 tys. [DANE Z CEIDG]

Jak wynika z danych Ministerstwa Rozwoju i Technologii (MRiT), w pierwszej połowie 2025 roku do rejestru CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) wpłynęło 149,1 tys. wniosków dotyczących założenia jednoosobowej działalności gospodarczej. To o 1% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku, kiedy takich przypadków było 150,7 tys. Co to oznacza?

REKLAMA