Jak ustalać składkę wypadkową od 1 kwietnia 2009 r.

Rok składkowy, w którym obowiązuje dana wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, obejmuje okres od 1 kwietnia danego roku do 31 marca roku następnego.

Płatnikom, którzy byli zobowiązani przekazać formularz ZUS IWA za 3 ostatnie lata kalendarzowe, stopę procentową składki ustala ZUS. W pozostałych przypadkach stopę procentową ustalają sami płatnicy składek. Raz ustaloną stopę składki na ubezpieczenie wypadkowe płatnik powinien stosować do wyliczania składki za wszystkie osoby ubezpieczone, które zgłasza do ubezpieczenia wypadkowego przez cały rok składkowy.

Podane w tekście wartości stóp procentowych składki na ubezpieczenie wypadkowe oraz wskaźniki korygujące, jakie będą obowiązywały od 1 kwietnia 2009 r., wynikają z projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie z 29 listopada 2002 r.

1. Płatnicy zgłaszający co najmniej 10 ubezpieczonych, którzy nie składali formularza ZUS IWA za ostatnie 3 lata kalendarzowe

Płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych, którzy nie składali w okresie 3 kolejnych ostatnich lat kalendarzowych formularza ZUS IWA, są zobowiązani samodzielnie ustalić obowiązującą ich wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Będzie to dotyczyło płatników, którzy nie przekazali takiego formularza przynajmniej za jeden rok z lat 2006, 2007 i 2008. Takich płatników będzie obowiązywała stopa procentowa ustalana dla grupy działalności, do której należy dany płatnik składek z uwagi na rodzaj prowadzonej przeważającej działalności według PKD, z jakim był on ujęty w rejestrze REGON, według stanu na 31 grudnia poprzedniego roku.

Obowiązującą od 1 kwietnia 2009 r. stopą procentową składki dla tych płatników będzie więc stopa, jaka zostanie określona dla grupy działalności, do której będzie należał dany płatnik składek z uwagi na swój rodzaj przeważającej działalności określony kodem „PKD 2004”, z jakim będzie ujęty w rejestrze REGON na 31 grudnia 2008 r.

WAŻNE!

Grupa działalności, do której został przypisany płatnik, określa równocześnie wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Aby prawidłowo ustalić obowiązującą wysokość stopy procentowej składki, płatnik powinien ustalić liczbę ubezpieczonych oraz właściwą dla siebie grupę działalności.

2. Liczba ubezpieczonych

Liczbę ubezpieczonych, decydującą o sposobie wyznaczenia obowiązującej danego płatnika stopy procentowej składki, należy ustalić sumując wszystkich ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego, a następnie dzieląc tak uzyskaną liczbę przez liczbę miesięcy, w których płatnik składek zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego chociaż jednego ubezpieczonego. W liczbie ubezpieczonych ustalanej za poszczególne miesiące płatnik uwzględnia wszystkie osoby, które chociaż przez jeden dzień danego miesiąca podlegały ubezpieczeniu wypadkowemu.

Płatnicy składek zgłaszani w ZUS po raz pierwszy, liczbę ubezpieczonych zgłaszanych do ubezpieczenia wypadkowego, do celów ustalenia obowiązującej ich wysokości stopy procentowej składki, ustalają na podstawie liczby ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu, od którego płatnik zgłosił pierwszą osobę do tego ubezpieczenia.

Liczbę ubezpieczonych płatnik zaokrągla do pełnych jedności: w górę, jeżeli końcówka jest większa lub równa 0,5, albo w dół, jeżeli jest ona mniejsza od 0,5.

 

3. Grupa działalności

Przynależność do grupy działalności należy ustalić według rodzaju przeważającej działalności płatnika według PKD ujętego w rejestrze REGON na 31 grudnia roku poprzedzającego dany rok składkowy. W przypadku nowych płatników, którzy zgłaszają się w ZUS już po tej dacie, grupę działalności, do której należą, ustala się na podstawie ich rodzaju przeważającej działalności, z jakim zostaną oni ujęci w rejestrze REGON w dniu, od którego stali się płatnikami składek na to ubezpieczenie.

WAŻNE!

W okresie od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2009 r. do określenia rodzaju i grupy działalności płatnika na potrzeby ustalania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe płatnik stosuje wyłącznie klasyfikację „PKD 2004”.

Wykaz grup działalności oraz przypisanej im wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe oraz kategorii ryzyka określa załącznik nr 2 do rozporządzenia z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków.

Obowiązujący od 1 kwietnia 2006 r. do 31 marca 2009 r. zakres wartości stóp procentowych składki na ubezpieczenie wypadkowe zawierał się w przedziale od 0,67% do 3,6%.

WAŻNE!

Od 1 kwietnia 2009 r. do 31 marca 2010 r. najniższa stopa procentowa składki wypadkowej wynosi 0,67%, a najwyższa stopa procentowa składki wypadkowej wynosi 3,33%.

4. Płatnicy zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych lub płatnicy niepodlegający wpisowi do rejestru REGON

Wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla tej grupy płatników została ustalona w jednolitej wysokości i wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na rok składkowy dla grup działalności.

W roku składkowym trwającym od 1 kwietnia 2008 r. do 31 marca 2009 r. najwyższa stopa procentowa składki ustalona dla grupy działalności „Górnictwo surowców energetycznych” wynosi 3,6%, dlatego do 31 marca 2009 r. stopa procentowa dla tej grupy płatników wynosi 1,8% podstawy jej wymiaru.

Od 1 kwietnia 2009 r. najwyższa stopa procentowej składki również została ustalona dla „Górnictwa” i wynosi ona 3,33%. Zatem wysokość stopy procentowej składki obowiązującej od 1 kwietnia 2009 r. dla płatników rozliczających składki jedynie na własne ubezpieczenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub prowadzących niewielkie firmy, w których liczba ubezpieczonych nie przekracza 9 osób, będzie wynosiła 1,67%.

WAŻNE!

Od 1 kwietnia 2009 r. płatnik składek zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 osób, a więc i płatnik składek rozliczający składki wyłącznie na własne ubezpieczenie, ma obowiązek naliczać składkę na ubezpieczenie wypadkowe od stopy procentowej, która wynosi 1,67%.

 

5. Płatnicy, którzy składali formularz ZUS IWA

Dla tej grupy płatników stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest ustalana przez ZUS. Jednak ZUS ustala wysokość stopy procentowej składki tylko tym płatnikom, którzy są zobowiązani do przekazywania formularza ZUS IWA, a ściślej tym, którzy przekazali ten dokument za 3 kolejne ostatnie lata kalendarzowe poprzedzające dany rok składkowy, wykazując w nim niezbędne do wyliczenia tej stopy dane dotyczące m.in. rodzaju działalności, liczby ubezpieczonych, liczby wypadków przy pracy oraz liczby osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia.

ZUS ustala jej wysokość przez przemnożenie stopy procentowej składki określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik, przez wskaźnik korygujący. Wskaźniki korygujące obowiązujące do 31 marca 2009 r. wynoszą odpowiednio: 0.8, 0.9, 1.0, 1.1, 1.2. Oznacza to, że stopa procentowa składki ustalona dla grupy działalności, do której należy płatnik - teoretycznie obowiązująca danego płatnika - może zostać przez ZUS obniżona o 20% lub podwyższona o tę wartość.

Od 1 kwietnia 2009 r. najniższy wskaźnik korygujący będzie wynosił 0,5, natomiast najwyższy - 1,5. A zatem stopa procentowa składki ustalana przez ZUS, począwszy od roku składkowego obejmującego okres od 1 kwietnia 2009 r. do 31 marca 2010 r., będzie mogła być obniżana lub podwyższana maksymalnie o 50% w stosunku do podstawowej wartości stopy procentowej składki ustalonej dla grupy działalności, do której należy płatnik.

Wartość wskaźnika korygującego jest ustalana indywidualnie dla każdego płatnika składek w zależności od wielkości różnicy między kategorią ryzyka ustaloną dla grupy działalności, do której należy płatnik składek, a kategorią ryzyka ustaloną dla danego płatnika przez ZUS na podstawie danych z formularzy ZUS IWA z 3 ostatnich lat kalendarzowych.

O ustalonej na dany rok składkowy wysokości stopy procentowej składki ZUS jest zobowiązany zawiadomić płatników w terminie do 20 kwietnia danego roku.

Wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe od 1 kwietnia 2009 r. do 31 marca 2010 r. dla poszczególnych grup płatników

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jeżeli ZUS do 30 kwietnia 2009 r. nie przekaże płatnikowi informacji o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, płatnik powinien zwrócić się do ZUS o ustalenie, w jakiej wysokości ma obowiązek naliczać składki od 1 kwietnia 2009 r.

6. Zaniżenie wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe

Zarówno płatnicy składek, którzy samodzielnie ustalają wysokość stopy procentowej składki, jak również ci, którym zostanie ona ustalona przez ZUS, powinni zwracać szczególną uwagę na prawidłowość jej ustalenia oraz na prawidłowość danych wykazywanych na formularzu ZUS IWA. Nieprawidłowe ustalenie wysokości stopy procentowej tej składki czy podanie nieprawidłowych danych na formularzu ZUS IWA lub niezłożenie takiego formularza, mimo obowiązku, może być przyczyną tego, że ZUS wyznaczy ją płatnikowi składek na dany rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Przesłanką takiego podwyższenia, oprócz błędu płatnika, jest fakt zaniżenia jej wysokości. Podwyższenie stopy procentowej składki następuje w takich przypadkach w formie decyzji administracyjnej.

Jeżeli więc płatnik, który składał formularz ZUS IWA za lata 2006 i 2007, nie przekaże go za 2008 r. będąc do tego zobowiązany, czego konsekwencją będzie nieustalenie mu przez ZUS stopy procentowej składki na rok składkowy rozpoczynający się 1 kwietnia 2009 r., a samodzielnie ustalona przez tego płatnika stopa procentowa składki na ten rok zostanie zaniżona (w stosunku do tej, jaką ustaliłby mu ZUS posiadając informację ZUS IWA za trzy kolejne ostatnie lata - 2006, 2007 i 2008), ZUS ustali mu jej wysokość w drodze decyzji jako 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych.

Taka konsekwencja spotka również płatników, którzy będą stosowali wysokość stopy procentowej ustalonej dla ich grupy działalności, zamiast stopy składki w wysokości zryczałtowanej, obowiązującej ich z uwagi na fakt rozliczania składek wyłącznie za siebie (od roku składkowego rozpoczynającego się 1 kwietnia 2009 r. jej wysokość będzie wynosiła 1,67%).

 

GRUPY DZIAŁALNOŚCI, KATEGORIE RYZYKA I STOPY PROCENTOWE SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE DLA GRUP DZIAŁALNOŚCI (obowiązujące od 1 kwietnia 2009 r.)

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

* Kod PKD określony w przepisach w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Do 31 grudnia 2009 r. do grup działalności i rodzaju działalności stosuje się Polską Klasyfikację Działalności (PKD) wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z 20 stycznia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (DzU nr 33, poz. 289 i nr 165, poz. 1727).

 

• art. 2 pkt 8, art. 27-34 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.),

• rozporządzenie z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (DzU nr 200, poz. 1692 ze zm.),

• rozporządzenie z 22 kwietnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (DzU nr 73, poz. 436),

• rozporządzenie z 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (DzU nr 251, poz. 1885),

• rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (rozporządzenie czeka na podpis Ministra Pracy i Polityki Społecznej).

Roman Dorawa

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych