Zasady tworzenia instrukcji bhp

Wprowadzanie w zakładzie pracy instrukcji bhp jest prawnym obowiązkiem pracodawców wynikającym zarówno z Kodeksu pracy (art. 237⁴ § 2 k.p.), jak i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r., w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, zwanego dalej rozporządzeniem.

Ważne elementy takiej instrukcji to:

• nieokreślone przez żadne przepisy prawne, lecz zaakceptowane przez pracodawcę oraz osoby kierujące pracą reguły i procedury bezpiecznego postępowania wynikające z doświadczenia życiowego oraz przesłanek naukowo-technicznych,

• nienormowane prawem zasady wynikające z doświadczenia życiowego, rozwoju techniki i logicznego rozumowania, których przestrzeganie zapewnia faktyczne bezpieczeństwo pracy,

• pozaprawne normy postępowania, które są akceptowane przez pracowników nadzoru.

To, jaką treść będzie miałą dana instrukcja bhp, zależy przede wszystkim od inwencji pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy, a także pracowników nadzoru oraz samych pracowników obsługujących maszyny. Należy pamiętać, że powinno się przy tym dokładnie zbadać konkretne stanowisko pracy oraz wziąć pod uwagę sugestie zatrudnionych na nim pracowników.

Instrukcje powinny odpowiednio określać zarówno czynności do wykonania przed rozpoczęciem danej pracy, a także zasady i sposoby bezpiecznego jej wykonywania, jak i czynności do wykonania po zakończeniu tej pracy oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzających zagrożenie życia lub zdrowia pracowników (§ 41 ust. 2 ww. rozporządzenia).

Treść instrukcji bhp, przed jej wdrożeniem, powinna opierać się na sprawdzonych i przyjętych powszechnie metodach pracy, ukształtowanych na przestrzeni wielu lat. Ponadto trzeba ją skonsultować z możliwie jak najszerszym gronem załogi, a przede wszystkim z pracownikiem służby bhp.

Udostępnianie pracownikom instrukcji stanowiskowych oznacza, że najpierw instrukcję taką należy opracować i stosownie do okoliczności wdrożyć, czyli zapoznać pracownika obsługującego dane urządzenie z jej treścią. Nie ma obowiązku wywieszania instrukcji stanowiskowych, choć stanowi to dość powszechną praktykę.

W dobie Internetu często zdarza się tak, że taka instrukcja rozsyłana jest za pomocą poczty elektronicznej. W takiej sytuacji brak instrukcji przy urządzeniu wcale nie oznacza, że jej treść nie została przekazana do wiadomości pracowników.