Okres przedawnienia ma zależeć od przedsiębiorcy

Dziś wszystkie roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia tylko od dłużnika zależy, czy spełni roszczenie. Może uchylić się od jego zaspokojenia albo po upływie terminu zrzec się z zarzutu przedawnienia.

Przygotowany przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego działającą przy ministrze sprawiedliwości projekt nowego kodeksu cywilnego wprowadzi istotne zmiany do instytucji przedawnienia roszczeń. Umożliwią one przedsiębiorcom zawieranie między sobą umów określających okresy przedawnienia roszczeń wynikających z zawieranych kontraktów. Wprowadzą też możliwość przedawniania się roszczeń niemajątkowych i ograniczą występowanie terminów zawitych, których nie można przywrócić, gdy już upłyną.

- Przedsiębiorcy od dawna chcieli mieć wpływ na przedawnianie się roszczeń wynikających z zawieranych przez siebie umów. Twierdzili, że ułatwi im to prowadzenie działalności gospodarczej - tłumaczy radca prawny Wojciech Biernacki z Kancelarii Radców Prawnych Biernaccy.

Projekt nowego kodeksu cywilnego przewiduje, że podstawowy termin przedawnienia roszczeń wynikający z umów zawartych pomiędzy przedsiębiorcami może zostać skrócony lub przedłużony. Określony w ten sposób w umowie termin nie powinien być jednak krótszy niż rok, a dłuższy niż dziesięć lat. W dodatku taka zmiana musi być symetryczna. Oznacza to, że dotyczyć ma wzajemnych roszczeń obu stron.

- Takie ograniczenie będzie przeciwdziałać narzucaniu przez silniejszą stronę stosunku prawnego niekorzystnych rozwiązań stronie słabszej - twierdzą autorzy projektu.

Natomiast po rozpoczęciu biegu podstawowego terminu przedawnienia przedsiębiorcy nie będą już mogli w drodze umowy zmienić jego długości.

- Obecnie na ogólnych zasadach przedawniają się wyłącznie roszczenia majątkowe. Natomiast tam, gdzie muszą zostać ograniczone roszczenia niemajątkowe, stosowane są terminy zawite, które są bardziej restrykcyjne, między innymi dlatego, że w razie uchylenia ich nie mogą zostać przywrócone - wskazuje adwokat Sebastian Koczur z Kancelarii Adwokackiej w Krakowie Jego zdaniem, nie ma żadnych racjonalnych przesłanek przemawiających za tym, by roszczenia niemajątkowe podlegały wyłącznie terminom zawitym.

Projekt wprowadza możliwość przedawnienia się również roszczeń niemajątkowych, ale tylko wówczas, gdy tak będą stanowiły przepisy szczególne. Autorzy projektu uznają, że ograniczenie dochodzenia wszystkich roszczeń powinno odbywać się na takich samych zasadach przedawnienia. Powołują się na przykład dwóch roszczeń dotyczących naruszenia tego samego dobra osobistego. Obecnie roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne z tytułu naruszenia tego dobra przedawnia się, natomiast nie przedawnia się roszczenie o usunięcie skutków tego naruszenia.