Przedsiębiorca zawiesi firmę na dwa lata

W sobotę weszła w życie istotna część nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Jest to jeden z najważniejszych aktów prawnych przygotowanych przez Ministerstwo Gospodarki w pakiecie ustaw na rzecz przedsiębiorczości, których uchwalenie ma zlikwidować w Polsce złe prawo gospodarcze, nieprzejrzyste podatki i nadmiar biurokracji. Dzięki nowym przepisom, które wejdą w życie od jutra, przedsiębiorcom będzie łatwiej załatwiać sprawy w urzędach.

Osoby prowadzące własną firmę będą miały także możliwość zawieszenia wykonywanej działalności gospodarczej na okres od miesiąca do dwóch lat. Z kolei organy administracji publicznej będą musiały przyjmować niekompletne wnioski oraz nie będą mogły żądać od przedsiębiorcy dokumentów niewymaganych prawem.

Drugi etap nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (projekt ustawy jest w uzgodnieniach międzyresortowych) ma wprowadzić tzw. jedno okienko, w którym będzie można dokonać wszelkich formalności związanych z rozpoczęciem działalności gospodarczej. Zostaną również uproszczone przepisy związane z ewidencjonowaniem przedsiębiorców, reglamentacją ich działalności oraz ograniczeniem kontroli w firmach.

Interpretacja w 30 dni

Nowe przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zmieniają regulacje dotyczące urzędniczych interpretacji w indywidualnych sprawach. Przedsiębiorcy będą mogli złożyć wniosek do organu administracji publicznej albo do państwowej jednostki organizacyjnej (takiej jak ZUS) o wydanie pisemnej opinii co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek płacenia podatków albo składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne. Opłata od złożenia wniosku o wydanie urzędniczej interpretacji przepisów wynosi 40 zł. Samą interpretację w formie decyzji przedsiębiorca musi otrzymać w ciągu 30 dni od złożenia wniosku. Będzie przysługiwało od niej odwołanie. Jeżeli organ nie dotrzyma 30-dniowego terminu, przedsiębiorca może uznać, że urząd przyjął jego argumentację przedstawioną we wniosku. Decyzja nie będzie wiążąca dla przedsiębiorcy. Ma natomiast wiązać organy administracji. Przedsiębiorcy, który zastosuje się do urzędniczej interpretacji, nie będzie można obciążyć w przypadku zmiany zdania przez urząd daninami publicznymi, sankcjami administracyjnymi, finansowymi ani karami.

Niekompletne wnioski

Organy administracji publicznej nie będą mogły odmówić przyjęcia od przedsiębiorcy niekompletnego wniosku oraz żądać od niego dokumentów, których obowiązek złożenia nie wynika wprost z przepisów prawa. Umożliwienie przedsiębiorcom składania niekompletnych wniosków powinno znacznie przyśpieszyć załatwianie spraw przez urzędy.

Nowe regulacje o uzupełnianiu dokumentów nie naruszają przepisów szczegółowych określających terminy i tryb uzupełniania pism i wniosków ani terminów załatwiania spraw wywołanych ich wniesieniem, w szczególności przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.

Zawieszenie działalności

Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników będzie mógł zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od miesiąca do dwóch lat.

Z zawieszenia działalności gospodarczej będą mogli skorzystać przedsiębiorcy, którzy z różnych powodów, osobistych lub ekonomicznych, nie mogą jej prowadzić, ale nie chcą jej też wyrejestrować. Będzie to mógł zrobić tylko przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników. W przypadku spółki cywilnej zawieszenie musi dotyczyć wszystkich wspólników. Przepisy nie precyzują, czy z zawieszenia będą mogli korzystać przedsiębiorcy, którzy, co prawda, zatrudniają pracowników, ale przebywają oni na urlopie bezpłatnym czy też wychowawczym. W tej sprawie należy oczekiwać interpretacji ZUS. Zawiesić działalności nie będą natomiast mogli przedsiębiorcy, którzy zatrudniają zleceniobiorców.

W okresie zawieszenia przedsiębiorca nie będzie mógł wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności. Będzie mu jednak przysługiwało prawo do podejmowania wszelkich czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Może także osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem. Będzie mógł także sprzedawać własne środki trwałe i wyposażenie firmy. Zawieszenie działalności nie uchroni go jednak przed przewidzianymi prawem kontrolami.

Zwolnienie od składek

W okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Będzie mógł natomiast opłacać dobrowolnie składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ale nie chorobowe i wypadkowe. To będzie miało wpływ na prawo do świadczeń. Na przykład, jeśli zawieszenie będzie trwało ponad miesiąc, to po wznowieniu prowadzenia firmy przedsiębiorca, który zacznie opłacać składki chorobowe, będzie musiał podlegać ubezpieczeniu chorobowemu przez 180 dni, aby np. w przypadku choroby nabyć prawo do zasiłku.

Zawieszenie będzie wywierało skutki prawne w zakresie ubezpieczeń społecznych od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przedsiębiorca dokonał zgłoszenia zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, do ostatniego dnia miesiąca, w którym przedsiębiorca dokonał zgłoszenia wznowienia wykonywania działalności gospodarczej. Jeśli więc przedsiębiorca zawiesi prowadzenie firmy na przykład od 10 grudnia do 2 lutego, składek na ubezpieczenia społeczne nie będzie opłacał za okres od 1 stycznia do 28 lutego. ZUS w okresie od 10 do 31 grudnia będzie go traktował jako prowadzącego działalność, mimo iż działalności faktycznie nie będzie prowadził. Natomiast okres od 3 do 28 lutego będzie traktowany jako okres zawieszenia działalności, mimo że w tym okresie działalność będzie już wykonywana.

Nieopłacanie składek zdrowotnych spowoduje po 30 dniach od zawieszenia brak możliwości korzystania przez przedsiębiorcę ze świadczeń lekarskich. Wtedy może zostać zgłoszony do ubezpieczenia jako członek rodziny albo dobrowolnie ubezpieczyć się w NFZ.

Wakacje podatkowe

Przedsiębiorca, który zawiesi wykonywanie działalności gospodarczej, skorzysta z wakacji podatkowych. Zawieszenie prowadzenia firmy będzie skutkowało zwolnieniem z obowiązku zapłaty zaliczek na podatek dochodowy, bez względu na sposób ich opłacania (miesięczny, kwartalny czy uproszczony). Preferencja obejmie zarówno indywidualnych przedsiębiorców, jak i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą w ramach spółek osobowych. W przypadku indywidualnych przedsiębiorców oraz wspólników spółki cywilnej zawieszenie opłacania zaliczek podatkowych następuje z mocy prawa. Natomiast podatnicy prowadzący działalność w ramach handlowych spółek osobowych nie będą musieli opłacać zaliczek pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o okresie zawieszenia działalności. Wspólnik na zawiadomienie urzędu skarbowego będzie miał siedem dni od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej.

Zwolnienie z obowiązku zapłaty zaliczek dotyczy zarówno podatników rozliczających PIT na zasadach ogólnych, jak i rozliczających się według stawki liniowej. Po upływie okresu zawieszenia podatnik będzie miał obowiązek uiszczania zaliczek według zasad obowiązujących przed okresem zawieszenia.

Podatki zryczałtowane

Podatnik opodatkowany ryczałtem ewidencjonowanym, który zawiesi wykonywanie działalności gospodarczej, będzie zwolniony, w zakresie tej działalności, z obliczania i wpłacania ryczałtu na rachunek urzędu skarbowego. Dotyczy to zarówno osób prowadzących działalność jednoosobowo, jak i wspólników spółki jawnej. W tym drugim wypadku konieczne jest jednak zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o fakcie zawieszenia przed upływem siedmiu dni od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zawieszeniu firmy.

Po wznowieniu działalności podatnik będzie zobowiązany obliczyć i wpłacić ryczałt dotyczący okresu zawieszenia. Obowiązek ten odnosi się do kategorii przychodów uzyskanych przez przedsiębiorcę w ramach czynności dozwolonych przez ustawodawcę w okresie zawieszenia m.in. przychodów ze zbycia środków trwałych czy też uzyskanych na skutek wykonywania czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Ze zwolnienia podatkowego w czasie zawieszenia skorzystają także podatnicy opłacający kartę podatkową. Podatnik rozliczający się w tej formie będzie zwolniony z obowiązku zapłaty podatku w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień zawieszenia.

Deklaracje niepotrzebne

Przedsiębiorcy opodatkowani VAT, którzy skorzystają z możliwości zawieszenia działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, nie będą mieli obowiązku składania deklaracji, za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Zwolnienie to jednak nie będzie dotyczyć wszystkich podatników. Preferencja nie obejmie przedsiębiorców, którzy: zarejestrowali się jako podatnicy VAT UE, dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo dokonują importu usług lub nabywają towary - w zakresie których są podatnikiem.

Przedsiębiorca, który w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej będzie realizował dozwolone przez ustawodawcę czynności skutkujące powstaniem obowiązku obliczenia podatku VAT z tego tytułu (np. sprzedaż wyposażenia), będzie zobowiązany do złożenia deklaracji podatkowej za ten okres. Ze zwolnienia z obowiązku składania deklaracji podatkowych nie skorzysta także przedsiębiorca, który w trakcie okresu zawieszenia działalności gospodarczej będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego. Ponadto podatnik, który w okresie rozliczeniowym złoży wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej, zobowiązany będzie do złożenia deklaracji podatkowej za ten okres. Zwolnienie z obowiązku składania deklaracji podatkowych dotyczy wyłącznie pełnego okresu rozliczeniowego.

Działalność cudzoziemców

Nowelizacja rozszerza również listę krajów, których obywatele (albo osoby prawne) będą mogli wykonywać na terytorium RP działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Działalność taką będą mogli zatem prowadzić obywatele oraz osoby prawne ze Szwajcarii.

W związku z postanowieniami prawa europejskiego przedsiębiorcy z państw UE, EFTA oraz Szwajcarii będą mogli także czasowo świadczyć usługi w Polsce bez konieczności uzyskania wpisu do Rejestru Przedsiębiorców w KRS albo ewidencji działalności gospodarczej.

Nowelizacja wprowadza ponadto dwa przepisy, które mają na celu umożliwienie zdobycia środków na utrzymanie cudzoziemców przebywających legalnie w Polsce, których np. małżonkowie mają prawo wykonywać działalność gospodarczą. Pierwszy z nich umożliwi podjęcie działalności gospodarczej przez członka rodziny cudzoziemca wykonującego w Polsce działalność gospodarczą zgodnie z postanowieniami umów międzynarodowych. Warunkiem jest posiadanie przez taką osobę zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony.

Dopuszczeni do wykonywania działalności w Polsce zostaną także członkowie rodzin cudzoziemców posiadających zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony i wykonujących działalność gospodarczą. Osoba taka musi również posiadać zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony udzielone w celu połączenia z rodziną, a jej działalność gospodarcza musi obejmować taki sam zakres.

Działalność gospodarcza

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

40zł będzie wynosić opłata za wydanie urzędniczej interpretacji przepisów

Adam Makosz,

Magdalena Majkowska,

Michał Jarosik,

Bartosz Marczuk

Podstawa prawna

• Ustawa z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 141, poz. 888).

OPINIE

Katarzyna Urbańska

dyrektor departamentu prawnego PKPP Lewiatan

Pozytywnie oceniam kierunek zmian zaproponowanych w znowelizowanej ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

Nowe rozwiązania przewidują możliwość zawieszania działalności gospodarczej, rozszerzają zakres wiążących interpretacji przepisów prawa. Skróceniu ulegnie czas rozpatrywania przez sądy rejestrowe wniosku o rejestrację z 14 do 7 dni. Warto również zwrócić uwagę na liberalizację przepisu o oznaczeniach towarów.

Należy jednak pamiętać, że z instytucji zawieszenia działalności gospodarczej skorzystać będą mogli jedynie przedsiębiorcy niezatrudniający pracowników, a reżim prawny dla wiążących interpretacji przepisów prawa podatkowego przewidziany w Ordynacji podatkowej różni się od reżimu prawnego zawartego w ustawie o swobodzie w zakresie wiążących interpretacji innych przepisów prawa.

Zbyszko Wizner

radca prawny, doradca podatkowy z kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak

Nowelizacja ustawy budzi pewien niedosyt. Możliwość zawieszania działalności gospodarczej przysłuży się uelastycznieniu możliwości zarobkowania, jednak ma pozytywne znaczenie jedynie dla przedsiębiorców, którzy zawieszając działalność, jednocześnie podejmą pracę, w ramach której będą objęci ubezpieczeniem społecznym. W przeciwnym wypadku nie będą mogli korzystać ze świadczeń, np. w razie choroby. Przepisy o interpretacjach w zakresie danin publicznych dotyczą jedynie tych danin, do których nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej. Brak odpowiednika art. 14l Ordynacji podatkowej skłania do poglądu, że skutkiem wydania wadliwej interpretacji korzystnej dla przedsiębiorcy będzie brak obowiązku zapłaty nie tylko ewentualnych odsetek, kar itp., ale także samej daniny, mimo że w danym wypadku taki obowiązek rzeczywiście będzie istniał.

GP RADZI

Od kiedy i jak zawiesić działalność gospodarczą

Chcę skorzystać z nowych przepisów dotyczących zawieszania działalności gospodarczej. Czy będę mógł to zrobić już w przyszłym tygodniu i jakie opłaty się z tym wiążą?

Zawieszenie działalności będzie możliwe od 20 września. Jest dokonywane na pisemny wniosek przedsiębiorcy złożony do organu ewidencyjnego w gminie. Natomiast przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym wniosek o zawieszenie działalności składa w sądzie rejestrowym. Wniosek musi zawierać m.in. firmę i nazwę przedsiębiorcy, oznaczenie formy prawnej działalności, NIP, siedzibę i adres przedsiębiorcy. Należy do niego dołączyć oświadczenie o niezatrudnianiu pracowników. Zawiesić działalność firmy będą mogli tylko przedsiębiorcy, którzy nie zatrudniają pracowników. Wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej oraz wniosek o wykreślenie wpisu z ewidencji będą bezpłatne.

Podstawa prawna

• Art. 9 ustawy z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 141, poz. 888).

W jakim terminie trzeba uzupełnić wniosek

Nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie pozwala urzędnikom na odmowę przyjęcia niekompletnego wniosku. Ile czasu będę miał na jego uzupełnienie?

Terminy i tryb uzupełniania pism i wniosków niekompletnych oraz terminy załatwiania spraw wynikających z tych pism i wniosków określają odrębne przepisy. Gdy organ administracji publicznej stwierdzi konieczność uzupełnienia wniosku, to zgodnie z art. 64 par. 2 kodeksu postępowania administracyjnego wnioskodawca będzie musiał uczynić to w terminie siedmiu dni od otrzymania pisma informującego o brakach. W przeciwnym wypadku pozostawi się podanie bez rozpoznania. Wyznaczony przez organ administracyjny siedmiodniowy termin do uzupełnienia braków formalnych pisma jest terminem ustawowym i nie może być wydłużany ani skracany przez organ administracyjny.

Podstawa prawna

• Ustawa z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 z późn. zm.).

Jakie znaczenie ma wydana przez urząd interpretacja

Zamierzam zwrócić się do ZUS o pisemną interpretację w sprawie zakresu i sposobu zastosowania niezrozumiałych dla mnie przepisów dotyczących obowiązku płacenia składek na ubezpieczenia społeczne. Czy będę musiał stosować się do zawartych w niej wskazówek?

Interpretacje zawsze będą wiążące dla właściwych dla przedsiębiorcy organów administracji publicznej. Przedsiębiorca natomiast nie ma obowiązku zastosowania się do interpretacji. Stosowanie się do wytycznych ma znaczenie dlatego, że jest on chroniony w momencie, gdy zostanie zakwestionowane jego postępowanie. Jeśli przedsiębiorca wskaże, że zastosował się do uzyskanej interpretacji, nie będzie mógł zostać obciążony jakimikolwiek podatkami, karami administracyjnymi lub finansowymi. Interpretacja może zostać zmieniona wyłącznie w drodze wznowienia postępowania. Nie zmienia się interpretacji, w wyniku której nastąpiły nieodwracalne skutki prawne.

Podstawa prawna

• Art. 10 i 10a ustawy z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 141, poz. 888).