Jakie obowiązki ma pracodawca wobec pracowników podnoszących kwalifikacje zawodowe

Pracodawca ma obowiązek ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Nie oznacza to jednak konieczności finansowania przez zatrudniającego wszelkich kursów, szkoleń czy innej formy edukacji. Decyzja pracodawcy w tym zakresie jest bowiem uznaniowa.

Pracodawca, który nie zamierza wspierać finansowo nauki pracownika, powinien szczególnie uważnie przyznawać takiemu pracownikowi jakiekolwiek dodatkowe świadczenia związane z zatrudnieniem, które mogą ułatwiać mu podnoszenie kwalifikacji zawodowych oraz ostrożnie wyrażać zgodę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych.

Zgoda pracodawcy na dokształcanie

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika to zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą (art. 103¹ § 1 Kodeksu pracy).

Przepisy nie określają, w jakiej formie pracodawca musi wyrazić zgodę, aby można było uznać, że podnoszenie kwalifikacji następuje za jego zgodą. W praktyce każde zachowanie pracodawcy może zostać uznane za jego dorozumianą zgodę na dokształcanie pracownika. W ocenie resortu pracy udzielenie pracownikowi jakiegokolwiek świadczenia pozostającego w wyraźnym związku z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych może zostać uznane za zgodę pracodawcy na kształcenie się pracownika. Należy zatem pamiętać, że nawet milcząca akceptacja absencji pracownika, który uczęszcza na studia podyplomowe, może być uznana za zgodę pracodawcy na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika w tej formie. 

Zobacz serwis: Prawo dla firm

Zachowanie pracodawcy wobec pracownika decyduje o wyrażeniu lub niewyrażeniu zgody na podnoszenie przez pracownika kwalifikacji zawodowych.

Pracownica działu księgowości przez cztery kolejne ostatnie czwartki danego miesiąca pytała e-mailem bezpośredniego przełożonego, czy może w piątek zwolnić się z pracy około godz. 12.00 ze względu na konieczność uczestnictwa w zajęciach na studiach podyplomowych z zakresu rachunkowości. Przełożony po konsultacjach z pracodawcą zgadzał się na to. W tej sytuacji należy uznać, że pracodawca wyraził zgodę na dokształcanie się pracownicy na studiach podyplomowych ze wszystkimi tego konsekwencjami.

Równe traktowanie w dostępie do szkoleń

Pracodawca, podejmując decyzję o udzieleniu pracownikom pomocy w związku z podnoszeniem ich kwalifikacji zawodowych, musi pamiętać, że jego pełną swobodę w tym zakresie ograniczają regulacje nakazujące równe traktowanie wszystkich pracowników. Pracodawca ma obowiązek traktować wszystkich pracowników w taki sam sposób w zakresie warunków zatrudnienia oraz dostępu do szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe (art. 18^3a § 1 Kodeksu pracy). Jeżeli więc chęć uczestniczenia w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych wspieranych przez pracodawcę zgłosi więcej pracowników, niż pracodawca przewidział, to musi on przyjąć prawnie dopuszczalne metody doboru pracowników, którzy będą podnosić swoje kwalifikacje zawodowe. Kryterium doboru pracowników nie może być np.: płeć, wiek, niepełnosprawność, rasa, religia, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkowa, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientacja seksualna ani rodzaj zatrudnienia (na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy).

Określając, komu przyznać prawo do uczestniczenia w szkoleniu, pracodawca powinien kierować się wyłącznie obiektywnymi kryteriami. W większych firmach z pewnością będzie konieczna wszechstronna analiza potrzeb szkoleniowych, która powinna uwzględniać opis i ocenę aktualnej i docelowej struktury zatrudnienia w danym zakładzie pracy.

Duża firma rekrutacyjna z uwagi na konieczność poprawnej obsługi coraz większej liczby obywateli Ukrainy ubiegających się o pracę w Polsce zdecydowała się na wysłanie dwóch pracowników działu obsługi klienta na kurs języka ukraińskiego. Chętnych pracowników działu obsługi klienta było jednak 2 razy więcej. Pracodawca najpierw przyjął jedno kryterium wyboru - wybrano pracowników sekcji, w których ponad 80% wniosków to wnioski dotyczące pracowników ukraińskich (w innych sekcjach to 20-25%). Nadal jednak chętnych było więcej, pracodawca przeprowadził więc wewnętrzny test predyspozycji językowych pozwalających wyselekcjonować pracowników, którzy najszybciej będą uczyć się języka obcego. Postępowanie pracodawcy było prawidłowe.

Uprawnienia pracownika dokształcającego się za zgodą pracodawcy

Pracownik, który podnosi swoje kwalifikacje zawodowe za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy, ma dodatkowe uprawnienia, do których należą przede wszystkim urlopy szkoleniowe i prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 103¹ § 2 Kodeksu pracy). Świadczenia te przysługują pracownikowi na podstawie przepisów Kodeksu pracy, nawet jeżeli nie zostaną przyznane w umowie szkoleniowej.

Należy zwrócić uwagę, że regułą jest obecnie udzielanie urlopu szkoleniowego na egzamin. Wyjątek dotyczy urlopu szkoleniowego udzielanego na przygotowanie pracy dyplomowej. Jeżeli zatem szkolenie odbywane przez pracownika nie kończy się egzaminem, to nie przysługuje mu urlop szkoleniowy. Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł: Jakie obowiązki ma pracodawca wobec pracowników podnoszących kwalifikacje zawodowe

W artykule przedstawiono również uprawnienia do urlopu szkoleniowego i jego wymiar oraz wynagrodzenie za urlop szkoleniowy.

Poszerzaj swoją wiedzę, korzystając z naszego programu

INFORLEX Książki dla Firm

Tylko teraz

598,00 zł

798,00 zł

Przejdź do sklepu