REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dyżur a pogotowie do pracy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Katarzyna Wrońska-Zblewska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Pracodawcy, myląc instytucję dyżuru z pogotowiem do pracy, często nie są świadomi, że narażają się na problemy związane np. z rozliczeniem czasu pracy.

Najważniejsze dla pracodawcy różnice między dyżurem i pogotowiem do pracy wynikają z różnego charakteru tych instytucji. Szczególną uwagę zwracamy m.in. na zakres podmiotów uprawnionych do stosowania tych form wykonywania pracy, jak również odmienne rozliczanie czasu pracy.

REKLAMA

Specyfika dyżuru

REKLAMA

Dyżur jest stosowany w sytuacji, gdy po godzinach normalnej pracy zachodzi konieczność pozostania w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Nie ma jednak pewności, czy w ogóle zaistnieje potrzeba pracy w trakcie dyżuru. Zasadniczo czas pełnienia dyżuru nie jest też zaliczany do czasu pracy, choć jego część lub nawet całość może zostać wliczona do czasu pracy, gdy podczas dyżuru praca faktycznie będzie wykonywana. Z reguły taka praca będzie pracą w nadgodzinach, za którą przysługuje pracownikowi normalne wynagrodzenie oraz dodatek (art. 1511 § 1 i 2 k.p.) lub czas wolny (art. 1512 k.p.).

REKLAMA

Pełnienie dyżuru jest jednym z podstawowych obowiązków pracownika, który może być powierzony na podstawie polecenia służbowego. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w zachowującym aktualność wyroku z 31 stycznia 1978 r., obowiązek pełnienia dyżuru nie wynika z odrębnego tytułu prawnego, ale jest jednym z obowiązków pracowniczych. Stanowi on dodatkowe zadanie robocze po normalnych godzinach pracy, bez względu na to, czy zadanie to mieściło się w ramach uzgodnionego rodzaju pracy, czy też wykraczało poza ten rodzaj.

Dyżur może być pełniony w różnych miejscach - w zakładzie pracy, w innym wyznaczonym przez pracodawcę miejscu, np. na terenie zakładu klienta, w oddziale, itp. Może być również pełniony w formie dyżuru telefonicznego w domu pracownika. Zasadniczo za czas dyżuru, w trakcie którego pracownik nie wykonywał pracy, nie przysługuje mu wynagrodzenie, lecz czas wolny w takim samym wymiarze, w jakim pełnił dyżur, np. 3 godziny dyżuru = 3 godziny czasu wolnego. Wyjątkowo, w sytuacji gdy nie ma możliwości udzielenia pracownikowi czasu wolnego (np. koniec okresu rozliczeniowego), przysługuje mu wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania 60% wynagrodzenia. Nie dotyczy to jednak dyżuru domowego. Za taki dyżur zawsze przysługuje jedynie czas wolny. Pełnienie dyżuru nie może naruszać okresów odpoczynku dobowego oraz tygodniowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przykład

Pracownik firmy zatrudniony jest w podstawowym systemie czasu pracy, tj. po 8 godzin dziennie. W związku z tym pracodawca może polecić pracownikowi pełnienie dyżuru przez 5 godzin. Natomiast inny pracownik tego samego zakładu pracy zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracuje tego dnia np. 12 godzin, przez co dyżur może pełnić tylko przez 1 godzinę.

Pozostawanie w pogotowiu do pracy

Pogotowie do pracy to w rzeczywistości nazwa używana potocznie dla określenia pracy w równoważnym systemie czasu pracy, w którym dopuszczalne jest wydłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 16 godzin w 1-miesięcznym okresie rozliczeniowym. Ten system czasu pracy można zastosować przy pracach polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy. Praca w takich warunkach charakteryzuje się zmienną intensywnością i polega na stałym przeplataniu się okresów pracy z okresami czekania w pogotowiu do pracy.

Taki system pracy jest stosowany wtedy, gdy pracownik pozostaje w gotowości do pracy, a okresy wykonywania pracy są stałą częścią zatrudnienia i wynikają ze specyfiki pracy. W tym systemie nie można jedynie przewidzieć, kiedy dokładnie nastąpi czas wykonywania pracy podczas całego okresu przebywania w pogotowiu do pracy. Za przykład może posłużyć wykonywanie pracy przy rozładunku i załadunku towaru, gdzie wykonywanie pracy jest uzależnione od momentu, w którym przyjedzie samochód dostawczy. Przepisy nie określają liczby godzin pracy ani liczby godzin pogotowia w ramach jednej dniówki roboczej. W praktyce relację tę określają potrzeby zakładu pracy.

Pogotowie do pracy nie może być pełnione w domu pracownika. Jest pełnione w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, z reguły w zakładzie pracy.

W przeciwieństwie do dyżuru czas pogotowia do pracy jest w całości zaliczany do czasu pracy, a zatem pracownik otrzymuje za niego normalne wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę.

W przypadku 16-godzinnej dniówki pracownik nie ma możliwości wykorzystania 11-godzinnego nieprzerwanego dobowego odpoczynku. W zamian za to po zakończeniu pracy na takiej wydłużonej dniówce pracownikowi przysługuje odpoczynek w wymiarze odpowiadającym co najmniej liczbie przepracowanych godzin niezależnie od wymiaru odpoczynku tygodniowego, np. po 16 godzinach pracy przysługuje co najmniej 16 godzin odpoczynku dobowego (choć odpoczynek ten może być dłuższy).

 Katarzyna Wrońska-Zblewska

Podstawa prawna:

• art. 136 oraz art. 1515 Kodeksu pracy,

• wyrok SN z 31 stycznia 1978 r. (I PRN 147/77, ONSC 1978/7/126).

 

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polscy wykonawcy działający na rynku niemieckim powinni znać VOB/B

VOB/B nadal jest w Niemczech często stosowanym narzędziem prawnym. Jak w pełni wykorzystać zalety tego sprawdzonego zbioru przepisów, minimalizując jednocześnie ryzyko?

BCC ostrzega: firmy muszą przyspieszyć wdrażanie KSeF. Ustawa już po pierwszym czytaniu w Sejmie

Prace legislacyjne nad ustawą wdrażającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) wchodzą w końcową fazę. Sejm skierował projekt nowelizacji VAT do komisji finansów publicznych, która pozytywnie go zaopiniowała wraz z poprawkami.

Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

REKLAMA

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

Nie uczą się i nie pracują. Polscy NEET często są niewidzialni dla systemu

Jak pokazuje najnowszy raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, około 10% młodych Polaków nie uczy się ani nie pracuje. Kim są polscy NEET i dlaczego jest to realny problem społeczny?

Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

REKLAMA

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

5 sprawdzonych metod pozyskiwania klientów B2B, które działają w 2025 roku

Pozyskiwanie klientów biznesowych w 2025 roku wymaga elastyczności, innowacyjności i umiejętnego łączenia tradycyjnych oraz nowoczesnych metod sprzedaży. Zmieniające się preferencje klientów, rozwój technologii i rosnące znaczenie relacji międzyludzkich sprawiają, że firmy muszą dostosować swoje strategie, aby skutecznie docierać do nowych odbiorców. Dobry prawnik zadba o zgodność strategii z przepisami prawa oraz zapewni ochronę interesów firmy. Oto pięć sprawdzonych metod, które pomogą w pozyskiwaniu klientów w obecnym roku.

REKLAMA