Wynagrodzenie za wadliwie wykonaną pracę i przestój

Zgodnie z art. 80 Kodeksu pracy wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za czas niewykonywania pracy - tylko wtedy, gdy przepisy tak stanowią. Natomiast art. 81 k.p. dotyczący przestoju jest właśnie przepisem stanowiącym o jednej z sytuacji, kiedy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie mimo niewykonywania pracy.

Przepisy Kodeksu pracy gwarantują niekiedy pracownikowi prawo do wynagrodzenia, gdy nie wykonywał pracy, a był gotów do jej wykonywania, tj. za czas przestoju. Wynagrodzenie za przestój przysługuje pracownikowi jednak wyłącznie wtedy, gdy przestój został przez niego niezawiniony (np. przerwa w dostarczaniu energii do maszyny). Jeżeli to pracownik jest winny spowodowania przestoju (np. sam popsuł maszynę, nieprawidłowo ją użytkując), to wynagrodzenie mu nie przysługuje.

Zgodnie z art. 81 § 3 k.p. na czas przestoju pracodawca może powierzyć pracownikowi inną, odpowiednią pracę. Przez odpowiednią pracę należy przede wszystkim rozumieć taką pracę, która odpowiada kwalifikacjom pracownika. Jeżeli pracownik otrzyma od pracodawcy polecenie wykonywania tej powierzonej mu „zastępczej” pracy, to przysługuje mu wynagrodzenie właściwe za jej wykonywanie. Jedynie w sytuacji gdy przestój nie nastąpił z jego winy, wynagrodzenie nie może być niższe niż to, które otrzymuje za pracę określoną w umowie o pracę.

Przykład

W tartaku 2 pracowników pracuje na zmia- ny przy skrawarce. Otrzymują oni 16 zł za godzinę pracy. Pracownik, który pracował na drugiej zmianie, uszkodził maszynę przez własne niedbalstwo. Maszyna została odwieziona do naprawy, która potrwa 3 dni. Na ten czas pracodawca powierzył pracownikom pracę polegająca na pomocy przy przewozie desek. Za godzinę tej pracy obowiązuje stawka 10 zł. W tej sytuacji wynagrodzenie pracownika, który się przyczynił do uszkodzenia maszyny, wyniesie przez te 3 dni 10 zł za godzinę, a więc 6 zł mniej niż zwykle. Tymczasem pracownik, który nie zawinił uszkodzeniu maszyny, musi dalej otrzymywać 16 zł za godzinę, mimo że będzie wykonywał pracę niżej wynagradzaną.

Pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie za wadliwie wykonaną pracę z jego winy (art. 82 k.p.). Umowa o pracę nie jest wprawdzie umową rezultatu, ale obowiązkiem pracownika jest wykonywanie pracy sumiennie i starannie (art. 100 § 1 k.p.). Z tego wywodzi się, że pracownik jest obowiązany świadczyć pracę dobrej jakości. Stwierdzenie, czy praca jest dobrej jakości czy złej, wymaga zastosowania odpowiednich mierników. Najłatwiej jest weryfikować pracę produkcyjną czy usługową (np. naprawy). O wiele trudniej jest dokładnie zmierzyć jakość pracy biurowej. W doktrynie dominuje jednak pogląd, że brak jest podstaw, aby nie odnosić pojęcia wadliwie wykonywanej pracy do pracy biurowej. Trzeba jednak zaznaczyć, że z uwagi na rodzaj pracy (biurowa) nie określa się dla niej norm jakościowych, o których mowa w art. 83 § 1 k.p.