REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak udzielać zaległego urlopu wypoczynkowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Beata Naróg
Usługi i Doradztwo Kadrowe. Szkolenia
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Urlopu zaległego pracodawca powinien udzielić pracownikowi najpóźniej do końca marca następnego roku przypadającego po roku, za który się ten urlop należał. Pracodawca, który nie udziela pracownikowi urlopu wypoczynkowego, może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł.

Urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany przez pracownika w tym roku kalendarzowym, w którym nabył on do niego prawo.

REKLAMA

REKLAMA

W praktyce zdarzają się sytuacje, gdy zasada ta nie może zostać zrealizowana, gdyż pracodawca będzie zmuszony odmówić pracownikowi udzielenia urlopu w zaplanowanym terminie lub będzie musiał odwołać pracownika z już rozpoczętego urlopu ze względu na nieprzewidziane okoliczności i związaną z tym konieczność stawienia się pracownika w pracy.

Niewykorzystany w danym roku urlop wypoczynkowy przechodzi na następny rok i tym samym staje się urlopem zaległym.

Zasady wykorzystywania urlopów zaległych

REKLAMA

Od pierwszego dnia nowego roku kalendarzowego pracodawca ma obowiązek rozliczenia się z pracownikiem z urlopu niewykorzystanego w poprzednim roku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

WAŻNE!

Pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi zaległego urlopu wypoczynkowego do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego.

Urlop, którego pracownik nie wykorzystał w 2007 r., powinien zostać mu udzielony do 31 marca 2008 r. Taki obowiązek upoważnia pracodawcę do udzielenia zaległego urlopu wypoczynkowego nawet bez zgody pracownika. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 24 stycznia 2006 r. (I PK 124/05). Należy również zwrócić uwagę, że przepisy (art. 168 Kodeksu pracy) nakazują jedynie udzielenie urlopu wypoczynkowego, a zatem pracownik nie musi wykorzystać tego urlopu do 31 marca danego roku. Wystarczy więc, aby rozpoczął jego wykorzystywanie w tym terminie.

PRZYKŁAD

Pracownik ma 20 dni zaległego urlopu wypoczynkowego. Pracodawca wysłał pracownika na ten urlop w okresie od 17 marca do 14 kwietnia 2008 r. Jest to postępowanie zgodne z prawem, gdyż udzielenie urlopu przez pracodawcę nastąpiło jeszcze w I kwartale roku.

Urlop zaległy a niewykorzystane dni urlopu na żądanie

W każdym roku kalendarzowym pracownikom przysługuje prawo do 4 dni urlopu „na żądanie”, które są udzielane przez pracodawcę w terminach wskazanych przez pracownika. Urlop „na żądanie” z pierwszym dniem następnego roku kalendarzowego staje się zwykłym urlopem wypoczynkowym. Aby pracownik mógł go wykorzystać jako „urlop na żądanie”, powinien skorzystać z tych dni najpóźniej do końca roku kalendarzowego, za który one przysługują.

Zaległy urlop w okresie wypowiedzenia

Do wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego pracownik może zostać zobowiązany również w okresie wypowiedzenia umowy o pracę. Nie ma przy tym znaczenia, która ze stron stosunku pracy, tj. pracodawca czy pracownik, złoży wypowiedzenie.

PRZYKŁAD

Pracodawca nie udzielał pracownikowi urlopu od 2006 r., ponieważ pracownik długo chorował. W listopadzie 2007 r. pracownik złożył 3-miesięczne wypowiedzenie. Umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu 29 lutego 2008 r. W okresie wypowiedzenia pracodawca udzielił pracownikowi urlopu wypoczynkowego za 2006 r., 2007 r. oraz w wymiarze proporcjonalnym za 2 miesiące 2008 r. Takie postępowanie pracodawcy jest prawidłowe.

Zaległy urlop a ekwiwalent

Pracodawca nie będzie mógł zwolnić się od obowiązku udzielenia zaległego urlopu wypoczynkowego, zamieniając prawo do wypoczynku na odpowiednią sumę pieniężną. Wypłata ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany przez pracownika urlop jest dopuszczalna tylko w przypadku rozwiązania umowy pracę.

WAŻNE!

Prawa pracownika do wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego nie wolno zamieniać na ekwiwalent pieniężny.

W przypadku rozwiązania umowy o pracę wypłacenie ekwiwalentu za niewykorzystany, zaległy i bieżący urlop jest obowiązkiem pracodawcy. Ekwiwalent należy wypłacić nie tylko za urlop przysługujący w poprzednim roku, ale i za lata wcześniejsze.

Przedawnienie roszczeń

Roszczenie pracownika o udzielenie urlopu wypoczynkowego przedawnia się z upływem 3 lat od daty, kiedy urlop ten stał się wymagalny (art. 291 § 1 Kodeksu pracy). Ustalając, od kiedy należy liczyć przedawnienie roszczenia o urlop wypoczynkowy, możemy posiłkować się orzecznictwem Sądu Najwyższego. W wyroku z 11 kwietnia 2004 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że „bieg terminu przedawnienia następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 Kodeksu pracy), bądź najpóźniej z końcem pierwszego kwartału roku następnego, jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy” (I PKN 367/00, OSNP 2003/2/38).

PRZYKŁAD

Pracodawca w 2007 r. udzielił pracownikowi wszystkich przysługujących mu 20 dni urlopu wypoczynkowego za ten rok. Urlop ten został jednak przerwany z powodu choroby pracownika. Pracownik nie wykorzystał go już w 2007 r. W takiej sytuacji urlop wypoczynkowy za 2007 r. ulegnie przedawnieniu 31 marca 2011 r.

Pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego, mimo że uległ on przedawnieniu. Udzielenie przez pracodawcę przedawnionego urlopu, nawet jeżeli nie miał świadomości, że urlop ten się przedawnił, nie powoduje, że pracodawca może żądać od pracowników jakichkolwiek roszczeń z tym związanych (np. zwrotu wynagrodzenia za urlop lub obniżenia wymiaru urlopu nieprzedawnionego).

Urlop zaległy a obniżenie wymiaru urlopu

Przepisy prawa pracy przewidują sytuacje, w których wymiar należnego urlopu wypoczynkowego ulega obniżeniu bądź trzeba go przeliczyć proporcjonalnie do faktycznie przepracowanego okresu. Dzieje się tak w przypadku nieobecności pracownika w pracy trwającej co najmniej jeden miesiąc z powodu: urlopu bezpłatnego, wychowawczego, odbywania zasadniczej służby wojskowej lub jej form zastępczych, okresowej służby wojskowej, tymczasowego aresztowania, odbywania kary pozbawienia wolności lub nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.

PRZYKŁAD

Pracownica do 10 maja 2007 r. przebywała na urlopie macierzyńskim. Po tym urlopie złożyła wniosek o urlop wychowawczy do 31 grudnia 2007 r. Zatem jej wymiar urlopu wypoczynkowego za 2007 r. ulegnie obniżeniu o 7/12. Pracodawca będzie zobowiązany udzielić pracownicy do końca I kwartału 2008 r. 5/12 z przysługującego jej wymiaru urlopu za 2007 r.

Obniżenie wymiaru urlopu następuje tylko w sytuacji, gdy pracownik powraca do pracy po okresie nieobecności (art. 1552 § 1 Kodeksu pracy). Jeżeli pracownik wykorzysta urlop w pełnym lub wyższym wymiarze niż przysługujący przed nieobecnością obejmującą co najmniej 1 miesiąc, nie można mu obniżyć z tego powodu urlopu wypoczynkowego.

Późniejsze udokumentowanie stażu urlopowego

W praktyce możemy spotkać się również z sytuacją, w której pracownik udokumentuje staż pracy uprawniający go do urlopu w wyższym wymiarze już w trakcie zatrudnienia. Pracodawca ma wówczas obowiązek ponownie przeliczyć wymiar urlopu pracownika i ustalić mu uprawnienia urlopowe stosownie do przedłożonych dokumentów.

Należy zwrócić uwagę, że w związku z 3-letnim okresem przedawnienia roszczeń taka sytuacja może powodować powstanie zaległego urlopu wypoczynkowego, którego należy jak najszybciej udzielić pracownikowi.

PRZYKŁAD

Pracownik podejmując pracę 1 stycznia 2006 r. udokumentował 5 lat stażu urlopowego. Nabył więc prawo do 20 dni urlopu wypoczynkowego. W styczniu 2008 r. dostarczył pracodawcy świadectwo pracy, zgodnie z którym w chwili zatrudnienia miał już prawo do 26 dni urlopu. Pracodawca powinien zatem udzielić pracownikowi 6 dni urlopu wypoczynkowego za 2006 r. jak najszybciej, natomiast 6 dni za 2007 r. do końca pierwszego kwartału 2008 r. Warto przy tym zaznaczyć datę wpływu na dokumentach przedłożonych przez pracownika. Będzie to zabezpieczenie dla pracodawcy przed ewentualnym zarzutem niezgodnego z przepisami udzielania urlopu wypoczynkowego.

Prawa pracownika i sankcje dla pracodawcy

Pracownik, któremu nie udzielono w ustawowym terminie zaległego urlopu wypoczynkowego, może złożyć w tym zakresie skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. Wprawdzie inspektorzy nie mają uprawnień do wyegzekwowania tego urlopu dla pracownika, ale mogą ukarać osoby odpowiedzialne za nieudzielanie zaległego urlopu mandatem lub skierować wniosek o ukaranie do sądu grodzkiego. Nieudzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, w którym nabył do niego prawo, a najpóźniej do końca I kwartału następnego roku kalendarzowego, jest bowiem wykroczeniem.

WAŻNE!

Pracodawca, który nie udziela urlopu w czasie wskazanym przez przepisy prawa pracy, może zostać ukarany karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Odpowiedzialność może ponosić nie tylko osobiście pracodawca, ale i inne osoby (np. kierownicy komórek organizacyjnych), które na mocy przepisów wewnątrzzakładowych są odpowiedzialne za udzielanie pracownikom urlopów.

Pracownikowi przysługuje również prawo złożenia pozwu do sądu pracy przeciwko pracodawcy o udzielenie urlopu wypoczynkowego. Złożenie pozwu przerwie bieg przedawnienia roszczenia o urlop, a zapadły przed sądem wyrok może być egzekwowany przez pracownika w drodze egzekucji lub za pośrednictwem inspekcji pracy.

Należy przy tym zaznaczyć, że roszczenie, które zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu (lub ugodą sądową), ulega przedawnieniu z upływem 10 lat od daty uprawomocnienia się tego orzeczenia (lub zawarcia ugody sądowej).

Pytania i odpowiedzi

(?) Pracownica od 2007 r. przebywa na zwolnieniu lekarskim, które prawdopodobnie będzie trwało 182 dni (do połowy maja 2008 r.). Nie wykorzystała ona ani jednego dnia urlopu wypoczynkowego za rok 2007. Nie jestem w stanie udzielić jej zaległego urlopu do końca I kwartału. Czy mogę zostać za to ukarany?

Nieudzielenie w takim przypadku urlopu do końca marca nie skutkuje odpowiedzialnością karną. W razie kontroli należy przedłożyć inspektorowi pracy dokumenty potwierdzające wyżej wymienione okoliczności wykazujące brak winy pracodawcy w tym zakresie. Zaległego urlopu należy jednak jak najszybciej udzielić pracownicy po tym, jak tylko stawi się do pracy.

Przyczyną usprawiedliwiającą nieudzielenie urlopu w ustawowym terminie może być usprawiedliwiona nieobecność w pracy spowodowana urlopem macierzyńskim, niezdolnością do pracy, opieką nad dzieckiem itp.

(?) Zatrudniam osoby niepełnosprawne, uprawnione do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w związku z zaliczeniem ich do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Czy ten dodatkowy urlop również powinien zostać udzielony pracownikom do końca marca?

Tak, ponieważ jest to urlop wypoczynkowy i stosuje się do niego takie same zasady jak do urlopu przysługującego na podstawie Kodeksu pracy. Powinien on zatem zostać udzielony najpóźniej do końca I kwartału następnego roku.

(?) Pierwszą umowę o pracę zawarłem z pracownikiem na 2007 r. Uległa ona rozwiązaniu 31 grudnia 2007 r. Pracownik nie wykorzystał 5 dni urlopu. Od 1 stycznia 2008 r. podpisaliśmy kolejną umowę o pracę. Czy mogę wypłacić mu ekwiwalent za urlop?

Jeżeli Państwo nie uzgodnili, że niewykorzystana część urlopu przejdzie na rok następny, wówczas należy wypłacić ekwiwalent. Gdyby jednak takie postanowienie zostało zawarte, zaległego urlopu należy udzielić do końca marca 2008 r.

(?) Pracownik ma 10 dni urlopu zaległego za 2007 r. Chcemy mu go udzielić w terminie do końca marca 2008 r. Pracownik jednak poprosił o udzielenie tego urlopu w okresie letnim, tj. w lipcu br. Czy możemy się na to zgodzić?

Należy uznać, że mogą Państwo wyrazić zgodę na udzielenie urlopu zaległego w takim terminie na wniosek pracownika. Na prośbę pracownika dopuszcza się bowiem udzielenie urlopu zaległego po I kwartale danego roku. Powinni Państwo jednak zachować wniosek pracownika złożony w tej sprawie ze względów dowodowych na wypadek kontroli PIP.

• art. 152, art. 1552, art. 161-163, art. 168, art. 171, art. 282 § 1, art. 291 § 1 i § 5 Kodeksu pracy,

• art. 19 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU nr 123, poz. 776 ze zm.).

Beata Naróg

specjalista w zakresie prawa pracy, były wieloletni pracownik Państwowej Inspekcji Pracy

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Stażysta w firmie na zupełnie nowych zasadach. 7 najważniejszych założeń planowanych zmian

Stażyści będą otrzymywali określone wynagrodzenie, a pracodawcy będą musieli podpisywać z nimi umowy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło założenia projektu nowej ustawy.

Polska jednym z najbardziej atrakcyjnych kierunków inwestycyjnych w Europie

Globalna relokacja kosztów zmienia mapę biznesu, ale w Europie Środkowej Polska nadal pozostaje jednym z najpewniejszych punktów odniesienia dla firm szukających balansu między ceną a bezpieczeństwem.

Ekspert BCC o wysokości minimalnego wynagrodzenia w 2026 r.: „po raz pierwszy od wielu lat (rząd) pozwolił zadziałać algorytmowi wpisanemu w ustawę”. W ocenie eksperta, jest to ulga dla pracodawców

Od stycznia 2026 r. wzrośnie zarówno płaca minimalna, jak i minimalna stawka godzinowa. Rząd przyjął w tej sprawie rozporządzenie. Rozporządzenie z 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2026 r. zostało ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej.

Zamknięcie granicy z Białorusią 2025 a siła wyższa w kontraktach handlowych. Konsekwencje dla biznesu

Czy zamknięcie granicy z Białorusią w 2025 roku to trzęsienie ziemi w kontraktach handlowych i biznesie? Nie. To test zarządzania ryzykiem kontraktowym w łańcuchu dostaw. Czy można powołać się na siłę wyższą?

REKLAMA

Dłuższy okres kontroli drogowej: nic się nie ukryje przed inspekcją? Jak firmy transportowe mogą uniknąć częstszych i wyższych kar?

Mija kilka miesięcy od wprowadzenia nowych zasad sprawdzania kierowców na drodze. Zmiana przepisów, wynikająca z pakietu mobilności, dwukrotnie wydłużyła okres kontroli drogowej: z 28 do 56 dni wstecz. Dla inspekcji transportowych w UE to znacznie rozszerzone możliwości nadzoru, dla przedsiębiorstw transportowych – szereg kolejnych wyzwań. Jak sobie radzić w zupełnie innej rzeczywistości kontrolnej, by unikać kar finansowych i innych poważnych konsekwencji?

Gdy przedsiębiorca jest w trudnej sytuacji, ZUS może przejąć wypłatę zasiłków

Brak płynności finansowej płatnika składek, który zatrudnia powyżej 20 osób, może utrudniać mu regulowanie świadczeń na rzecz pracowników. Takimi świadczeniami są zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne. W takiej sytuacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych może pomóc i przejąć wypłatę świadczeń. Potrzebny jest jednak wniosek płatnika lub ubezpieczonego.

Bezpłatny webinar: Czas na e-porządek w fakturach zakupowych

Zapanuj nad kosztami, przyspiesz pracę, zredukuj błędy. Obowiązkowy KseF przyspieszył procesy digitalizacji obiegu faktur. Wykorzystaj ten trend do kolejnych automatyzacji, również w obsłudze faktur przychodzących. Lepsza kontrola nad kosztami, eliminacja dokumentów papierowych i mniej pomyłek to mniej pracy dla finansów.

Pracodawcy będą musieli bardziej chronić pracowników przed upałami. Zmiany już od 1 stycznia 2027 r.

Dotychczas polskie prawo regulowało jedynie minimalne temperatury w miejscu pracy. Wkrótce może się to zmienić – rząd przygotował projekt przepisów wprowadzających limity także dla upałów. To odpowiedź na coraz częstsze fale wysokich temperatur w Polsce.

REKLAMA

Przywództwo to wspólna misja

Rozmowa z Piotrem Kolmasem, konsultantem biznesowym, i Sławomirem Faconem, dyrektorem odpowiedzialnym za rekrutację i rozwój pracowników w PLL LOT, autorami książki „The Team. Nowoczesne przywództwo Mission Command”, o koncepcji wywodzącej się z elitarnych sił specjalnych, która z powodzeniem sprawdza się w biznesie

Rośnie liczba donosów do skarbówki, ale tylko kilka procent informacji się potwierdza [DANE Z KAS]

Jak wynika z danych przekazanych przez 16 Izb Administracji Skarbowej, w I połowie br. liczba informacji sygnalnych, a więc tzw. donosów, skierowanych do jednostek KAS wyniosła 37,2 tys. Przy tym zestawienie nie jest pełne, bowiem nie zakończył się obowiązek sprawozdawczy urzędów skarbowych w tym zakresie. Zatem na chwilę obecną to o 4,2% więcej niż w analogicznym okresie 2024 roku, kiedy było ich 35,7 tys. Natomiast, zestawiając tegoroczne dane z tymi z I połowy 2023 roku, widać wzrost o 6%. Wówczas odnotowano 35,1 tys. takich przypadków. Poniżej omówienie dotychczasowych danych z Krajowej Administracji Skarbowej.

REKLAMA