Dokumentacja wynagrodzeń

Najważniejszymi dokumentami niezbędnymi do prawidłowego rozliczenia pracownika są: karta ewidencji czasu pracy, karta pracy, imienna karta przychodów oraz lista płac.

Zasadniczym dokumentem, który powinien stanowić podstawę wyliczenia należnego pracownikowi wynagrodzenia, jest karta ewidencji czasu pracy. Kartę tę zakłada się i prowadzi odrębnie dla każdego pracownika. Obowiązek jej prowadzenia wynika z art. 149 Kodeksu pracy i co do zasady dotyczy wszystkich pracowników.

Przepisy prawa pracy dopuszczają odstępstwo od konieczności prowadzenia ewidencji godzin pracy tylko w stosunku do pracowników:

• objętych systemem zadaniowego czasu pracy,

• zarządzającym zakładem pracy w imieniu pracodawcy,

• otrzymujących ryczałt za pracę w porze nocnej,

• otrzymujących ryczałt na godziny nadliczbowe.

W karcie ewidencji czasu pracy, zgodnie z § 8 rozporządzenia z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (DzU nr 62, poz. 286 ze zm.), muszą znaleźć się zapisy dotyczące:

• godzin przepracowanych w poszczególnych dobach, tj. wypracowanych w ramach normalnego czasu pracy, przypadających na niedzielę lub święto, pracy w porze nocnej, pracy w godzinach nadliczbowych, pracy w dni wolne, które zostały udzielone pracownikowi w celu zachowania przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy,

• dyżurów, do których pełnienia pracownik został zobowiązany,

• urlopów: wypoczynkowych, bezpłatnych, macierzyńskich,

• wszelkich zwolnień od pracy,

• innych nieobecności zarówno usprawiedliwionych, jak i nieusprawiedliwionych.

Ponadto, jeżeli pracodawca zatrudnia pracowników młodocianych, w karcie ewidencji czasu pracy należy ująć czas, który przepracowali, wykonując prace wzbronione młodocianym (młodociani mogą wykonywać tylko takie prace wzbronione, które dozwolone są na podstawie przepisów prawa do odbycia przygotowania zawodowego).

Z karty ewidencji czasu pracy powinno zatem wynikać, ile godzin pracownik przepracował w przyjętym okresie rozliczeniowym w ramach nominalnego czasu pracy, a także, ile w godzinach nadliczbowych.

Wyżej wymienione przepisy w sposób ogólny wskazują na rodzaj i sposoby prowadzenia dokumentacji stanowiącej podstawę naliczenia wynagrodzenia.

Stosunkowo mały problem stanowi ustalenie wynagrodzenia na podstawie wyżej wymienionych dokumentów dla pracowników wynagradzanych stawką miesięczną lub godzinową. Problem dla służb kadrowo-księgowych może pojawić się przy ustalaniu należności osobom zatrudnionym w systemie prowizyjnym, czasowo-prowizyjnym, akordowym itp. W takich przypadkach w celu udokumentowania należnego wynagrodzenia należałoby pomocniczo wprowadzić karty pracy. Karty te powinny być tak skonstruowane, aby można było ewidencjonować w nich charakterystyczne elementy wynagrodzenia dla danej grupy zawodowej. Przykładowo w karcie pracowników wynagradzanych akordowo można umieścić zapisy dotyczące liczby jednostek, którą dany pracownik wyprodukował, czasu, w jakim je stworzył, kwoty wynagrodzenia jednostkowego przysługującego pracownikowi za wyprodukowaną jednostkę czy partię produktu.