Warto wprowadzić karę umowną do umowy o zakazie konkurencji

Kodeks pracy przewiduje możliwość zawarcia przez pracodawcę oraz pracownika umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Stroną takiej umowy może być jedynie pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby wyrządzić pracodawcy szkodę. Umowa taka może być zawarta tylko na czas ściśle określony i powinna wskazywać wysokość należnego pracownikowi odszkodowania.

W sytuacji, gdy były pracownik naruszy obowiązujący go mocą zawartej umowy zakaz konkurencji, pracodawca może dochodzić od niego odszkodowania. Podstawą jego roszczenia będzie art. 471 kodeksu cywilnego, przewidujący odpowiedzialność odszkodowawczą dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. W postępowaniu o zasądzenie odszkodowania pracodawca będzie musiał wykazać bezprawność czynu pracownika w postaci podjęcia przez niego działalności konkurencyjnej, poniesioną szkodę i jej wysokość, a także związek przyczynowy pomiędzy takim zachowaniem pracownika a powstałą szkodą.

Udowodnienie przez pracodawcę wysokości poniesionej szkody może w praktyce nastręczać trudności. Najlepszym sposobem na ich uniknięcie jest wprowadzenie do umowy o zakazie konkurencji dodatkowej klauzuli w postaci kary umownej.

Kara umowna jest dodatkową klauzulą umowną, w której strony zastrzegają, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi poprzez zapłatę ściśle określonej sumy. Skorzystanie z tej instytucji ma wiele zalet.

Po pierwsze, pracodawca w toku postępowania o zasądzenie kary umownej będzie zwolniony z konieczności kłopotliwego wykazywania przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, przede wszystkim zaś wysokości poniesionej szkody. Innymi słowy, dla otrzymania przez pracodawcę zastrzeżonej sumy wystarczy naruszenie zakazu konkurencji przez byłego pracownika. Bez znaczenia będą w takim przypadku przyczyny, które spowodowały niewykonanie umowy o zakazie konkurencji.

Po drugie, kara umowna będzie przysługiwała w zastrzeżonej wysokości bez względu na rozmiary poniesionej przez pracodawcę szkody, także wówczas gdy w ogóle ona nie wystąpiła (tak SN w uchwale z 6 listopada. 2003 r., III CZP 61/03, OSNC 2004/5/69). Wreszcie, w razie powstania szkody większych rozmiarów zastrzeżenie kary umownej nie zamknie drogi do dochodzenia przez pracodawcę odszkodowania uzupełniającego, o ile strony wyraźnie zastrzegły taką możliwość.