Rozliczanie różnic kursowych nie jest proste

Zgodnie z ustawą o rachunkowości stosuje się średni kurs NBP z dnia poniesienia kosztu. Mimo wyboru przepisów o rachunkowości dla różnic kursowych dla ustalenia wysokości przychodu i kosztu w walucie obcej należy stosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż sam fakt uzyskania przychodu i poniesienie kosztu w walucie obcej jest innym rodzajowo zdarzeniem niż powstanie różnic kursowych.

Powstanie różnic

Różnice kursowe powstaną dopiero w momencie otrzymania zapłaty od kontrahenta lub zapłaty należności kontrahentowi z otrzymanej faktury jako różnica w stosunku do wartości przychodu i kosztu ustalonego według kursów z dnia uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu (tj. różnica między dniem memoriału a dniem kasy).

Zatem nawet jeśli wybierzemy przepisy prawa bilansowego dla różnic kursowych, średni kurs NBP z dnia poniesienia kosztu i uzyskania przychodu można stosować dla określenia wartości kosztu i przychodu w walucie obcej, ale dla celów ewidencji bilansowej wysokości kosztów i przychodów, a nie podatkowej. Wysokość przychodu i kosztu podatkowego mogą bowiem określać wyłącznie przepisy prawa podatkowego, a nie bilansowego.

Inaczej jest natomiast w przypadku kosztów i przychodów z tytułu różnic kursowych, gdyż tu przepisy prawa bilansowego mogą mieć zastosowanie.

W polityce rachunkowości można jednak stosować zasady podatkowe także do celów rachunkowych. Można zatem również dla celów bilansowych przyjmować wartość przychodów i kosztów według średnich kursów NBP z dnia poprzedniego.

Należy mieć na uwadze nową definicję dnia poniesienia kosztu i nową definicję poniesienia kosztu w walucie obcej. W tym względzie trudno zgodzić się z tymi interpretacjami organów podatkowych, które twierdzą, iż koszt w walucie obcej może być kwalifikowany jako poniesiony w dacie wystawienia tej faktury. Po pierwsze, możliwość uznawania kosztu za poniesiony w walucie obcej przewiduje ustawa o PIT. Po drugie, nie można przyjmować, że ustawa o CIT przewiduje inny dzień poniesienia kosztu w walucie obcej a inny dzień, jeśli koszt jest poniesiony w złotych polskich. Zawsze dniem poniesienia kosztu jest dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Jeśli zatem podatnik księguje koszty w walucie obcej do miesiąca, w którym była wystawiona faktura, to ten miesiąc można uznać za okres, w którym koszt był poniesiony. Nie można zaś automatycznie przyjmować, że koszt w walucie obcej jest poniesiony w dniu wystawienia tej faktury przez zagranicznego kontrahenta.