Urzędy skarbowe niejednolicie traktują koszty procesowe

Jeśli kontrahenci chcą rozwiązać spór na drodze sądowej, ryzykują nie tylko przegraną w procesie, ale także to, że organ podatkowy odmówi im zaliczenia wydatków poniesionych w związku z procesem do kosztów uzyskania przychodów.

Jeśli sąd cywilny stwierdzi, że podatnik działał nieetycznie, organy podatkowe mogą zakwestionować zaliczenie kosztów sądowych do kosztów uzyskania przychodów. Problem dotyczy m.in. procesów o odszkodowanie. W jednej z interpretacji (sygn.: ITPB 3/423-44/07/DK) dyrektor izby skarbowej w Bydgoszczy stwierdził, że podatnik nie posiada prawa do zaliczenia odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości do kosztów podatkowych. Jak wskazuje Marek Kolibski, doradca podatkowy w Ożóg i Wspólnicy, do sporów sądowych w takich sprawach dochodzi zazwyczaj, gdy strony nie doszły wcześniej do porozumienia, kto i jaki ma tytuł do korzystania z danej nieruchomości.

- Jeśli w razie takiego sporu sąd uzna, że w spornym okresie strona miała prawo do korzystania z nieruchomości, to zasądza na rzecz drugiej strony odszkodowanie za bezumowne korzystanie - wyjaśnia Marek Kolibski.

Organy podatkowe odmawiają jednak firmom prawa do zaliczenia poniesionych kosztów sądowych do kosztów podatkowych. Tak postąpił dyrektor IS w powyższej interpretacji. Nie jest to jednak jednolita linia orzecznicza organów podatkowych.

Firmy, które chcą zaliczyć do kosztów podatkowych koszty procesowe, muszą zatem pamiętać, że organy podatkowe wydają postanowienia w indywidualnych sprawach.

Przykładowo dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stanął na stanowisku, że podatnik posiada prawo zaliczenia do kosztów wydatków na obronę w procesie sądowym. Zmienił on niekorzystną dla spółki interpretację naczelnika urzędu skarbowego. Zgodnie ze stanem faktycznym przedstawionym we wniosku, spółka w ramach prowadzonej działalności dokonuje nabycia towarów i usług. Zdarza się jednak, że dostawca dostarcza towary lub wykonuje usługi nienależycie. Jeśli spółce nie uda się porozumieć z dostawcą, może dojść do sporu sądowego, w związku z którym ponosi ona koszty procesowe. Spółka występuje w takich sprawach zarówno jako dłużnik, jak i wierzyciel. Występowanie na drogę sądową jest natomiast wpisane w ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej. Zdaniem spółki ma ona prawo do zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na opłacenie kosztów sądowych zarówno, gdy występuje jako dłużnik, jak i w sprawach, w których jest wierzycielem. Naczelnik US w postanowieniu uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe (sygn.: 1471/DPR2/423-134/07/WP/1). Stwierdził on, że w kwestiach dotyczących kosztów procesowych ponoszonych przez dłużnika, poszczególne sytuacje należy traktować indywidualnie, odrębnie do każdego przypadku, analizując, czy działania dłużnika nie są szkodliwe, nieracjonalne, sprzeczne z prawem i zasadami współżycia społecznego. Spółka złożyła jednak zażalenie, które uwzględnił dyrektor IS. Stwierdził on bowiem, że w przypadkach, gdy dostawca dostarczył towary lub wykonał usługi nienależycie, koszty stanowiące wydatki ponoszone przez spółkę w związku z procesami sądowymi mieszczą się w pojęciu kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Również w sprawach administracyjnych sytuacja firm nie jest przesądzona. Jak zwraca uwagę Marek Kolibski, firmy mogą mieć problemy z zaliczeniem do kosztów wydatków, w sytuacji gdy na podatnika nakładana jest opłata, która może mieć charakter sankcyjny.

Ważne!

Firmy, które chcą zaliczyć do kosztów podatkowych koszty procesowe, muszą pamiętać, że organy podatkowe wydają postanowienia w indywidualnych sprawach

ŁUKASZ ZALEWSKI

lukasz.zalewski@infor.pl