Czy profity uzyskane z tytułu udziału w spółce cichej należy zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej

RADA

Nie, otrzymywanych przez Panią zysków nie można uznać za przychody z działalności gospodarczej, bowiem zawarcie umowy spółki cichej nie czyni z inwestora przedsiębiorcy. Należy przyjąć, że uzyskane kwoty będą w tym wypadku przychodami z tzw. innych źródeł. Opisany kontrakt jako rzadko stosowany, jest jednak wysoce ryzykowny pod względem podatkowym.

Odpowiedź na Pani pytanie należy rozpocząć od przybliżenia specyfiki spółki cichej.

Spółka cicha jest w pełni dopuszczalną formą inwestowania w cudze przedsiębiorstwo, mimo że obecnie posiada jedynie status umowy nienazwanej. Spółkę cichą można zdefiniować jako stosunek prawny pomiędzy dwiema stronami, z których jedna, zwana wspólnikiem cichym, uczestniczy wkładem w działalności gospodarczej prowadzonej we własnym imieniu i na własny rachunek przez przedsiębiorcę. Podstawowe świadczenie przedsiębiorcy polega na wypłacie wspólnikowi cichemu stosownej części zysku z tejże działalności. Na ogół inwestor partycypuje także w stratach, jednak udział ten nie jest elementem konstytutywnym umowy.

Istnienia wspólnika cichego nie ujawnia się na zewnątrz, tzn. wobec kontrahentów przedsiębiorcy, co tłumaczy nazwę spółki. Spółka cicha nie tworzy własnego majątku, nie powstaje też majątek wspólny stron umowy. Wkład wspólnika cichego, którym może być każde dobro zbywalne o charakterze majątkowym, w tym także określona suma pieniędzy, wchodzi bezpośrednio do majątku przedsiębiorcy, który nadal prowadzi przedsiębiorstwo we własnym imieniu, lecz już na wspólny rachunek.

W doktrynie można się spotkać z różnymi koncepcjami dotyczącymi określenia źródła przychodów, z którego pochodzą otrzymywane przez inwestora zyski. Według pierwszej z nich spółka cicha jest odmianą spółki cywilnej o charakterze wyłącznie wewnętrznym, a profity pochodzące z jej funkcjonowania powinny być rozliczane w oparciu o treść art. 8 ust. 1 updof. Przepis ten stanowi, że przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku. W ten sam sposób rozlicza się też koszty uzyskania przychodów, wydatki niestanowiące kosztów podatkowych, straty i ewentualne ulgi podatkowe (art. 8 ust. 2 updof). Przyjęcie powyższego założenia musi skłaniać do poszukiwania źródła przychodów tożsamego dla wspólnika cichego i przedsiębiorcy. Takie wspólne źródło, w postaci działalności gospodarczej, mogłoby istnieć tylko wówczas, gdyby obie strony kontraktu były przedsiębiorcami, a spółka cicha została zawarta w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zazwyczaj jednak wspólnik cichy nie posiada przymiotu przedsiębiorcy ani w sensie formalnym (brak rejestracji w stosownej ewidencji), ani materialnym (zawarcie i wykonywanie umowy spółki cichej nie odpowiada definicji działalności gospodarczej, o której mowa w art. 5a pkt 6 updof). Z powyższych względów przedstawiony pogląd należy odrzucić.

Wiele zastrzeżeń budzi również pomysł potraktowania profitów uzyskiwanych przez wspólnika cichego tytułem udziału w zyskach przedsiębiorcy jako przychodów z kapitałów pieniężnych. Istnienie pewnych podobieństw nie ma bowiem żadnego znaczenia wobec faktu, że przepis art. 17 ust. 1 updof zawiera zamknięty katalog przychodów z kapitałów pieniężnych, a jego uzupełnianie drogą analogii jest niedopuszczalne.

W takiej sytuacji należy przyjąć, że wpływy finansowe, jakie umowa spółki cichej przyniesie inwestorowi w przyszłości, powinny być zaliczane do przychodów z innych źródeł. Przychody takie wykazuje się w zeznaniu rocznym, łącząc z pozostałymi przychodami i opodatkowuje według skali. Na przedsiębiorcy ciąży w tym wypadku obowiązek sporządzenia do końca lutego następnego roku podatkowego informacji PIT-8C i przesłania jej wspólnikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania wspólnika cichego.

Należy dodać, że roszczenie wspólnika cichego o wypłatę umówionej części zysku staje się obciążeniem działalności gospodarczej przedsiębiorcy i jako takie stanowi koszt podatkowy.

l art. 5a pkt 6, art. 8 ust. 1 i ust. 2, art. 17 ust. 1, art. 20 ust. 1, art. 42a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 99, poz. 658

Małgorzata Rymarz

ekspert w zakresie podatków dochodowych

Więcej na ten temat przeczytasz w naszej publikacji

Kasy fiskalne 2021

Tylko teraz

29,90 zł

Przejdź do sklepu