Kto i kiedy może uzyskać odszkodowanie?

Jak wynika z przedstawionego kręgu osób, szkód doznać można na skutek m. in. wypadków drogowych, wypadków przy pracy ale również błędów medycznych, potknięć i poślizgnięć czy aktów kryminalnych. Sprawcą wypadku może być inny użytkownik drogi, jej zarządca, szpital lub lekarz a w przypadku wypadku przy pracy – pracodawca lub współpracownik. 

Częstymi zdarzeniami powodującymi szkody, pozwalające ubiegać się poszkodowanym o wypłatę należnego odszkodowania, są wypadki w rolnictwie. Następują one zarówno na terenie gospodarstwa rolnego jak i poza jego obszarem. Jedną z ich najczęstszych przyczyn jest wykorzystywanie do pracy wielu różnego rodzaju maszyn i urządzeń.

Podstawy prawne roszczeń odszkodowawczych

Podstawę prawną dochodzenia odszkodowania zawierają przepisy Kodeksu cywilnego, a mianowicie art. 441 § 1, zgodnie z którym, cyt.: „W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.” Ponadto Kodeks cywilny wyróżnia inne rodzaje roszczeń, których może dochodzić poszkodowany. Wskazać należy tutaj:

- zadośćuczynienie (art. 445 § 1 kc)

- zwrot utraty dochodów (art. 361 § 2 kc),

- rentę z tytułu niezdolności do pracy (art. 444 § 2 kc),

- rentę alimentacyjną (art. 446 § 2 kc),

- zwrot kosztów pochówku (art. 446 § 1 kc),

- zadośćuczynienie po śmierci bliskiej osoby (art. 446 § 4 kc),

- stosowne odszkodowanie (art. 446 § 3 kc).

Część z wymienionych roszczeń omówiona zostanie poniżej.

Unormowanie zawarte w art. 441 § 1 Kodeksu cywilnego uprawnia poszkodowanego do dochodzenia zwrotu wszystkich kosztów poniesionych w celu leczenia. Zaliczyć należy tutaj m.in. koszty zakupu leków, koszty pobytu w szpitalu i zabiegów rehabilitacyjnych, koszty konsultacji u specjalistów, koszty zakupów środków opatrunkowych i przyrządów rehabilitacyjnych, koszty związane z dodatkową opieką podczas leczenia, koszty związane z przejazdami osób bliskich na wizyty do szpitali, koszty zakupu sprzętu ortopedycznego i protez, koszty związane z dodatkowym odżywianiem w trakcie leczenia i rehabilitacji.

Zadośćuczynienie

W przypadku zadośćuczynienia mamy do czynienia z roszczeniem, które przyznane jest poszkodowanemu w wyniku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia w zamian za doznaną przez niego krzywdę (psychiczną, fizyczną, moralną). Zatem podstawą tego roszczenia nie jest fakt rzeczywistego poniesienia określonych kosztów bądź doznania strat materialnych. Jest nią doznanie przez poszkodowanego bólu fizycznego bądź cierpień psychicznych. W tym ostatnim przypadku do czynienia mamy m.in. ze smutkiem czy lękiem.

Polecamy: Zmiany 2014 - Podatki, Księgowość, Kadry, Firma, Prawo

Polecamy: Podstawa opodatkowania VAT 2014 – zmiana ustawy o VAT

Zwrot utraconych dochodów (korzyści)

Kolejne roszczenie, które może zostać skierowane do sprawcy wypadku, to zwrot utraconych dochodów. Do czynienia mamy z nim, gdy na skutek pogorszenia swojego stanu zdrowia po wypadku, poszkodowany nie mógł wykonywać pracy zawodowej, umów zlecenia, prowadzić działalności gospodarczej, a nawet gdy nie mógł podjąć oferowanej mu pracy. Zwrot ten obejmuje tak wynagrodzenie podstawowe, jak i premie możliwe do uzyskania. Zasadność tego roszczenia stanowi fakt, iż poszkodowanemu należy się nie tylko zwrot tego, co utracił na skutek zdarzenia, ale także tego, co mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody.

Renty

Osoby będące uczestnikiem wypadku ubiegać mogą się również o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Podstawę przyznania renty stanowi całkowita bądź częściowa utrata zdolności do pracy zarobkowej przez poszkodowanego albo zwiększenie się jego potrzeb lub zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość. Świadczenie to wypłacane jest miesięcznie.

Renta alimentacyjna przysługuje z kolei w przypadku śmierci osoby, która zobowiązana była ustawowo do utrzymywania określonych osób. Roszczenie to wypłacane jest osobom uczącym się lub znajdującym na utrzymaniu osoby zmarłej.

Roszczenia po śmierci osób bliskich

Kolejne roszczenie – zadośćuczynienie po śmierci bliskiej osoby należne jest w przypadku doznania cierpień natury psychicznej po śmierci bliskiej osoby.

Z kolei w przypadku stosownego odszkodowania do czynienia mamy z sytuacją, gdy w wyniku śmierci bliskiej osoby inne osoby doznały utrudnień w życiu, które spowodowane są problemami finansowymi. Zatem w odróżnieniu od poprzedniego roszczenia, podstawę roszczenia stanowią tutaj kwestie finansowe.

Polecamy: Karta podatkowa 2014 - wyższe stawki i nowy wniosek PIT-16

Polecamy: Zwrot VAT za materiały budowlane 2014

Ubezpieczenie OC jako źródło realizacji roszczeń poszkodowanych

Należy mieć na uwadze, że sprawca wypadku nie będzie w każdym przypadku zobligowany do bezpośredniej wypłaty odszkodowania bądź innych świadczeń. W przypadku wypadków drogowych zobowiązane do tego będzie towarzystwo ubezpieczeniowe, u którego sprawca wypadku wykupił obowiązkowe ubezpieczenie OC (obowiązek jego wykupienia nałożony został na kierowców w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz. U. z 2013 r. poz. 392). W chwili jego wykupienia ubezpieczyciel przejmuje na siebie odpowiedzialność za szkody sporządzone przez kierowcę. Zatem dochodzenie roszczeń skierowanie będzie bezpośrednio do ubezpieczyciela, który zobowiązany będzie do wypłaty określonego świadczenia.