Leasing a kredyt – wybór formy finansowania

Leasing a kredyt

Leasing może się okazać jedyną możliwością sfinansowania dóbr inwestycyjnych dla tych przedsiębiorców, którzy relatywnie niedawno rozpoczęli działalność gospodarczą. Zazwyczaj banki wymagają, aby działalność taka prowadzona była od co najmniej 12 miesięcy. Tymczasem firmy leasingowe mogą przedstawić ofertę przedsiębiorcy, który prowadzi działalność już od trzech do sześciu miesięcy. Firmy leasingowe stosują bowiem prostsze procedury akceptacji klientów głównie ze względu na to, że to one pozostają właścicielami przedmiotu umowy aż do chwili spłaty kwot ustalonych w umowie. Dzięki temu również istotnie krócej trwa proces podejmowania ze strony firmy leasingowej decyzji o zawarciu umowy.

Jak już wspomniano, leasing daje możliwość dostosowania struktury rat leasingowych do indywidualnych potrzeb korzystających, w tym przez ustalenie poziomu wartości początkowego zaangażowania (tzw. pierwszej raty leasingowej, opłaty wstępnej bądź czynszu inicjalnego), ceny wykupu i poszczególnych rat. Co więcej, istnieje również możliwość, aby poszczególne raty ustalić na odmiennym poziomie bądź odnieść wartość początkową przedmiotu umowy do waluty obcej, bądź ustalić spłatę rat w walucie obcej, co może służyć jako element zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym, jeśli przedsiębiorca osiąga przychody w tej właśnie walucie.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

W porównaniu z zakupem środka trwałego finansowanego kredytem leasing operacyjny pozwala na optymalizację podatkową przez bezpośrednie obniżenie podstawy opodatkowania na potrzeby podatku dochodowego o pełną wysokość rat leasingowych. Tego nie można osiągnąć w przypadku skorzystania z kredytu – w tym przypadku kosztem uzyskania przychodów będą jedynie odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej środka trwałego oraz odsetki od kredytu. Leasing operacyjny jest też obecnie narzędziem dającym szczególne możliwości w przypadku korzystania z samochodów osobowych (w rozumieniu ustaw podatkowych). Tylko w wypadku leasingu operacyjnego tych samochodów istnieje możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów pełnej kwoty rat leasingowych. Jeśli cena takiego samochodu przekraczałaby 20.000 euro, nabywca finansujący zakup z kredytu nie byłby w stanie zaliczyć pełnej wysokości odpisów amortyzacyjnych do kosztów podatkowych. Ponadto, niezależnie od ceny samochodu, dzierżawa bądź najem samochodu osobowego wymagają prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Wymogu takiego nie ma natomiast w przypadku wykorzystywania tych samych samochodów na podstawie umowy leasingu.

Obecnie doceniane są również możliwości, jakimi dysponują firmy leasingowe w zakresie kompleksowej obsługi przedmiotu leasingu oraz wynegocjowania korzystniejszych cen poszczególnych świadczeń. W szczególności finansujący ma możliwość uzyskania korzystniejszych cen ubezpieczenia przedmiotu umowy, jego serwisu bądź rozliczeń paliwa za pośrednictwem kart paliwowych, gdy przedmiotem umowy jest flota samochodowa. 

Zobacz: Leasing operacyjny a leasing finansowy

W porównaniu z kredytem istotnie mniejszym obciążeniem dla przedsiębiorcy są zabezpieczenia związane z korzystaniem z leasingu. Chcąc uzyskać kredyt, przedsiębiorca musi ustanowić zabezpieczenia na rzecz banku, przy czym standardowo obejmują one hipotekę bądź zastaw. Bank wymaga również przedstawienia wielu dokumentów, w tym potwierdzających brak zaległości podatkowych, brak zaległości w opłacaniu składek na ZUS, a także dokumentów dotyczących przychodów przedsiębiorcy w ubiegłych okresach. Wymagany może być również biznesplan. Tymczasem, jak już wspomniano, podstawowym zabezpieczeniem dla spółki leasingowej jest to, że to ona jest właścicielem środka trwałego. Standardowo wymaganym przez finansującego zabezpieczeniem będzie również weksel wystawiony przez korzystającego.

Elastyczność umów leasingowych przejawia się również w łatwości przeniesienia wszelkich praw i obowiązków z nich wynikających na inny podmiot (innego przedsiębiorcę), czyli dokonania tzw. cesji umowy. Dotyczy to przede wszystkim tych umów, których przedmiotem są rzeczy na tyle uniwersalne, że znalezienie nowego korzystającego nie powinno nastręczać kłopotów. Z praktycznego i technicznego punktu widzenia cesja umowy leasingu jest znacznie prostszym i szybszym rozwiązaniem niż sprzedaż rzeczy bądź nieruchomości obarczonej hipoteką bankową lub sprzedaż środka trwałego połączona z prze-niesieniem obowiązków związanych ze spłatą kredytu zaciągniętego na jego nabycie.

Cesja umowy leasingu dotychczas wiązała się jednak z pewnym poziomem ryzyka podatkowego zarówno po stronie finansującego, jak i korzystającego. Organy podatkowe uznawały bowiem, że z perspektywy podatkowej cesja nie stanowi kontynuacji umowy leasingu, lecz zawarcie całkowicie nowej umowy leasingu, z nowym korzystającym, która to umowa, by można było traktować ją jako umowę leasingu, musi spełniać wszystkie warunki dla umowy leasingu. Stąd też organy podatkowe wymagały, aby w trakcie, gdy stroną umowy jest drugi korzystający, nastąpiła spłata wartości początkowej przedmiotu umowy, a w przypadku umowy leasingu operacyjnego – aby trwała ona po stronie nowego korzystającego wymagany minimalny okres.

Zobacz: Amortyzacja przedmiotu leasingu finansowego

Co więcej, wydaje się, iż w odniesieniu do umów leasingu zawartych jeszcze przed 1 stycznia 2013 r. kształtuje się negatywne stanowisko sądów administracyjnych.  Orzeczenia wydane przed 1 stycznia 2013 r. sugerowały, iż cesja umowy leasingu nie skutkuje jej „przerwaniem” dla celów podatkowych. Przykładowo, zgodnie z wyrokiem WSA w Białymstoku z 5.05.2010 roku (sygn. I SA/Bk 80/10), dokonanie zmiany po stronie korzystającego w żaden sposób nie wpływa na treść umowy i wynikające z niej prawa i obowiązki. W ocenie sądu, oznacza to, że „po wstąpieniu do umowy nowego korzystającego nie ulegają zmianie podstawowe okresy trwania umowy, wysokość opłat czy też przedmiot, którego umowa dotyczy. W dalszym ciągu finansujący będzie uprawniony do odsprzedaży przedmiotu leasingu nowemu korzystającemu na zasadach i w terminach określonych w umowie z poprzednim korzystającym”. Konkluzje zawarte w wyroku WSA w Białymstoku potwierdził również NSA, który w wyroku z 18.04.2012 r. (II FSK 1755/10) stwierdził, iż przepisy nie wskazują na to, by w przypadku przejęcia umowy leasingu przez osobę trzecią, umowę tę należało traktować z podatkowego punktu widzenia jako nową umowę. Podobne stanowisko wyraził również WSA w Warszawie w wyroku z 15.11.2012 (sygn. III SA/Wa 649/12), w którym Sąd wskazał, iż potwierdził, iż ustawodawca nie uzależnił kwalifikacji danej umowy jako umowy leasingu od warunku zachowania niezmienności stron tej umowy w czasie jej trwania.

Niemniej jednak, orzeczenia NSA wydane już w marcu 2013 r. (sygn. II FSK 1332/11, II FSK 1484/11) przekreśliły powyższe stanowisko. W ocenie Sądu, wyrażonej w tych wyrokach, w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2012 r., dla zachowania podatkowego charakteru umowy leasingu niezbędne jest spełnienie przez osobę wstępującą w prawa i obowiązki korzystającego warunków wynikających z art. 17b ust. 1 updop (w przypadku leasingu operacyjnego) i art. 17f ust. 1 updop (w przypadku leasingu finansowego). Tym samym, NSA stanął na stanowisku, iż w razie cesji umowy leasingu zawartej przed 1 stycznia 2013 r., nowy korzystający był zobowiązany spełnić wszystkie wymogi, które miały zastosowanie do dotychczasowego korzystającego.

Zobacz: Leasing operacyjny czy kupno samochodu firmowego?

Za kluczową NSA uznał bowiem zmianę przepisów ustaw o podatkach dochodowych wprowadzoną z dniem 1.01.2013 r., w ramach której ustawodawca dopuścił wprost możliwość zmian podmiotowych w zawartych umowach leasingu. W ocenie NSA, zmiana ta ma charakter normatywny, a nie tylko doprecyzowujący.  

Faktem jest, iż kwestia cesji umowy leasingu nie jest już kontro-wersyjna w odniesieniu do umów leasingu zawieranych po 31.12.2012 r. Na podstawie ustawy z 16.11.2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce zmieniono bowiem definicję podstawowego okresu trwania umowy leasingu, tak by uznać go za zachowany również wtedy, gdy dochodzi do zmiany stron umowy leasingu. Zmiana ta dotyczy jednak wprost wyłącznie umów leasingu zawartych od stycznia 2013 r.

Omawiając korzyści związane ze stosowaniem leasingu należy jednak wskazać, iż nie zawsze leasing, zwłaszcza operacyjny, będzie optymalnym rozwiązaniem dla przedsiębiorcy. Należy zaznaczyć, że leasing operacyjny każdorazowo podlegać będzie opodatkowaniu VAT według stawki standardowej (23%) niezależnie od tego, czy przedmiotem jest towar nowy, czy też używany, a także niezależnie od tego, jaki środek trwały jest przedmiotem umowy leasingu. Dla podmiotów, którym nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT ze względu na specyfikę prowadzonej działalności (na przykład działalność bankowa, ubezpieczeniowa, medyczna objęte zwolnieniem z VAT), podatek ten podwyższał będzie koszty związane z używaniem środka trwałego. Jednocześnie leasing finansowy towarów używanych, a także nieruchomości, podobnie jak sprzedaż tych towarów, może podlegać zwolnieniu z VAT. Tym samym dla podmiotów, które dysponują ograniczonym prawem do odliczenia podatku VAT, korzystniejszym rozwiązaniem może okazać się leasing finansowy (traktowany na równi z dostawą towarów) bądź też sfinansowanie nabycia towaru kredytem.

Zobacz: Skrócenie umowy leasingu zawartej z przedsiębiorcą

Ponadto, zawierając umowę leasingu operacyjnego, korzystający musi zdawać sobie sprawę z konsekwencji rozwiązania takiej umowy przed upływem okresu, na który została zawarta. Jeśli rozwiązanie umowy nastąpi przed upływem okresu odpowiadającego co najmniej 40% normatywnej amortyzacji środka trwałego (lub przed upływem 5 lat, jeśli przedmiotem umowy są nieruchomości), a przyczyną skrócenia umowy będzie chęć nabycia środka trwałego – finansujący musi sprzedać środek trwały po cenie rynkowej, a więc bez uwzględnienia dokonanych uprzednio przez korzystającego spłat. Sprzedaż przedmiotu umowy po cenie niższej od rynkowej (a więc z uwzględnieniem dotychczasowych płatności dokonanych przez korzystającego) jest możliwa dopiero po upływie podstawowego okresu trwania umowy, który musi spełniać określone powyżej limity.

Leasing operacyjny, w szczególności o relatywnie krótkim okresie umownym, nie powinien być stosowany także wtedy, gdy działalność przedsiębiorcy przynosi straty podatkowe bądź z innych powodów przedsiębiorca ten nie płaci podatków (na przykład ze względu na odpisywanie strat podatkowych z lat ubiegłych). Leasing operacyjny nie okaże się w pełni przydatny również dla tych podmiotów, które rozliczają się na zasadach zryczałtowanego podatku dochodowego bądź karty podatkowej.

Często przywoływanym atutem kredytu jest to, że nabyte środki trwałe stanowią własność kredytobiorcy, niemniej należy zaznaczyć, że wymaga to ustanowienia na rzecz banku zastawu rejestrowego lub hipoteki, co z kolei wiąże się z poniesieniem dodatkowych kosztów oraz niejednokrotnie długotrwałej procedury. Co więcej, często stosowanym rozwiązaniem w przypadku pożyczek jest tzw. przewłaszczenie na zabezpieczenie, które de facto skutkuje przeniesieniem własności rzeczy nabytej z wykorzystaniem pożyczki na udzielający jej bank.

Wskazuje się również, że efektywnie leasing jest droższą od kredytu metodą finansowania inwestycji. Jednak należy też pamiętać, że leasing to nie tylko i wyłącznie usługa finansowa, tak jak kredyt, lecz także usługa polegająca na oddaniu środka trwałego do korzystania. Zatem korzystający ma nie tylko dostęp do tanich źródeł finansowania (firmy leasingowe finansują się praktycznie z tych samych źródeł co banki), ale także mają możliwość uzyskania lepszych warunków zakupu i użytkowania (ubezpieczenie, serwis, usługi dodatkowe) niż przy skorzystaniu z kredytu lub zakupu ze środków własnych. Wynika to stąd, że firma leasingowa, dysponując bogatym i wieloletnim doświadczeniem na rynku dóbr inwestycyjnych, ma możliwość wynegocjowania korzystniejszych cen nabycia środków trwałych oraz cen wszelkich usług związanych z ich obsługą i serwisem.

Zobacz: Przedłużenie lub skrócenie leasingu finansowego