Opodatkowanie dochodów uzyskanych przez przedsiębiorcę w Niemczech

Pytanie czytelnika:

Ryczałtowiec, czynny podatnik VAT w kraju i zarejestrowany jako VAT UE wystawił za usługę (usługi budowlane; ocieplenie poddasza) po raz pierwszy fakturę w Niemczech. Data wystawienia 30 kwietnia 2011 roku, więc przeliczam według kursu z 29 kwietnia, i od tego liczę polski ryczałt już normalnie? Wpisuję w ewidencji sprzedaży VAT jako NP czy zwolnione? Ponadto proszę o podpowiedź co z VAT UE; wykazać w części E i czy wypełnić załącznik VAT-UE/C? (nieruchomość położona w Niemczech usługa dla niemieckiej firmy, obaj kontrahenci zarejestrowani jako VAT UE).

Usługi budowlane świadczone w Niemczech w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (UPDOF), osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów, (nieograniczony obowiązek podatkowy). Przepis ten jest stosowany z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a UPDOF).

Dlatego też opodatkowanie dochodów uzyskanych przez polskiego przedsiębiorcę z tytułu usług świadczonych w Niemczech należy rozpatrywać na gruncie postanowień umowy zawartej między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku.

Zgodnie art. 3 ust. 1 lit. d oraz art. 7 ust. 1 tejże umowy, dochody z działalności gospodarczej prowadzonej przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym w Niemczech, jeżeli działalność ta jest wykonywana poprzez położony w Niemczech zakład. W przeciwnym wypadku, tj. jeżeli działalność gospodarcza nie jest prowadzona w formie zakładu, dochody z tej działalności podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce. Zasadniczą kwestią jest zatem rozstrzygnięcie czy działalność gospodarcza jest wykonywana w Niemczech za pośrednictwem zakładu, czy też nie.

Należy mieć na uwadze fakt, że za zakład uznaje się między innymi plac budowy lub prace budowlane albo instalacyjne, jeżeli trwają one dłużej niż 12 miesięcy, przy czym kryterium to ma zastosowanie do każdego oddzielnego placu budowy. Określenie plac budowy, prace budowlane lub instalacyjne obejmuje nie tylko budowę budynków lecz również budowę dróg, mostów lub kanałów, renowację takich budynków.

Tak więc jeżeli podatnik prowadzi kilka oddzielnych (nie związanych ze sobą) budów na terenie Niemiec to okresu ich trwania nie sumuje się. W sytuacji, gdy okres budowy na terenie Niemiec przekroczy 12 miesięcy zyski osiągnięte w związku z tymi pracami będą opodatkowane w Niemczech, natomiast w Polsce dochód ten będzie zwolniony od opodatkowania.

W pozostałych przypadkach przychody osiągnięte z tytułu usług budowlanych wykonywanych na terenie Niemiec podlegają opodatkowaniu w Polsce.

Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (art. 11a ust. 1 UPDOF).

Z pytania czytelnika wynika, że podlega on opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym, dlatego od kwoty osiągniętego przychodu powinien opłacić zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 5,5 %. Przychody uzyskane z usług świadczonych na terenie Niemiec wlicza się do limitu przychodów

Pierwszą z przeszkód, której zaistnienie wyłącza opodatkowanie ryczałtem jest wysokość przychodów osiągniętych w roku poprzednim z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przepis art. 6 ust. 4 UPDOF stanowi, że podatnicy opłacają w roku podatkowym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli w roku poprzedzającym rok podatkowy uzyskali przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nie przekraczającej 150.000 EUR. Kwoty wyrażone w EUR przelicza się na walutę polską według średniego kursu ogłaszanego przez NBP, obowiązującego w dniu 1 października roku poprzedzającego rok podatkowy.

Usługi budowlane świadczone w Niemczech w świetle ustawy o podatku od towarów i usług

Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości (art. 28e).

Jeżeli budynek w którym wykonano prace budowlane polegające na ociepleniu poddasza znajduje się w Niemczech, to usługa ta będzie opodatkowana w Niemczech, zgodnie z miejscem położenia nieruchomości. Istotne znaczenie ma również fakt, czy usługa jest świadczona na rzecz podatnika zarejestrowanego w Niemczech , czy też na rzecz osoby fizycznej nie będącej podatnikiem podatku od wartości dodanej (VAT).

Usługi budowlane świadczone w Niemczech na rzecz podatników

W przypadku świadczenia usług na rzecz podatników sytuacja jest prosta , ponieważ polski usługodawca powinien wystawić fakturę ze stawką NP (nie podlega) z adnotacją, że usługa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 28e UPTU. Do rozliczenia podatku zobowiązany jest odbiorca usługi na zasadzie revers charge. Zgodnie z art.100 ust. 4 UPTU, podatnicy, zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym zbiorcze informacje o dokonanych usługach, do których stosuje się art. 28b, na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych nie będących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej, świadczonych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, innych niż zwolnionych od podatku od wartości dodanej lub opodatkowanych stawką 0 %, dla których zobowiązanym do zapłaty podatku od wartości dodanej jest usługobiorca.

Ponieważ usługi budowlane podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 28e (a nie 28b), to nie wykazuje się ich w informacjach podsumowujących VAT-UE , wykazuje się je natomiast w deklaracji VAT-7 tylko w pozycji 21 „Dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju”.

Usługi budowlane świadczone w Niemczech na rzecz osób fizycznych

W przypadku tych usług, sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana, ponieważ polski usługodawca zobowiązany jest do rozliczenia podatku VAT zgodnie ze stawką i przepisami obowiązującymi w Niemczech.

W takiej sytuacji powinien się on zarejestrować na potrzeby podatku od wartości dodanej w Niemczech, bądź skorzystać ze zwolnienia podmiotowego obowiązującego w Niemczech (zwolnienie z podatku z tytułu obrotu nie przekraczającego limitu określonego niemieckimi przepisami), a w przypadku przekroczenia limitu zarejestrować się na potrzeby podatku od wartości dodanej w Niemczech i wystawiać faktury z obowiązującą tam stawką podatkową. Sprzedaż ta nie jest wykazywana ani w deklaracji VAT ani też w informacji podsumowującej

Dorota Mróz

Biegły Rewident