Niemcy - traktatowa swoboda przedsiębiorczości

Adresatem Traktatu jest każdy obywatel kraju będącego członkiem Unii Europejskiej. Natomiast główny powód traktatowego uregulowania prawa przedsiębiorczości upatruje się w chęci zagwarantowania równego traktowania podmiotów uczestniczących w obrocie gospodarczym innego państwa za pomocą nowo utworzonego przedsiębiorstwa. Fundamentem swobody przedsiębiorczości, jak wynika z definicji, jest zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność narodową. To, w jaki sposób zakładamy działalność gospodarczą w poszczególnych państwach, regulują przepisy krajowe każdego z nich, ale co możemy robić na terenie Wspólnego Rynku regulują przepisy ponadnarodowe. Zgodnie z nimi obywatele państw członkowskich mają m.in. prawo do:

• Zawierania umów o dzieło i umów najmu, umów o wykonywanie określonej pracy, umów dzierżawy w dziedzinie przemysłu i rolnictwa oraz dochodzenia roszczeń uzasadnionymi takimi umowami.

• Składania ofert i uczestniczenia w przetargach ogłaszanych przez państwo oraz inne osoby prawa publicznego w charakterze strony kontraktu lub podwykonawcy.

• Uzyskiwania koncesji i zezwoleń przyznawanych przez państwo lub inne osoby prawa publicznego.

• Nabywania, korzystania i dysponowania prawami oraz majątkiem ruchomym i nieruchomościami¹.

Reasumując: jeżeli nosimy się z zamiarem założenia działalności gospodarczej w innym kraju UE, pamiętajmy, że mamy do tego prawo na takich samych zasadach jak obywatele tego kraju. Trzeba jednak przed podjęciem decyzji zapoznać się z warunkami zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej w kraju, w którym chcemy prowadzić biznes.

Prowadzenie działalności gospodarczej na terytorium Niemiec, podobnie jak w przypadku innych państw, może być uwarunkowane:

• Posiadaniem koncesji, np. w gastronomii, transporcie, handlu obwoźnym, ubezpieczeniach, ochronie, handlu bronią, usługach dla osób niedołężnych, produkcji lekarstw.

• Uznaniem w przypadku niektórych rodzajów rzemiosła, kwalifikacji rzemieślniczych na poziomie niemieckiego świadectwa mistrzowskiego.

• Uznaniem kwalifikacji zawodowych osób wykonujących niektóre wolne zawody lub spełnienia określonych warunków zawodowych.

Najpierw powinniśmy wiedzieć, w jakiej branży chcemy prowadzić działalność. To o tyle istotne, że jeżeli zdecydujemy się prowadzić działalność rzemieślniczą, może się okazać, że musimy legitymować się tytułem mistrzowskim. W branżach pozarzemieślniczych wymagane jest jedynie członkostwo w Izbie Przemysłowo-Handlowej. Aby przekonać się, czy dla zarejestrowania działalności w branży rzemieślniczej potrzebny będzie tytuł mistrzowski czy też nie, należy zajrzeć do niemieckiej ustawy o rzemiośle. Znajduje się w niej wykaz branż podzielony na grupę A i grupę B. Zaszeregowanie do pierwszej rodzi obowiązek posiadania tytułu mistrzowskiego. Natomiast zawody umiejscowione w grupie B wymagają jedynie rejestracji w Izbie Rzemieślniczej.

Jeżeli odnajdziemy swoją działalność w grupie zawodów A, powinniśmy dokonać wpisu do rejestru rzemiosła właściwego (Handwerksrolle), względnie wpisu na listę zakładów z działalnością zbliżoną do rzemieślniczej, co wymaga, jak wspomnieliśmy, w przypadku zawodów z grupy A dokumentu mistrzowskiego. Jeżeli go nie mamy, szanse na rejestrację i zezwolenie na działalność są minimalne. Wspomniana ustawa dopuszcza jednak sytuacje, które pozwalają traktować osobę bez tytułu mistrzowskiego jako mistrza. Chodzi tutaj o osoby, które wykonywały dany zawód i oprócz tego:

• co najmniej przez 6 lat nieprzerwanie prowadziły samodzielną działalność gospodarczą w danym zawodzie lub pracowały na stanowisku kierownika zakładu lub

• co najmniej przez 3 lata nieprzerwanie prowadziły samodzielną działalność gospodarczą lub pracowały na stanowisku kierownika zakładu, po uprzednim ukończeniu minimum trzyletniego, państwowego lub uznanego przez państwo, kształcenia zawodowego w tym zawodzie lub

• co najmniej przez 3 lata nieprzerwanie prowadziły samodzielną działalność gospodarczą oraz pracowały minimum przez 5 lat jako pracownik zależny lub

• co najmniej przez 5 lat w trybie ciągłym pracowały na stanowisku kierowniczym, z tego minimum przez 3 lata zakres obowiązków obejmował zadania o charakterze technicznym oraz odpowiedzialność za co najmniej jeden oddział/wydział przedsiębiorstwa, po uprzednim ukończeniu minimum trzyletniego kształcenia zawodowego w tym zawodzie.

Jeżeli przedmiot naszej działalności rzemieślniczej nie jest ujęty w grupie zawodów A, wystarczy rejestracja w Izbie Rzemieślniczej. Chcąc się tam zarejestrować, warto zabrać ze sobą poświadczenie obywatelstwa oraz potwierdzenie wykonywania działalności w kraju (wydaje je Ministerstwo Gospodarki), jeżeli trzeba potwierdzić kwalifikacje zawodowe. Koszt wpisu do Izby wynosi ponad 200 euro.

Wpisu dokonuje się w lokalnym urzędzie ds. gospodarki (Gewerbeamt), w urzędzie gminy, na której terenie ma być prowadzona działalność. Rejestracji należy dokonać przed rozpoczęciem działalności. W przypadku osób fizycznych opłata rejestracyjna wynosi ponad 20 euro, osoby prawne muszą zapłacić ponad XXXXXX euro. Opłaty za zgłoszenie mogą być zróżnicowane w zależności od landu, w którym będzie prowadzona działalność. Podczas rejestracji konieczne są następujące dokumenty:

W przypadku osóby fizycznych:

• paszport lub dowód osobisty,

• umowa najmu pomieszczeń na biuro,

• dowód otwarcia rachunku bankowego,

• karta rzemieślnicza lub specjalne zezwolenie (jeżeli są wymagane dla danego rodzaju działalności);

w przypadku osób prawnych, oprócz dokumentów niezbędnych w przypadku osób fizycznych:

• wyciąg z rejestru handlowego firmy macierzystej w oryginale z uwierzytelnionym tłumaczeniem,

• ewentualne pełnomocnictwa

• potwierdzenie wysokości kapitału zakładowego

Przedstawione procedury dotyczą działalności w nieskomplikowanych formach organizacyjnoprawnych, np. firmach jednoosobowych. Jeżeli ktoś myśli o bardziej skomplikowanej formie, np. spółce z o.o, przed rozpoczęciem działalności będzie musiał dokonać wpisu do rejestru handlowego za pośrednictwem notariusza oraz zarządcy spółki w miejscowym wydziale rejestrowym (Handelsregister) sądu rejonowego (Amstgericht). Wszystkie dokumenty rejestrowe też musi przygotować notariusz.

Powyższym procedurom podlegają wszyscy, którzy chcą prowadzić biznes na terenie Niemiec, zarówno obywatele tego kraju, jak i państw członkowskich.