REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy przedsiębiorca może przeciwstawiać się niedozwolonym klauzulom umownym

Maurycy Organa
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Prowadzę niewielką firmę, mam dwa specjalistyczne samochody typu „gruszka” do przewozu betonu z wysięgnikiem. Wszystkie pojazdy firmowe oraz prywatny samochód żony ubezpieczam u jednego ubezpieczyciela. Oba samochody specjalistyczne oraz samochód żony zostały sprowadzone do Polski ze Stanów Zjednoczonych. Ostatnio przeczytałem, że mój ubezpieczyciel stosuje regulacje, na podstawie których może mi odmówić wypłaty odszkodowania, jeżeli uzna, że wartość celna tych pojazdów została zaniżona. Jednocześnie usłyszałem, że taki zapis w umowie jest niedozwoloną klauzulą umowną wpisaną do jakiegoś rejestru i nie można stosować go w umowie, więc mnie nie obowiązuje. Czy to prawda?

RADA

REKLAMA

Niedozwolone klauzule umowne „wpisane do rejestru” to takie postanowienia umów, które zostały uznane za niezgodne z prawem przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) i wpisane do rejestru niedozwolonych klauzul prowadzonego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Z kilkoma wyjątkami postanowienia takie nie wiążą konsumentów. W przypadku gdy szkoda ubezpieczeniowa będzie dotyczyła prywatnego samochodu żony, postanowienia, o których Pan pisze, nie obowiązują. Jeżeli z kolei szkoda będzie dotyczyła firmowych pojazdów specjalistycznych, nie będzie się Pan mógł powołać na rejestr klauzul niedozwolonych w przypadku odmowy wypłaty odszkodowania.

UZASADNIENIE

REKLAMA

W wielu sytuacjach jedna ze stron umowy (słabsza ekonomicznie) nie ma w praktyce żadnego wpływu na treść zawieranej umowy. Możliwe jest tylko albo podpisanie umowy, albo jej odrzucenie w całości i skorzystanie z oferty innej formy. Dotyczy to w szczególności umów z ubezpieczycielami, bankami, biurami podróży. Taka sytuacja może prowadzić do tego, że silniejszy przedsiębiorca narzuci w umowie drugiej stronie bardzo niekorzystne postanowienia. Dlatego w celu ochrony tej słabszej strony umowy Kodeks cywilny stanowi, że postanowienia, które nie zostały uzgodnione indywidualnie, nie wiążą konsumenta, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający jego interesy. Ochrona taka przysługuje jednak wyłącznie konsumentom. Nie przysługuje natomiast przedsiębiorcom, nawet gdy zawierają oni umowy z ekonomicznie dużo silniejszym od siebie kontrahentem.

Konsumentem jest każda osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową (art. 221 k.c.). W praktyce uznaje się, iż wszystkie działania podejmowane przez przedsiębiorców z wykorzystaniem majątku stanowiącego majątek firmy mają charakter działań komercyjnych, które nie podlegają ochronie przysługującej konsumentom. W efekcie, w przypadku gdy szkoda ubezpieczeniowa będzie dotyczyła prywatnego samochodu żony, niedozwolona klauzula umowna, o której Pan pisze w pytaniu, nie obowiązuje. Jeżeli z kolei szkoda będzie dotyczyła firmowych pojazdów specjalistycznych, nie będzie się Pan mógł powołać na rejestr klauzul niedozwolonych w przypadku odmowy wypłaty odszkodowania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

PRZYKŁAD

REKLAMA

Jednoosobowy przedsiębiorca prowadzi firmę w domu i ubezpiecza oddzielnie część prywatną domu i oddzielnie część komercyjną (biuro). W umowie z ubezpieczycielem, która dotyczy prywatnej (mieszkalnej) części domu, przedsiębiorca występuje jako konsument. W tej części umowy ubezpieczenia ewentualne klauzule niedozwolone go nie obowiązują. Natomiast w drugiej umowie występuje jako przedsiębiorca i nie może się wobec ubezpieczyciela powoływać, że potencjalne niedozwolone klauzule umowne zamieszczone w umowie ubezpieczenia go nie obowiązują.

Środki prawne przysługujące przedsiębiorcy wobec niekorzystnych zapisów Ogólnych Warunków Ubezpieczenia są bardzo ograniczone. Przedsiębiorca może powoływać się na instytucję wyzysku, czy też nieważności umowy z mocy prawa, jednak w praktyce instytucje te nie zapewniają przedsiębiorcy większej ochrony. Instytucja „nieważności czynności prawnej”, na którą może powołać się przedsiębiorca w sporze z ubezpieczycielem, jest uregulowana w art. 58 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi:

Art. 58. § 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Natomiast instytucję „wyzysku” reguluje art. 388 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi:

Art. 388. § 1. Jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona żądać unieważnienia umowy.

Powołując się na przywołane przepisy, przedsiębiorca może bronić swojej pozycji w przypadku, gdyby ubezpieczyciel odmówił mu wypłaty odszkodowania, powołując się na klauzule umowy niedozwolone (w stosunkach gospodarczych z konsumentami) lub po prostu niekorzystne dla przedsiębiorcy. W przypadku odmowy uznania roszczeń przedsiębiorcy ewentualny spór w sprawie wypłaty odszkodowania będzie rozstrzygał sąd. W związku z tym, że obecnie jest dość szeroka gama ubezpieczeń oferowanych przez różnych ubezpieczycieli, co stwarza możliwość wyboru oferty korzystniejszej, raczej trudno przypuszczać, że sąd uzna zarzuty przedsiębiorcy za uzasadnione i uchyli niekorzystne postanowienia umowy.

Zgodnie z zasadą pacta sunt serwanda strony umowy są związane zawartą umową. Uchylanie się od skutków zawartych umów jest wyjątkiem od tej reguły. Jako odstępstwa od reguły muszą mieć wyjątkowy i incydentalny charakter. Dlatego w takiej sytuacji należałoby doradzić przedsiębiorcy, aby zmienił ubezpieczyciela na stosującego korzystniejsze warunki umów ubezpieczeń lub aby z ubezpieczycielem w indywidualnej umowie ubezpieczenia wynegocjował korzystniejsze dla siebie warunki umowy.

• art. 221, 58, 3851 i 388 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 131, poz. 1075

• art. 47936-47945 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. Nr 43, poz. 296; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 7, poz. 45

Maurycy Organa

radca prawny

 

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Piękny umysł. Wiedza o mózgu w analizie preferencji zachowań i postaw człowieka

W dzisiejszym świecie, w którym wiedza neuronaukowa jest coraz bardziej dostępna, a tematyczne publikacje wychodzą poza ramę dyskursu naukowego i pisane są przystępnym językiem, wiedza o mózgu staje się niebywale wartościowym obszarem do codziennego wykorzystania. Warto, aby sięgali po nią również ci, którzy wspierają wzrost ludzi w biznesie i rozwoju indywidualnym.

Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP)

Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Wnioski można składać do 10 marca 2025 r. Gdzie złożyć wniosek? Kto może ubiegać się o dofinansowanie? Co podlega dofinansowaniu?

Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

REKLAMA

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

REKLAMA

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

REKLAMA