Jak ustalić miejsce wykonywania działalności gospodarczej

RADA

Tak, zdaniem organów podatkowych podatnik powinien na zgłoszeniu NIP podać wszystkie adresy prowadzenia swojej działalności, w tym miejsce składów podatkowych. Jest to jednak kwestia sporna, ponieważ „miejsce prowadzenia działalności” nie zostało zdefiniowane w przepisach podatkowych. Szczegóły - w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Podatnicy mają obowiązek poinformowania organów podatkowych o miejscu lub miejscach wykonywania działalności gospodarczej. Obowiązek ten jest jednak inaczej rozumiany przez urzędy skarbowe, a inaczej przez przedsiębiorców.

Organy podatkowe wymagają ujawnienia informacji o miejscach wykonywania działalności w bloku B.11. druku NIP-2. Jest on składany jako zgłoszenie identyfikacyjne lub zgłoszenie aktualizacyjne osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, będącej podatnikiem lub płatnikiem.

Elementy zgłoszenia identyfikacyjnego podatnika zostały wymienione w art. 5 ust. 3 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (dalej: ustawa o NIP). Przepis ten nie wymienia informacji o miejscach wykonywania działalności jako podlegających ujawnieniu. Pomimo to w urzędowym formularzu NIP-2 są rubryki na umieszczenie adresów miejsc wykonywania działalności. Jest też opis oczekiwań ze strony fiskusa, jakich informacji o miejscu prowadzenia działalności wymaga od podatnika:

W zgłoszeniu identyfikacyjnym należy podać adresy wszystkich miejsc wykonywania działalności (również hurtowni, magazynów, składów), a w zgłoszeniu aktualizacyjnym stosownie do okoliczności i zmian. W przypadku braku miejsca na wpisanie dalszych adresów należy wypełnić formularz NIP-C lub sporządzić listę adresów tych miejsc z zaznaczeniem powodu zgłoszenia każdego adresu. W przypadku adresu nietypowego (np. sklep w przejściu podziemnym, działalność na terenie całego kraju) dane adresowe należy podać z możliwą dokładnością.

Organy podatkowe, domagając się informacji o tych miejscach, powołują się na art. 5 ust. 4 ustawy o NIP. Przepis ten stanowi, że:

Zgłoszenie identyfikacyjne podatników wykonujących działalność gospodarczą zawiera również informacje dotyczące tej działalności.

Dla organów podatkowych informacja o miejscu wykonywania działalności gospodarczej jest więc „informacją dotyczącą tej działalności”. Problem w tym, że ustawa o NIP nie definiuje pojęcia „miejsce wykonywania działalności”. Ustawodawca nie zamieścił go także w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Organy podatkowe odwołują się więc do definicji słownikowych. Na tej podstawie za miejsce wykonywania działalności uznają miejsce, w którym przedsiębiorca podejmuje czynności w zakresie działalności gospodarczej. Za takie miejsce uznają filie, przedstawicielstwa, oddziały, punkty, w których przedsiębiorca podejmuje czynności, nawet w sytuacji gdy są one organizacyjnie podporządkowane. Inne zdanie w tej sprawie mają przedsiębiorcy. Rozumienie miejsca wykonywania działalności gospodarczej w ślad za organami podatkowymi pozwala bowiem uznać za nie każde miejsce, gdzie w spółce powstają przychody albo koszty. W ten sposób NIP-2 i NIP-C zawierałyby w skrajnych wypadkach informacje takie same jak dokumenty z inwentaryzacji i spisu majątku według przepisów o rachunkowości.

Korzystniejsza dla podatników interpretacja, czym jest „miejsce prowadzenia działalności”, wynika z definicji działalności gospodarczej. Definicję tę zawiera art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Treść tego przepisu jest następująca:

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Na podstawie tej definicji można przyjąć, że miejscem wykonywania działalności gospodarczej jest miejsce, w którym opisana działalność odbywa się w sposób zorganizowany i ciągły. Organy podatkowe niechętnie przyjmują takie rozumienie miejsca wykonywania działalności, gdyż wymyka mu się tzw. handel stolikowy albo działalność gospodarcza, która ma charakter doraźny.

Rozumienie pojęcia „miejsce wykonywania działalności gospodarczej” przez organy podatkowe prowadzi do tego, że podatnicy występują o interpretacje w wydawałoby się oczywistych sprawach. Przykładem jest interpretacja indywidualna z 17 września 2008 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, nr IPPP1-443-1308/08-2/MPe. Pytanie zadała spółka zatrudniająca handlowców na podstawie umów o pracę. Miejscem wykonywania pracy każdego handlowca, określonym w umowach o pracę, była miejscowość zamieszkania handlowca. Dyrektor Izby Skarbowej miał rozstrzygnąć problem, czy miejscem wykonywania działalności gospodarczej spółki jest każda z tych miejscowości. Sama spółka uważała, że za miejsce wykonywania działalności powinna uznać „cały kraj”. Organ podatkowy potwierdził, że spółka nie ma obowiązku wykazywania adresów miejsc wykonywania pracy przez zatrudnionych handlowców w formularzu NIP-2.