Funkcje prawa upadłościowego

Rozwiązania z zakresu prawa upadłości przedsiębiorców służą ochronie zarówno zadłużonych przedsiębiorców, jak i ich wierzycieli - w tym kontrahentów, pracowników, wierzycieli instytucjonalnych i podmiotów prywatnych. Idei tej daje wyraz ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze (p.u.i.n.) stanowiąc m.in., iż normy w niej zawarte służą wspólnemu zaspokajaniu w jak najwyższym stopniu roszczeń wierzycieli oraz że przedsiębiorstwo dłużnika winno zostać zachowane, o ile okoliczności na to pozwolą (art. 1 ust. 1 i art. 2 p.u.i.n.). Niektóre jednak z regulacji w zakresie prawa upadłościowego zdają się nie wychodzić naprzeciw ochronie obrotu gospodarczego.

W pierwszym rzędzie wskazać można na wysokość opłaty sądowej od wniosku o ogłoszenie upadłości. Stosownie do art. 74 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - opłata ta wynosi tysiąc złotych. Jak wynika z praktyki orzeczniczej, wysokość opłaty jest nie do zaakceptowania przez niektórych z wierzycieli, którzy jednocześnie byliby zainteresowani wniesieniem o ogłoszenie upadłości swego dłużnika. Opłata jest bowiem zbyt wygórowana w szczególności dla pracowników. Osoby mające roszczenia o niewypłacone wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy mogą korzystać z rozwiązań ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Jednak dla uzyskania świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych konieczne jest uzyskanie orzeczenia wskazującego na niewypłacalność pracodawcy. Oznacza to, iż wnioskujący do FGŚP pracownik winien uzyskać co najmniej orzeczenie sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy na zasadzie art. 13 p.u.i.n. Jednak to wymaga złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy, a zatem także wniesienia opłaty. Bariera tysiąca złotych jest dla pracownika jednak często nie do przekroczenia. Ma to ten skutek, że wierzyciel nie może odzyskać swych słusznych należności, zaś niesolidny pracodawca jest w pewien sposób osłaniany przez regulację prawną nie do końca odpowiadającą realnym potrzebom społecznym.

Wniosek wierzyciela będącego pracownikiem wnoszącego o ogłoszenie upadłości dłużnika/pracodawcy jest jednak traktowany tak jak wniosek każdego innego wierzyciela, także przedsiębiorcy. Nie mają tu zastosowania normy art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Pracownik/wnioskodawca nie korzysta także z żadnych ułatwień w zakresie dowodzenia ani przywilejów w zakresie ponoszenia kosztów procesu.