Podatek Belki od każdego grosza odsetek

Przedmiotowa nowelizacja ordynacji podatkowej znajduje się w art. 4 ustawy z 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707 z 30 grudnia 2011 r.):

W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. — Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.3)) w art. 63:

1) § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Podstawy opodatkowania, kwoty podatków, odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, oprocentowanie nadpłat oraz wynagrodzenia przysługujące płatnikom i inkasentom zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych, z zastrzeżeniem § 1a i 2.”;

2) po § 1 dodaje się § 1a w brzmieniu:
„§ 1a. Podstawy opodatkowania, o których mowa w art. 30a ust. 1 pkt 1—3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz kwoty podatków od nich pobierane zaokrągla się do pełnych
groszy w górę.”.

Nowelizacja ta wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od publikacji - czyli od 31 marca 2012 r.

Doradcy finansowi twierdzą, że po wejściu w życie omawianych zmian najlepszą formą uniknięcia podatku Belki będą poliso-lokaty.  Banki oferują też obecnie lokaty (maksymalnie 12-miesięczne), które zakładają wypłacenie większości odsetek przed 31 marca 2012 r. - tak by objęły je "stare" zasady zaokrągleń. Można też znaleźć oferty, w których bank zobowiązuje się pokryć lokującemu różnicę spowodowaną pobraniem podatku Belki.

3 sposoby na ominięcie podatku Belki

Aktualnie (do 31 marca 2012 r.) lokaty z jednodniową kapitalizacją (tzw. „antypodatkowe” lub „antybelkowe”) nie podlegają PIT jeżeli w dacie kapitalizacji odsetek zostanie podatkowi dopisane nie więcej niż 2,49 zł. Wtedy podatek wynosi mniej niż 50 groszy i zaokrągla go się do zera. Czyli nie ma podatku, jeżeli skapitalizowane dzienne odsetki nie przekroczą 2,49 zł.

Taka zasada zaokrąglania wynika z art. 63 § 1 ordynacji podatkowej, zgodnie z którym podstawy opodatkowania, kwoty podatków, odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, oprocentowanie nadpłat oraz wynagrodzenia przysługujące płatnikom lub inkasentom zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Z drugiej strony trzeba zauważyć, że ta zasada nie doskonała, bo np. podstawa opodatkowania dla przychodu z odsetek w kwocie 2,60 zł jest równa 3 zł a obliczony według zryczałtowanej stawki 19 % podatek, który wynosi 0,57 zł zaokrąglany jest do 1 zł, co stanowi ponad 38% kwoty odsetek.

Zdaniem Ministra Finansów aktualna konstrukcja zaokrąglania podstawy opodatkowania i podatku „jest jednak nadużywana przez niektóre banki i instytucje finansowe, które oferują lokaty z dzienną kapitalizacją odsetek”.

Przykładowo lokata o wartości do 18.000 zł (przy założeniu rocznego oprocentowania na poziomie 5 %) jest wolna od podatku. Banki oferują przy tym możliwość zakładania wielu lokat (dzielenie inwestowanych środków na kilka lokat), co powoduje, że bez względu na wielkość lokowanych środków nie są one opodatkowane.

Zdaniem Ministra Finansów „Tak ukształtowana optymalizacja podatkowa proponowana klientom banków powoduje znaczny wzrost zainteresowania tego typu produktami. Rozwiązanie to nie wydaje się być jednak sprawiedliwe.”

Polecamy: Limity ulg i odliczeń w PIT

Polecamy: Najczęstsze błędy w PIT-ach

W uzasadnieniu założeń tej nowelizacji Minister zauważył, że „banki, które nie nadużywają przepisów Ordynacji podatkowej i nie oferują takich lokat tracą klientów.” I dochodzi do konkluzji, że „prowadzi to do nierównej konkurencji na rynku depozytów”.

„Kreatywność sektora finansowego (przede wszystkim banków) wypaczyła jednakże cel obowiązujących przepisów” – czytamy dalej w uzasadnieniu założeń tej nowelizacji. Jednocześnie Minister zauważa, że udział „lokat antypodatkowych” w ogólnej sumie depozytów gospodarstw domowych kształtuje się na poziomie 13 %.

Aby zatem zwalczyć „niesprawiedliwość”, przeciwdziałać „nadużyciom” i jednocześnie zapewnić „równą konkurencję na rynku depozytów” Minister Finansów proponuje zaokrąglanie podstawy opodatkowania (przychodów) oraz kwoty podatku do pełnych groszy w górę. Zaokrąglanie "w górę" ma przeciwdziałać ustalaniu odsetek kapitalizowanych np. co godzinę, czy co minutę

W przypadku skapitalizowanych odsetek w kwocie 2,49 zł podatek wyniesie zatem 48 groszy, a nie 0,- zł jak obecnie.

Dotyczyć to jednak będzie tylko tych sytuacji, w których opodatkowaniu podlega dochód (przychód) z tytułu otrzymanych odsetek (od lokat, pożyczek, dyskonta - art. 30a ust. 1 pkt 1 – 2 ustawy o PIT).

Zdaniem MF rozwiązanie takie będzie „najbardziej sprawiedliwe dla podatników” i pozwoli na pobór podatku w wysokości zbliżonej do nominalnej oraz wykluczy możliwość optymalizacji podatkowej poprzez podmioty świadczące usługi finansowe.

Co ciekawe, zmiana nie będzie dotyczyć innych dochodów (przychodów), bo w gruncie rzeczy, zdaniem MF „obecna reguła zaokrąglania podstawy opodatkowania i kwoty podatku do pełnych złotych jest właściwa oraz racjonalna. Niewielkie błędy rachunkowe są korygowane poprzez mechanizm zaokrąglania. Podatnik nie musi nanosić ewentualnych poprawek lub składać korekty deklaracji.”

Zatem w zakresie, w jakim mechanizm ten nie jest wykorzystywany do unikania opodatkowania (tj. opodatkowania pozostałych dochodów kapitałowych określonych w art. 30a ust. 1 pkt 4 – 12 ustawy o PIT) zasadne jest, zdaniem fiskusa, stosowanie metody określonej w obecnie obowiązującym art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej.

W art. 63 ordynacji podatkowej wprowadzona miała być zasada, że określonych w § 1 tego przepisu zasad zaokrąglania podstaw opodatkowania i kwot podatków nie stosuje się jeżeli ustawy podatkowe stanowią odmienne zasady zaokrąglenia. Zasada ta miała zatem dopuszczać wyjątki od ogólnej zasady zaokrąglania podstawy opodatkowania i kwoty podatku do pełnych złotych. Jednak tej zmiany ostatecznie nie przeprowadzono.

A w ustawie o PIT zmieniony miał być art. 30a, poprzez wprowadzenie regulacji, iż dochody (przychody), o których mowa w ust. 1 pkt 1-3 oraz podatek z tego tytułu, zaokrągla się do pełnych groszy w górę - również i tej zmiany nie wprowadzono.

Założenia projektu nowelizacji

Art. 4 ustawy z 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707).

Źródło: Ministerstwo Finansów, Sejm