REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Układ w postępowaniu restrukturyzacyjnym a podatek CIT i PIT

Bartosz Magnowski
Bartosz Magnowski
Co do zasady wartość umorzonych zobowiązań (np. na podstawie zawartej ugody pomiędzy podmiotami) będzie stanowiła przychód
Co do zasady wartość umorzonych zobowiązań (np. na podstawie zawartej ugody pomiędzy podmiotami) będzie stanowiła przychód
www.shutterstock.com

REKLAMA

REKLAMA

Celem restrukturyzacji jest zawarcie układu dłużnika z wierzycielami. Jakie są konsekwencje podatkowe z perspektywy dłużnika, jak i wierzyciela w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), jak i prawnych (CIT)?

Jakie są skutki układu w ujęciu temporalnym?

REKLAMA

Na wstępie trzeba wyjaśnić, że co do zasady samo zawarcie układu (tj. jego przegłosowanie na zgromadzeniu wierzycieli) nie powoduje jeszcze skutków podatkowych. Moment zawarcia układu należy wyraźnie odróżnić od momentu jego prawomocnego zatwierdzenia. Częstym błędem, który zdarza się także zawodowym pełnomocnikom, jest utożsamianie tych dwóch pojęć. Przyjęty przez zgromadzenie wierzycieli układ nie musi być ostatecznie zatwierdzony np. przy stwierdzeniu przez sąd restrukturyzacyjny, że narusza on prawo lub jest oczywiste, że nie zostanie wykonany.

REKLAMA

Układ wywiera określone skutki, w odniesieniu do zobowiązań dłużnika (np. umorzenie części zobowiązań, rozłożenie ich na raty) dopiero od momentu jego prawomocnego zatwierdzenia. Wówczas po stronie dłużnika powstaje obowiązek wykonania układu (zgodnie z propozycjami układowymi), a po stronie wierzycieli prawo do zaspokojenia swoich należności według propozycji układowych.

Jakie są skutki podatkowe zatwierdzonego układu dla dłużnika?

REKLAMA

Z perspektywy dłużnika podstawowymi zagadnieniami z punktu widzenia podatku dochodowego jest odpowiedź na pytanie, czy umorzone kwoty w ramach zatwierdzonego prawomocnie układu będą stanowić przychód, jak również, czy spłata wierzytelności w ramach wykonania układu będzie kosztem uzyskania przychodu. Trzeba też dodać, że skutki podatkowe związane z układem w postępowaniu restrukturyzacyjnym są analogiczne dla dłużników będących osobami fizycznymi (podlegającymi PIT), jak i osobami prawnymi (podlegającymi CIT).

Art. 14 ust. 1 ustawy PIT zawiera definicje przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, stanowiąc, że „Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.”. Art. 14 ust. 2 pkt 6) ustawy PIT stanowi z kolei, że za przychód uważana jest „wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy”.

Co do zasady wartość umorzonych zobowiązań (np. na podstawie zawartej ugody pomiędzy podmiotami) będzie stanowiła przychód. Wyłączenie, o którym mowa w zacytowanym przepisie tj. ust. 3 pkt 6 ustawy PIT dotyczy właśnie przypadku umorzenia zobowiązań w ramach postępowania restrukturyzacyjnego. Zgodnie z tym przepisem do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się kwoty stanowiącej równowartość umorzonych zobowiązań, w tym także umorzonych pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym lub postępowaniem upadłościowym. Odpowiednikiem tej regulacji w ustawie o CIT jest przepis art. 12 ust. 4 pkt 8 lit. b) ustawy CIT, który stanowi, że do przychodów nie zalicza się kwot stanowiących równowartość umorzonych zobowiązań, w tym także z tytułu pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Korzyści podatkowe dla dłużnika

Postępowanie restrukturyzacyjne daje zatem istotną korzyść podatkową dla dłużników objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym, co ma na celu wykluczenie sytuacji, w której podmiot niewypłacalny, bądź zagrożony niewypłacalnością ponosi podatkowe koszty swojej restrukturyzacji. W ocenie autora regulację stosuje się również do tzw. uproszczonych postępowań restrukturyzacyjnych, do których znajdują zastosowanie przepisy prawa restrukturyzacyjnego o postępowaniu o zatwierdzeniu układu ze zmianami wynikającymi z ustawy z dnia Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. poz. 1086 z późn. zm.). Jedynie taka wykładnia pozwala na systemową spójność wskazanych regulacji.

Krótkiego omówienia wymagają również skutki podatkowe układu, który przewiduje konwersję długu na udziały lub akcje dłużnika. W ramach takiego układu określona część zobowiązań dłużnika zostaje „zamieniona” na mocy prawomocnego układu na akcje lub udziały w spółce dłużnika, przez co dokonane zostaje podwyższenie kapitału zakładowego. Zgodnie z przepisem art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy CIT do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, funduszu udziałowego albo funduszu założycielskiego, albo funduszu statutowego w banku państwowym, albo funduszu organizacyjnego ubezpieczyciela. Sytuacja braku powstania przychodu będzie występowała zatem w przypadku, gdy wartość wierzytelności konwertowanej na udziały/akcje dłużnika będzie odpowiadać wartości nominalnej tych akcji lub udziałów. Inna sytuacja wystąpi, kiedy rynkowa wartość udziałów/akcji dłużnika będzie niższa niż wartość nominalna konwertowanej wierzytelności, co w przypadku podmiotów niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością może być dosyć częstym zjawiskiem. W takiej sytuacji dojdzie do rozpoznania przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności. Spójność regulacji dotyczącej neutralności podatkowej układu zapewnia wskazane już wyłączenie z przychodów umorzonych wierzytelności w ramach postępowania restrukturyzacyjnego. Umorzona „nadwyżka” ponad wartość akcji/udziałów nie będzie zatem również traktowana jako przychód w rozumieniu ustawy CIT.

Skutki podatkowe układu dla wierzyciela

Zawarcie i zatwierdzenie układu to dla wierzyciela zwykle zgoda na umorzenie pewnej części przysługujących mu należności. Tam gdzie podmiot w restrukturyzacji może wykazać przychód (w związku z umorzeniem wierzytelności), tam powstaje pytanie o możliwość powstania kosztu uzyskania przychodu po stronie wierzyciela, którego wierzytelność w ramach układu zostaje zredukowana.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 23 ust. 1 pkt 41 ustawy PIT oraz w art.16 ust. 1 pkt 44 ustawy CIT nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne - do wysokości zarachowanej jako przychód należny. Jeżeli zatem wierzyciel będący osobą fizyczną lub prawną rozpoznał przychód np. z kontraktu, który ostatecznie nie został zapłacony, wówczas umorzenie tej należności (w całości albo w części) w ramach układu będzie stanowić koszt uzyskania przychodu do kwoty w jakiej rozpoznał wcześniej przychód z takiego kontraktu.

Nieco odmienna sytuacja powstaje w przypadku umorzenia wierzytelności z tytułu kredytów i pożyczek bankowych. Zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 43 ustawy o CIT co do zasady umorzenie tych wierzytelności nie będzie stanowić kosztu uzyskania przychodu dla banków, chyba że umorzenie to związane jest m.in. z postępowaniem restrukturyzacyjnym. Regulacja ta jest niewątpliwą zachętą podatkową dla instytucji kredytowych, które umorzone w ramach układu wierzytelności mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu.

Odnosząc się do kwestii układu, który przewiduje konwersję długu na akcje/udziały dłużnika trzeba zaznaczyć, że konwersja nie będzie stanowić „umorzenia” wierzytelności w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 44 ustawy CIT (odpowiednio art.23 ust. 1 pkt 41 ustawy PIT), toteż pomimo uprzedniego jej zarachowania jako przychodu należnego, wierzytelność ta nie może być uważana za koszt uzyskania przychodów (tak Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15.03.2012 r., II FSK 1659/10).

Konwersja wierzytelności na akcje w ramach układu powinna być zatem traktowana jako wniesienie wkładu na udziały/akcje w podmiocie restrukturyzowanym. W konsekwencji należy odwołać się do przepisu art. 15 ust. 1j pkt 2b) ustawy CIT (odpowiednio art. 22 ust. 1ea pkt 2 ustawy PIT), który określa, że kosztem uzyskania przychodu, w przypadku wniesienia wkładu na akcje/udziały jest wartość wierzytelności, w części zaliczonej uprzednio do przychodów należnych - jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest wierzytelność zaliczona uprzednio do przychodów należnych podmiotu wnoszącego ten wkład. Kosztem uzyskania przychodu dla wierzyciela będzie zatem kwota wierzytelności przysługujących wobec dłużnika, zaliczona wcześniej do przychodów i konwertowana na akcje/udziały podmiotu restrukturyzowanego. Przedmiotowa regulacja, wprowadzona z dniem 1 stycznia 2019 r. urealniła szansę restrukturyzacji poprzez konwersję długu na akcje/udziały. Przed jej wprowadzeniem uznawano otrzymywane udziały (akcje) za przychody, natomiast sama konwersja wierzytelność nie stanowiła kosztu, co oczywiście zniechęcało wierzycieli do głosowania nad taką formą restrukturyzacji.

Podsumowanie

Obecne brzmienie ustaw PIT i CIT w sposób analogiczny traktuje klasyczną restrukturyzację poprzez umorzenie wierzytelności, jak i konwersję wierzytelności na udziały/akcje oraz uwzględnia konieczność neutralności skutków zatwierdzonego układu na gruncie podatkowym. Obowiązujące od 1 stycznia 2019 r. przepisy wydają się dostatecznie uszczelniać regulacje na korzyść wierzycieli, którzy zdecydują się na poparcie układu, zakładającego konwersję wierzytelności na udziały lub akcje. Zawarcie i zatwierdzenie układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym jest korzystne (przez co należy rozumieć neutralne) – pod kątem podatkowym – zarówno dla wierzycieli, jak i dłużników.

Bartosz Magnowski, doradca restrukturyzacyjny

Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wakacje składkowe. Przedsiębiorcy złożyli już ponad 333 tys. wniosków

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że od 1 do 12 listopada przedsiębiorcy złożyli ponad 333 tys. wniosków o wakacje składkowe. W jakim województwie było ich najwiecej, a w jakim najmniej? 

Świadczenie interwencyjne: dla kogo, warunki, gdzie złożyć wniosek?

Świadczenie interwencyjne: dla kogo, warunki, gdzie złożyć wniosek? Czym jest świadczenie interwencyjne? Komu przysługuje? Jakie warunki należy spełniać by je otrzymać? Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku?

Polska prezydencja w UE 2025: priorytety przedsiębiorców to m.in. wzmocnienie i ochrona jednolitego rynku UE w związku z rosnącą rolą Chin i wyborami prezydenckimi w USA

Już z początkiem 2025 roku Polska obejmie prezydencję w Radzie UE. Przedsiębiorcy widzą w tym szanse na kształtowanie unijnej polityki, wspieranie jednolitego rynku oraz odpowiedź na wyzwania związane z globalną konkurencją, rosnącą rolą Chin i zmianami politycznymi w USA. Wśród priorytetów są zwiększenie konkurencyjności UE, bezpieczeństwo energetyczne i poszerzenie Unii o Ukrainę i Mołdawię.

Regulacje ESG w transporcie. Z czym to się wiąże?

Branża TSL nie ma łatwo. Firmy z tego sektora muszą zmierzyć się z nowymi wymogami regulacyjnymi i raportowymi – ESG (Environmental, Social, Governance). Chodzi o poprawę standardów środowiskowych, społecznych i zarządzania korporacyjnego. Któe regulacje już są w Europie obowiązkowe, a na które jeszcze czekamy? I najważniejsze - ile trzeba na to wydać i co grozi za ignorowanie tych zmian? 

REKLAMA

Na jakie reformy czeka rynek pracy?

Przedsiębiorcy oczekują większego wsparcia od rządu, zwłaszcza w kwestii aktywizacji grup niedoreprezentowanych na rynku pracy. Chcieliby również zmniejszenia kosztów zatrudnienia i zapewnienia dostępu do kandydatów z państw trzecich. Nawołują także do stworzenia warunków sprzyjających rozwojowi kompetencji i kwalifikacji zawodowych. 

Maksymalizacja bezpieczeństwa: Dlaczego oprogramowanie on-premise ma kluczowe znaczenie w świecie zdominowanym przez SaaS?

Jak wynika z szacunków Gartnera, już za 3 lata aż 75 proc. przedsiębiorstw będzie traktować tworzenie kopii zapasowych aplikacji typu SaaS (Oprogramowanie jako Usługa) jako wymóg krytyczny. Jeszcze w tym roku było to 15 proc . Ta istotna różnica wynika z oceny ryzyka. O ile oprogramowanie dostępne w modelu SaaS jest coraz częstszym wyborem organizacji na całym świecie, kluczowe staje się zapewnienie, że przechowywane tam dane są zarówno dobrze chronione, jak i możliwe do odzyskania. W tym kontekście zasadne może być pytanie o dostępne alternatywy, a zwłaszcza możliwość korzystania z tradycyjnego oprogramowania on-premise, które jest instalowane i zarządzane lokalnie.

3 cechy innowacyjnego przedsiębiorstwa. Jak ważna jest ochrona środowiska? [WYWIAD]

Co dziś często przesądza o wyborze kontrahenta? Jak ważna jest ochrona środowiska w świecie biznesu? Jakie proste rozwiązania mogą wprowadzić wszystkie przedsiębiorstwa branży ogrodniczej? O 3 głównych cechach innowacyjności opowiada członek zarządu przedsiębiorstwa W.Legutko, Adam Legutko.

Jak chronić firmowe pieniądze przez utratą wartości

Wielu przedsiębiorców zastanawia się jak uchronić swój kapitał w czasach wysokiej inflacji. Podobnie jak oni, ich pieniądze powinny pracować. Bank Pekao ma propozycję dla prowadzących działalność gospodarczą, spółkę cywilną lub osobową z uproszczoną księgowością, pozwalającą łączyć wysokie oprocentowanie z elastycznością

REKLAMA

Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni?

Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni? Szacuje się, że z tego rozwiązania skorzysta ok. 2,4 mln przedsiębiorców. Rada ministrów przyjęła projekt nowelizacji.

Prognozy na 2025 rok: jakie trendy będą kształtować przyszłość biznesu e-commerce?

Jakie trendy ukształtują branżę e-commerce w nadchodzącym 2025 roku? Jakie narzędzia powinny wykorzystać firmy, żeby się rozwijać?

REKLAMA