Logistyka polskiego e-biznesu

Według badań GUS-u około 6 mln gospodarstw domowych w Polsce ma dostęp do Internetu (48% wszystkich gospodarstw domowych). Mimo znacznego wzrostu liczby internautów w ostatnich latach, nadal nasz kraj jest daleko w tyle za pozostałymi członkami UE. Pod względem upowszechnienia Internetu liderem jest Holandia (86% gospodarstw domowych ma dostęp do sieci), a średnia krajów UE wynosi 60%. Polacy wykorzystują Internet przede wszystkim do wyszukiwania informacji, komunikowania się oraz pobierania plików z muzyką i filmami. Coraz częściej robią również zakupy. W ubiegłym roku co ósmy obywatel Polski w ten sposób się zaopatrywał. Na uwagę zasługuje fakt, że liczba klientów w sieci w ciągu ostatnich pięciu lat wzrosła kilkakrotnie. To jednak nadal dużo mniej niż na Zachodzie, gdzie zakupy w sieci robi ponad połowa europejskich internautów.

Według różnych szacunków w polskim Internecie funkcjonuje obecnie od 4 do 6 tys. sklepów. Początkowo e-sklepy były jedynie sieciowymi odpowiednikami tradycyjnych placówek. Internet był dodatkowym kanałem dystrybucji, pełniącym tylko funkcję pomocniczą wobec sprzedaży w konwencjonalnym sklepie. Z biegiem czasu zaczęło pojawiać się coraz więcej placówek handlujących wyłącznie w sieci. Przyczyna jest prosta: do założenia e-sklepu nie potrzeba dużego kapitału. Tu liczy się przede wszystkim dobry pomysł na biznes. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez Internet Standard, zdecydowana większość e-sklepów to mikroprzedsiębiorstwa, które zatrudniają zazwyczaj jedną lub dwie osoby, a jedna trzecia sklepów ma w swojej ofercie 1-10 tys. towarów. Te liczby pokazują, że rynek jest jeszcze bardzo rozproszony, choć jego wartość z roku na rok rośnie i staje się łakomym kąskiem. W 2008 r. polscy internauci wydali na zakupy ponad 11 mld zł, co oznacza, że obroty handlu elektronicznego wzrosły ponad 36% w stosunku do roku poprzedniego. Dla porównania, sprzedaż w handlu tradycyjnym w tym czasie zwiększyła się średnio tylko o 13%.

Zakupy przez Internet, w przeciwieństwie do handlu tradycyjnego, nierozłącznie wiążą się z dostawą do ostatecznego klienta, czyli z procesem, który jest najbardziej skomplikowany i kosztowny w całym łańcuchu dostaw. Klienci e-sklepów to bardzo specyficzna i wymagająca grupa. Wydawać by się mogło, że kluczowym kryterium przy dokonywaniu przez nich zakupów jest tylko niska cena produktu. Choć badania TNS OBOP to potwierdzają (61% respondentów), to aż 58% badanych zwraca uwagę na oszczędność czasu, a 42% ankietowanych chwali możliwość kupowania przez całą dobę. Przez oszczędność czasu w tym przypadku rozumie się nie tylko możliwość łatwego złożenia zamówienia, ale także krótki czas realizacji. Klient przez przeglądarkę stron internetowych może obejrzeć towar bez wychodzenia z domu i porównać go z innymi produktami. Wpływ na ocenę jakości procesu zakupu ma wysoka dbałość o opakowanie i zabezpieczenie towaru wysyłanego do odbiorcy. Internauci cenią sobie zgodność ze specyfikacją dostarczonego towaru oraz szerokość oferty i dostęp do rzadkich towarów w e-sklepie. Niestety, w praktyce tak dobrze się nie dzieje.

Dariusz Grzymkiewicz, właściciel sklepu www.lemonada.pl, sprzedającego torebki z Buenos Aires, zaznacza, że w działalności e-sklepów bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie się na rozwój firmy. - Gdy sklep powiększa się i sami przestajemy nad wszystkim panować, a z drugiej strony dochody nie pozwalają jeszcze na zaangażowanie większej liczby osób, problemem może być kwestia dostępności towaru i jego magazynowania - mówi.

Ograniczona dostępność lub brak pewnych towarów w magazynie należy do jednej z najsłabszych stron internetowego handlu. Niestety, klient przy robieniu e-zakupów nie jest w stanie sprawdzić, czy sklep rzeczywiście posiada dany towar. - W niektórych e-sklepach dany towar widnieje na stronie sklepu, ale po zamówieniu okazuje się, że trzeba na niego czekać, np. 2 tygodnie. To może zniechęcić klientów - wyjaśnia Grzymkiewicz.

Dzieje się tak, ponieważ e-sklepy działają często jako pośrednicy. Zaledwie 40% sprzedawców przechowuje wszystkie oferowane produkty w magazynie, 46% składuje w magazynie tylko najczęściej kupowane towary. Te sklepy realizują zamówienia mniej płynnie niż konkurencja, która opiera się na własnych zasobach magazynowych, ale dla właściciela e-sklepu takie rozwiązanie jest o wiele bezpieczniejsze finansowo. Z punktu widzenia klienta to najgorsza sytuacja - kupuje coś, czego nie ma. Dowiaduje się o tym po pewnym czasie i znowu musi szukać produktu w innym sklepie. W tym przypadku jedna z największych zalet, jaką jest oszczędność czasu, może zupełnie stracić wartość.

- Aby tego uniknąć, sklep internetowy powinien ustalić zasady logistyczne ze swoimi dostawcami. Należy przede wszystkim określić, jakie są warunki i jak przebiega proces zamówień z ich magazynu, jaka jest minimalna wielkość jednostkowego zamówienia i czas dostarczenia produktów. Dzięki temu można określić, czy warto sprzedawać towar z własnego magazynu czy z cudzego, i w jakich proporcjach to robić - radzi Piotr Frankowski, e-commerce specialist w firmie Afilo.