REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Otwarcie postępowania upadłościowego a ochrona dłużnika przed egzekucją

Kolmers Legal
Kancelaria prawna dla biznesu
Radca prawny Aneta Jużak
Dzień ogłoszenia upadłości tworzy nową prawną rzeczywistość dla dłużnika./Fot. Shutterstock
Dzień ogłoszenia upadłości tworzy nową prawną rzeczywistość dla dłużnika./Fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Zabezpieczenie majątku niewypłacalnego dłużnika, wobec którego sąd upadłościowy postanowił ogłosić upadłość, jest kwestią kluczową zarówno w postępowaniu upadłościowym, jak i w postępowaniu restukturyzacyjnym. Możliwość wstrzymania toczących się egzekucji komorniczych ma ogromne znaczenie dla utrzymania majątku dłużnika, który ma stanowić masę upadłości lub bazę dla wykonywania postanowień przyszłego układu z wierzycielami. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że wstrzymanie działań egzekucyjnych przeciwko dłużnikowi może stanowić również szansę na dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa.

Na wstępie należy podkreślić, że konsekwencje opisane w prawie upadłościowym wywołuje dopiero postanowienie o ogłoszeniu upadłości dłużnika – samo zaś złożenie wniosku w tym przedmiocie nie ma wpływu na możliwość kontynuowania czy wszczynania przeciw dłużnikowi postępowań egzekucyjnych (por. wyrok NSA z dnia 10 stycznia 2012 r., II FSK 1182/10). Jednak zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (dalej jako: „PrUp”) po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości sąd niezwłocznie orzeka w przedmiocie zabezpieczenia – z urzędu lub na wniosek. Zabezpieczenie takie może obejmować zawieszenie postępowania egzekucyjnego (art. 39 PrUp).

REKLAMA

Polecamy: Kodeks pracy 2019 - komentarz

Kluczowe znaczenie w zakresie dalszych konsekwencji zbiegu postępowania upadłościowego z postępowaniem egzekucyjnym ma art. 52 PrUp, zgodnie z którym data wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości jest datą upadłości.

Istnieje spór w doktrynie co do rozstrzygnięcia, czy datą otwarcia postępowania upadłościowego jest początek dnia, w którym zapada postanowienie o ogłoszeniu upadłości, czy koniec tego dnia. Doktryna obecnie, poza odosobnionym stanowiskiem SSA Stanisława Gurgula, również w oparciu o postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2004 r. w sprawie pod sygnaturą II CK 364/03, przyjmuje stanowisko, że postanowienie o ogłoszeniu upadłości wywiera skutek z początkiem dnia, w którym zostało wydane, a skutki wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości powstają od godziny 00:00, czyli z początkiem dnia umieszczonego w postanowieniu sądu upadłościowego jako dzień jego wydania. W tej sytuacji pozew przeciwko upadłemu dłużnikowi wniesiony w dacie postanowienia o ogłoszeniu upadłości jest pozwem wniesionym po ogłoszeniu upadłości.

REKLAMA

Kwestie oddziaływania postępowania upadłościowego na postępowanie egzekucyjne reguluje ogólnie art. 144 PrUp. Treść art. 144 ust. 1 i 2 PrUp nie pozostawia wątpliwości, że stroną postępowań cywilnych i administracyjnych dotyczących masy upadłości jest syndyk, który działa na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym, a nie sam upadły dłużnik. Wszelkie konsekwencje podejmowanych przez syndyka czynności dotykają wprost osoby upadłego. Od powyższej zasady istnieją jednak wyjątki. Przepisów tych nie stosuje się do postępowań w sprawach o należne od upadłego alimenty oraz renty z tytułu odpowiedzialności za uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia albo utratę żywiciela oraz z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę. Po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu. Dotyczy to także sądowego postępowania egzekucyjnego. Okoliczność ta wynika z odebrania dłużnikowi prawa do samodzielnego zarządu zgromadzonym majątkiem i obowiązku przekazania go syndykowi.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dzień ogłoszenia upadłości tworzy nową prawną rzeczywistość dla dłużnika. Od tego dnia upadły dłużnik jest chroniony przez szczególną regulację wynikającą z art. 146 PrUp. Brzmienie tego przepisu zapewnia zawieszenie wszystkich postępowań egzekucyjnych prowadzonych przeciwko masie upadłości, czyli aktywom stanowiącym majątek upadłego w dniu ogłoszenia upadłości. Z kolei uprawomocnienie się postanowienia o ogłoszeniu upadłości powoduje umorzenie postępowań egzekucyjnych. Podkreślenia wymaga fakt, że zawieszenie postępowania egzekucyjnego uniemożliwia jedynie podejmowanie dalszych czynności – dokonane pozostają w mocy. Dopiero umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych czynności zgodnie z właściwymi przepisami. Zawieszenie postępowania nie stoi na przeszkodzie przysądzeniu własności nieruchomości, jeżeli przybicia prawomocnie udzielono przed ogłoszeniem upadłości, a nabywca egzekucyjny wpłaci w terminie cenę nabycia.

Polecamy serwis: Upadłość

REKLAMA

Zawieszenie wszelkich postępowań egzekucyjnych skierowanych do majątku wchodzącego w skład masy upadłości następuje z mocy samego prawa w dniu wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Dotyczy to również postępowania wszczętego przez innego wierzyciela niż ten, który złożył wniosek o ogłoszenie upadłości. Zbędne jest wydawanie przez organ egzekucyjny jakiegokolwiek postanowienia w tym przedmiocie, ewentualnie zaś wydane postanowienie będzie miało jedynie deklaratoryjny charakter (umorzenie następuje z mocy samego prawa, tj. decyzji ustawodawcy, a nie jest czynnością organu egzekucyjnego, por. wyrok SN z dnia 31 marca 2000 r., III CKN 872/00). W doktrynie oraz judykaturze podnosi się, że regulacja art. 146 PrUp przesądza o prymacie postępowania upadłościowego nad egzekucyjnym (por. uchwała SN z dnia 16 maja 1996 r., III CZP 44/96).

W takiej sytuacji na podstawie art. 826 KPC następuje ipso iure uchylenie wszystkich dokonanych czynności egzekucyjnych, co powoduje upadek podstawy prawnej do przekazania wierzycielowi uzyskanych w egzekucji sum pieniężnych. Istotną kwestią pozostaje okoliczność, że zawieszenie postępowania nie uchyla dokonanych czynności, w związku z czym sumy uzyskane w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym, a jeszcze niewydane, przelewa się do masy upadłości po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości. W orzecznictwie przyjęto, że skutki zawieszenia oceniać należy według art. 179 § 2 i 3 w zw. z art. 13 § 2 KPC, co prowadzi do wniosku, że w okresie zawieszenia organ egzekucyjny nie podejmuje żadnych czynności, a zatem także nie przekazuje wierzycielowi egzekwującemu uzyskanych wcześniej, a do czasu ogłoszenia upadłości nierozdysponowanych, kwot.

W przypadku naruszenia przez organ egzekucyjny obowiązku wynikającego z art. 146 ust. 2 PrUp, polegającego na przekazaniu wierzycielom wyegzekwowanych kwot już po ogłoszeniu upadłości dłużnika, syndykowi przysługują dwa roszczenia. Jedno przeciwko wierzycielom o zwrot otrzymanych z naruszeniem powyższego przepisu kwot (na podstawie art. 405 KC) i drugie, odszkodowawcze, przeciwko organowi egzekucyjnemu o naprawienie szkody wyrządzonej bezprawnym działaniem organu egzekucyjnego (na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz art. 417 § 1 KC). Nie przysługuje syndykowi natomiast roszczenie o zwrot na podstawie art. 146 ust. 2 PrUp przez organ egzekucyjny kwoty przekazanej wierzycielom już po ogłoszeniu upadłości dłużnika (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 20.04.2010 r., I ACa 39/10).

Naganna, zdaniem niektórych, w tym względzie jest także praktyka komorników, którzy potrącają własne wynagrodzenie z kwoty przekazywanej do masy upadłości (P. Zimmerman, Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne, Warszawa 2016, s. 294.). Po ogłoszeniu upadłości organ egzekucyjny nie może z wyegzekwowanych wcześniej środków części z nich rozdysponować na swoją rzecz tytułem pokrycia należnych kosztów egzekucyjnych (por. wyrok SN z dnia 18.06.2004 r., II CK 364/2003). Należy podkreślić, że prawo nie przewiduje możliwości tego typu potrącenia. W orzecznictwie przyjęto, że opłaty egzekucyjne pobrane przez komornika na jego rzecz po zawieszeniu postępowania egzekucyjnego stanowią korzyść majątkową uzyskaną przez organ egzekucyjny bez podstawy prawnej w rozumieniu art. 405 w zw. z art. 410 § 2 KC. Koszty egzekucyjne i wydatki postępowania, stanowiące należność wynikającą z tytułów wykonawczych stanowiących podstawę egzekucji, są świadczeniem nienależnym, ponieważ wraz z ogłoszeniem upadłości dłużnika odpadła podstawa prawna do ich uzyskania przez organ egzekucyjny.

Analiza orzecznictwa dowodzi również, jak istotnym problemem w razie zbiegu postępowań jest prawidłowy obieg informacji między organami upadłościowymi a egzekucyjnymi – warunkujący wykonanie normy prawnej regulującej wpływ postępowania upadłościowego na postępowanie egzekucyjne. Faktem jest istniejący problem braku regulacji przepływu informacji dotyczących wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości, jak i jego uprawomocnienia. Co prawda art. 53 ust. 5 PrUp nakłada obowiązek poinformowania o wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości znane sądowi organy egzekucyjne prowadzące egzekucję przeciw upadłemu, a w uzasadnieniu do projektu ustawy podnosi się, że taka regulacja ma służyć umożliwieniu organom egzekucyjnym zastosowanie się do regulacji art. 146 PrUp, to należy wziąć pod uwagę, że wypełnienie przez sąd upadłościowy tego obowiązku będzie uzależnione od ilości informacji, które znajdą się we wniosku o ogłoszenie upadłości przygotowanym przed dłużnika.

W doktrynie prawidłowo podkreśla się obowiązek weryfikacji przez komornika okoliczności ogłoszenia upadłości dłużnika, i to na każdym etapie prowadzonego postępowania egzekucyjnego, gdyż komornik ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą w wypadku wyegzekwowania i przekazania wierzycielowi choćby części z egzekwowanego roszczenia pieniężnego po ogłoszeniu upadłości dłużnika, w stosunku do którego prowadzone jest postępowanie egzekucyjne, a odpowiedzialność ta oparta jest na zasadzie ryzyka. Na tym polu należy ocenić pozytywnie najnowsze zmiany w prawie upadłościowym. Od 1 grudnia 2020 r. będą obowiązywały przepisy ustawy z dnia 6 grudnia 2019 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Dostęp do rejestru będzie powszechny za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

W konsekwencji, wierzytelności powstałe przed datą ogłoszenia upadłości, a dochodzone po tej dacie - mogą być realizowane jedynie poprzez udział w postępowaniu upadłościowym, a ich egzekucja jest wykluczona. Dopiero w przypadku umorzenia postępowania upadłościowego wierzytelności podlegać będą rozdysponowaniu w ramach postępowania egzekucyjnego na zasadach ogólnych.

Polecamy serwis: Windykacja

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Informacja o zaległości w ZUS na 0,01 zł wysyłana jest listem poleconym, a najwięksi gracze nie płacą milionowych zadłużeń

    Zadłużenie aktywnych płatników w ZUS rośnie. Rekordzista wśród aktywnych płatników jest zadłużony na ponad 822 mln zł. Czy ZUS może sam zmieniać przepisy? 

    Według danych udostępnionych przez ZUS, na koniec 2023 roku maksymalna kwota zadłużenia aktywnego płatnika wyniosła przeszło 822 mln zł. Rok wcześniej była o 3,5 mln zł mniejsza. Wśród komentujących te dane ekspertów nie brakuje opinii, że dopuszczenie do takiej sytuacji jest skandalem. Z kolei Zakład przekonuje, że sam nie może zmieniać przepisów. Jednak według znawców tematu, ZUS ma odpowiednie narzędzia do ściągania należności i nawet niewielkie kwoty są skutecznie egzekwowane od przedsiębiorców. Do tego po danych widać, że średnie zadłużenie aktywnych płatników wzrosło rok do roku o ponad 3 tys. zł, tj. do wartości blisko 31 tys. zł.

    Czy trzeba płacić ZUS gdy działalność gospodarczą się zawiesi, czy przerwę w biznesie można zrobić tylko raz w roku czy wiele razy

    Działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG można zawiesić pod warunkiem, że nie zatrudnia się pracowników. Dlatego co do zasady nie trzeba dodatkowo załatwiać formalności w ZUS.

    Przestępstwa finansowe. Zorganizowane grupy zajmują się praniem brudnych pieniędzy i korumpowaniem urzędników: co trzeba wiedzieć

    Korupcja, pranie pieniędzy, wyłudzenia, ataki hakerskie – to realne zagrożenia XXI wieku. Obecnie przestępczość finansowa, cyberprzestępczość oraz nowoczesne technologie są mocno ze sobą związane.

    Jak jeździć ekologicznie i oszczędnie. Pięć zasad sprawdzonych w praktyce i zalecanych każdej firmie transportowej

    W dobie rosnących kosztów firm transportowych i spowolnienia gospodarczego ekonomiczna jazda przestała być zjawiskiem sporadycznym, a stała się koniecznością i jednym ze sposobów na redukcję wydatków. Jakie są więc najważniejsze zasady ekonomicznej jazdy? 

    REKLAMA

    Zboża ozime wiosną - jak nawozić dolistnie. 5 kluczowych wskazówek

    Jedną z najefektywniejszych form pielęgnacji (dokarmiania) zbóż ozimych wiosną jest nawożenie dolistne. Dobrze przemyślane działania agrotechniczne wraz z odpowiednim wyborem samego nawozu to korzyść dla roślin, a przede wszystkim dla rolnika. 

    Wakacje składkowe – zmiany w projekcie nowelizacji

    Na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) została opublikowana nowa wersja projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która wprowadza tzw. wakacje składkowe. Przewiduje ona m.in. zmiany w zakresie podmiotów uprawnionych do takiej ulgi.

    Firma, która dopuściła do wycieku danych jej klientów traci renomę a także chętnych na zakup jej produktów

    Firmy pracują nad rozwojem marki i jej rozpoznawalnością wiele lat, po czym jedno fatalne zdarzenia burzy cały ten wysiłek. Takim incydentem w naszych czasach jest przede wszystkim wyciek danych klientów. Straconej w ten sposób reputacji marka nie jest w stanie odbudować.

    Zdaniem ZUS należy opłacać składki od wynagrodzenia wspólnika sp. z o.o. za czynności wykonywane na rzecz spółki

    ZUS w swoich najnowszych interpretacjach stwierdził, że wspólnik sp. z o.o., który za czynności wykonywane na rzecz spółki (tj. czynności określone w umowie spółki), bez zawierania ze spółką odrębnej umowy cywilnoprawnej otrzymuje wynagrodzenie, będzie objęty ubezpieczeniami społecznymi z tego tytułu jako zleceniobiorca.

    REKLAMA

    ARiMR - ostatnie 2 dni na wnioski o dofinansowanie ubezpieczenia zwierząt!

    Zostały ostatnie 2 dni dla rolników na złożenie wniosków o zwrot części kosztów ubezpieczenia zwierząt. Kto może złożyć wniosek o dofinansowanie?

    AI Act zatwierdzony. Kiedy wejdzie w życie? 5 wniosków, które są szczególnie ważne dla firm z sektora biomedycznego

    Znamy już finalny, zaakceptowany przez państwa członkowskie draft AI Act – unijnej ustawy o Sztucznej Inteligencji. Jaki wpływ wywrze ona na działalność firm z sektora biomedycznego? Prezentujemy 5 najważniejszych wniosków. 

    REKLAMA