Parlament Europejski przyjął dyrektywę CSRD. Biznes przyjazny środowisku?

Dyrektywa CSRD

Dyrektywa CSRD to ważny krok we wdrażaniu założeń Zielonego Ładu. Jednak wciąż nie ma jednomyślności po stronie decydentów – teraz czas na ruch Rady Unii Europejskiego. Jedno jest pewne: CSRD zmieni zasady gry w gospodarce. Dyrektywa CSRD przygotowana została jako propozycja przez Komisję Europejską. Jest to zmiana dotychczasowych przepisów w zakresie raportowania informacji niefinansowych (NFRD). CSRD ma na celu ujednolicenie zasad i modeli sprawozdawczości. Uchwała Parlamentu Europejskiego to ważny krok milowy na drodze do wdrożenia przepisów. Jeżeli zgodnie z założeniami, Rada Unii Europejskiej zaakceptuje jeszcze w tym miesiącu rozwiązania przedstawione przez Parlament, nowe prawo będzie obowiązywać z początkiem 2024 roku.

Szacuje się, że nowe reguły raportowania niefinansowego dotyczyć będą łącznie 50 tysięcy firm na terenie całej Unii. Jednak nie wszystkich od razu – mówi Karolina Opielewicz, członkini zarządu Krajowej Izby Gospodarczej i inicjatorka działań Komitetu ds. ESG. – W pierwszej kolejności, czyli od 2024 roku obowiązkiem raportowania niefinansowego objęte zostaną firmy, które już teraz raportują w ramach NFRD, czyli największe przedsiębiorstwa liczące ponad 500 pracowników.

Choć pierwsze zmiany dotyczą największych graczy, Opielewicz zwraca uwagę, że nowe przepisy będą miały konsekwencje dla całego rynku, również dla sektora
MŚP – zwłaszcza dla firm będących częścią łańcuchów dostaw, tych największych podmiotów gospodarczych.

Mówiąc obrazowo: jeśli małe przedsiębiorstwo dostarcza jakiś półprodukt do firmy, która objęta zostanie dyrektywą CSRD, to będzie firma ta wymagała od swojego dostawcy szczegółowych informacji dotyczących „pochodzenia” produktu, czyli tego z czego został wytworzony, z jakim śladem węglowym się to wiąże, oraz czy producent tego półproduktu stosuje zasady zrównoważonego rozwoju, co nie dotyczy tylko ekologii, ale również kultury organizacji pracy – tłumaczy Opielewicz.

Raportowanie niefinansowe, czyli czas wyzwań dopiero przed nami

Raportowanie niefinansowe, choć nie jest zagadnieniem nowym, wciąż wiąże się z dużym niezrozumieniem po stronie decydentów i kadry zarządzającej. Jak wynika z ostatnich badań Colliersa: choć większość firmy posiada już albo jest na etapie opracowywania strategii zrównoważonego rozwoju, to świadomość zasad raportowania CSRD wciąż pozostaje niewielka.

Być może wielu przedsiębiorców nadal postrzega zrównoważony rozwój jako chwilowy trend, które szybko minie – mówi Jolanta Okońska-Kubica, przewodnicząca Komitetu ds. ESG przy Krajowej Izbie Gospodarczej. – Jest to jednak myślenie błędne. Zrównoważony rozwój przedsiębiorstw, połączony w UE z corocznym obowiązkiem raportowania kwestii ESG, to kluczowa zmiana, rozpoczynająca daleko idący proces transformacji gospodarki. Reguły tej gry wydają się nadal skomplikowane, jednak jedno jest pewne: Ci, którzy się nie dostosują, po prostu wypadną z rynku.

Raportowanie niefinansowe będzie też miało swoje przełożenie na działania eksportowe polskich przedsiębiorstw. Ponieważ w ostatnich latach handel zagraniczny okazał się ratunkiem dla polskiej gospodarki, zwłaszcza w okresie pandemicznym, utrzymanie się na międzynarodowych rynkach w świetle nowych wytycznych europejskich, będzie kolejnym wyzwaniem dla firm.

Duże firmy z pewnością sobie poradzą. Mają budżety na opracowanie i wdrażanie strategii we współpracy z sektorem doradczym. MŚP nie ma tego komfortu. To właśnie z myślą o tych podmiotach gospodarki utworzyliśmy pierwszą w Polsce „Szkołę ESG” – mówi Karolina Opielewicz z KIG.

„Szkoła ESG” to inicjatywa zrzeszająca najlepszych ekspertów od spraw zrównoważonego rozwoju w naszym kraju. Przedsiębiorcy mogą skorzystać z ich wiedzy korzystając z bogatej oferty szkoleń na różnym poziomie szczegółowości.

Zarówno firmy zaczynające dopiero pracować nad strategią zrównoważonego rozwoju, jak i te, które mają już za sobą pierwsze działania, w „Szkole ESG” zdobędą przydatne informacje, które pozwolą im przygotować się na nadchodzące zmiany – dodaje Opielewicz.

Z kolei Joanna Okońska – Kubica zauważa, że to jest właściwie zarazem pierwszy i ostatni dzwonek dla firm, na przygotowanie się do nadchodzących zmian. Raportowanie niefinansowe staje się faktem, firmy będą do niego zobowiązane, a ci, którzy teraz nie zdobędą odpowiednich kompetencji merytorycznych będą mieli poważny problem.

CSRD – potrzebne, ale też skomplikowane

Komitet ds. ESG działający przy Krajowej Izbie Gospodarczej od sierpnia 2022 roku jest jedynym tego rodzaju ciałem eksperckim w Polsce, który na bieżąco nie tylko monitoruje prace organów europejskich nad nowymi przepisami, ale również wydaje swoje rekomendacje, zwracając uwagę prawodawcy na zagrożenia i wyzwania stojące przed polskim biznesem.

Jeszcze w sierpniu tego roku Komitet ds. ESG odniósł się pierwszych propozycji wskaźników raportowania niefinansowego (ESRS). W swoich rekomendacjach Komitet podkreślił, że mimo słuszności założeń stojących za ESRS, wymogi te wiążą się bezpośrednio z bardzo precyzyjnymi obowiązkami dla firm, na które może im być trudno odpowiedzieć bez dedykowanego wsparcia eksperckiego.

ESRS wymaga od polskich przedsiębiorców dużo więcej w porównaniu z dotychczasowymi wymogami obecnymi w polskim prawie. Co więcej, wymogi raportowania ESRS są też bardziej wymagające niż te z Global Reporting Initiative (GRI). Kolejnym zagrożeniem związanym z ESRS jest to, że nakładają na przedsiębiorstwa obowiązki podjęcia pewnych działań lub zaniechania dotychczasowych działań w ramach prowadzonego biznesu. Normalnie tego rodzaju obowiązki są wprowadzana aktem takim jak dyrektywa w odpowiednim procesie legislacyjnym, w którym można intensywnie brać udział. Jednak tutaj nie będzie
to miało miejsca – czytamy w rekomendacji Komitetu ds. ESG.

Mimo zastrzeżeń, członkowie Komitetu stwierdzają, że wdrożenie standaryzacji w życie wpłynie pozytywnie na osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju, a w szczególności na redukcję emisji CO2 i ograniczenie związanych z nimi zmian klimatu.