Związkowcy chronieni przed zwolnieniem. Nowelizacja Kodeksu pracy

Projektowana nowela dostosowuje przepisy Kodeksu pracy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z lipca zeszłego roku, który mówi, że pracownik zatrudniony na czas określony i objęty ochroną związków zawodowych ma prawo domagać się przywrócenia do pracy, jeżeli został zwolniony z naruszeniem przepisów prawa. Dotychczas przysługiwało mu jedynie odszkodowanie.

Trybunał orzekł, że pracownik chroniony na mocy ustawy o związkach zawodowych może żądać albo przywrócenia do pracy, albo odszkodowania (pracownikowi nieobjętemu taką ochroną przysługuje w dalszym ciągu tylko odszkodowanie).

Projekt - zaproponowany przez Senat - rozszerza krąg pracowników, którzy mogą zgłaszać takie roszczenie, o związkowców zatrudnionych na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony oraz na podstawie innego rodzaju kontraktu terminowego, tzn. umowy zawartej na czas wykonywania określonej pracy.

Podobna ochrona przysługuje pracownicom w okresie ciąży oraz pracownikom - kobietom i mężczyznom - korzystającym z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, a także ojcom korzystającym z urlopu ojcowskiego.

TK badał pytanie Sądu Rejonowego w Pabianicach, który rozpatrywał sprawę brygadzisty Michała Sz. We wrześniu 2009 r. w jego zakładzie założono organizację zakładową NSZZ Solidarność, a on sam został przewodniczącym komisji zakładowej. Michał Sz. poinformował prezesa spółki o założeniu zakładowej organizacji związkowej i o objęciu członków komisji zakładowej szczególną ochroną. W tym samym dniu pracodawca wypowiedział mu umowę o pracę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia.

Michał Sz. wniósł pozew o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub w razie rozpoznania sprawy po upływie okresu wypowiedzenia o przywrócenie do pracy i zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Pozwana spółka wniosła o odrzucenie pozwu. Sąd miał wątpliwości, czy brak możliwości przywrócenia do pracy pracownika, który był zatrudniony na czas określony i został zwolniony z naruszeniem przepisów prawa, jest zgodny z konstytucją.

Trybunał orzekł, że szczególna ochrona stosunku pracy dotyczy związkowców bez względu na formę zatrudnienia (umowa o pracę, powołanie, mianowanie, wybór, spółdzielcza umowa o pracę). Nie ma też znaczenia, czy stosunek pracy został nawiązany na czas nieokreślony, czy też na czas określony, ani w jakim wymiarze czasu pracy pracownik jest zatrudniony.